CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA Nguyên Tác: Nguyệt Khê Thiền Sư

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Tăng hỏi: Người xưa nói “Nhận lấy tự tánh, bổn lai thành Phật, chẳng nhờ tu trì, chẳng thuộc đốn, tiệm, vạn đức viên mãn, thể tự như như”. Con từng
theo ý này dụng công, một niệm chẳng khởi tức là Phật tánh, chẳng nhờ tu
trì, như thế có phải minh tâm kiến tánh chăng?

Sư nói: “Lời của người xưa nói ấy là lời đã kiến tánh, người chưa ngộ chẳng
thể dùng suy nghĩ để đoán mò. Ông cho một niệm chẳng khởi tức là như
Phật tánh, nhưng một niệm chẳng khởi chỉ là tạm thời, chẳng phải Phật tánh,
ông nên khởi một niệm này hướng vào chỗ chẳng khởi niệm nhìn thẳng, đến
khi công phu thuần thục, “ồ” lên một tiếng, vô thỉ vô minh phá tan, liền thấy
Phật tánh, mới biết tự tâm vốn là Phật, chẳng nhờ tu trì, chẳng thuộc đốn
tiệm, cảnh giới này mới thật là vạn đức viên mãn”.

٭

Tăng hỏi: cách dụng công của con là ban đêm bất đảo đơn, đến bốn giờ sáng
thì buồn ngủ, ban ngày dụng công thì theo phương pháp của Cổ Đức nói
“Chẳng sợ vọng khởi, chỉ e giác chậm”, luôn luôn chiếu cố một niệm, một
niệm mê rồi liền mau mau đề khởi, dụng công như thế hợp với pháp Thiền tông chăng?

Sư nói: Vọng niệm khởi là từ kiến, văn, giác, tri, ông muốn giác ngộ cũng
phải dùng kiến, văn, giác, tri, cho nên mê với ngộ chẳng ngoài tác dụng kiến,
văn, giác, tri; nơi phạm vi của kiến, văn, giác, tri chẳng liên quan với Phật
tánh. Trong bản thể Phật tánh chẳng có mê với giác, ông dùng cái niệm
“chẳng sợ vọng khởi, chỉ e giác chậm” ấy nhìn ngay chỗ mịt mù đen tối,
nhìn đến sơn cùng thủy tận, được thấy bản thể Phật tánh mới biết rõ mê ngộ
trọn chẳng dính dáng, khởi niệm diệt niệm đều là tác dụng của Phật tánh.
Bất đảo đơn có ảnh hưởng sức khỏe, buồn ngủ thì phải ngủ, có sức khỏe
dụng công mới tốt hơn.

106 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Tăng hỏi: Cách dụng công của con là theo kinh Lăng Nghiêm nói: “Tri kiến
lập tri là căn bản của vô minh, tri kiến vô kiến ấy là Niết bàn”. Con cho rằng
tri kiến lập tri là ấn tượng trong bộ não, đã gieo hạt giống tức là căn bản vô
minh, tri kiến vô kiến là nói cái tâm giống như cái gương trơn, vật gì in vào
cũng không dính, vậy tâm không trụ tức là Niết bàn.

Sư nói: “Tri kiến lập tri tức là căn bản của vô minh” là nói người chưa kiến
tánh tất cả đều do kiến, văn, giác, tri làm chủ, tất cả tri kiến lập ra đều là căn
bản vô minh. “Tri kiến vô kiến ấy tức Niết bàn” là nói người đã kiến tánh rồi
thì Phật tánh làm chủ, tất cả tri kiến đều biến thành Phật tánh, giống như hai
câu Kinh “Kiến vô sở kiến tức chơn kiến, tri vô sở tri tức chơn tri” vậy.
Cách dụng công của ông nói chẳng trụ chẳng chấp trước, cái tâm muốn
chẳng trụ chẳng chấp trước đó tức là trụ, là chấp trước rồi. Sau khi kiến tánh,
trụ và chấp trước đều là Phật tánh, cho nên chấp trước và chẳng chấp trước
chẳng dính dáng với sự thành Phật, ông nên dùng cái niệm chẳng trụ chẳng
chấp trước ấy chuyên tâm nhìn thẳng đi, hễ công phu đến mức, liền thấy
Phật tánh, lúc ấy mới thấu rõ tất cả tri kiến đều là Phật tánh.

107 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Cư sĩ hỏi: Con cảm thấy con người ở đời làm việc thiện chớ nên cầu phước
báo, con làm việc thiện chẳng có ngã tướng, nhơn tướng, chúng sanh tướng,
như thế phải minh tâm kiến tánh chăng?

Sư nói: Kinh Hoa Nghiêm nói “Quên mất tâm Bồ đề tu các pháp thiện ấy là
nghiệp ma”. Ông làm việc thiện chẳng cầu phước báo đâu phải minh tâm
kiến tánh! Làm việc thiện là bổn phận nên làm của con người, làm thiện thì
được phước báo là chẳng lìa nhân quả, trong Phật tánh thì thiện với ác trọn
bất khả đắc, phải thấy Phật tánh mới là minh tâm kiến tánh, ông chẳng cầu
minh tâm kiến tánh mà chuyên làm việc thiện, đâu thể liễu thoát sanh tử!
Ông hãy dùng cái niệm làm việc thiện ấy hồi quang phản chiếu, ngay đó
nhìn thẳng đi, khi thấy được bản thể Phật tánh mới là liễu thoát sanh tử.

108 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Cư sĩ hỏi: Con dụng công theo kinh Niết Bàn nói: “Các hạnh vô thường là
pháp sanh diệt, sanh diệt diệt rồi, tịch diệt làm vui”. Lúc đang dụng công,
cảm thấy vũ trụ vạn vật đều là sanh sanh diệt diệt, nếu đem tư tưởng dứt
sạch, chẳng khởi một niệm thì tất cả đều chẳng sanh diệt, tức là tịch diệt làm
vui, dụng công như thế hợp với pháp Thiền tông chăng?

Sư nói: “Các hạnh vô thường là pháp sanh diệt” là nói người chưa kiến tánh,
tất cả đều do kiến, văn, giác, tri làm chủ, Phật tánh bị vô minh che khuất,
nên mới có sanh tử luân hồi. “Sanh diệt diệt rồi” là nói hầm sâu vô minh đã
phá tan thì thấy Phật tánh. “Tịch diệt làm vui” là nói sau khi thấy Phật tánh,
tất cả đều biến thành Phật tánh, chẳng sanh chẳng diệt, chẳng động chẳng
tịnh. Theo cách dụng công của ông lúc thì sanh diệt, lúc thì tịch diệt, trở đi
trở lại xoay chuyển không ngừng, muôn kiếp chẳng thể kiến tánh. Ông chớ
nên diệt niệm, vẫn nên khởi một chánh niệm (nghi tình) ngay đó nhìn thẳng đi,
hễ hầm sâu vô minh phá tan, liền thấy tịch diệt của Phật tánh, mới biết Phật
tánh vốn chẳng sanh diệt, như thế mới là phương pháp dụng công của Thiền tông

109 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Tăng hỏi: Con dụng công tu hồi quang phản chiếu, từ ý căn khởi niệm phản
chiếu niệm, niệm niệm rõ ràng, vậy hợp với pháp tu của Thiền tông chăng?

Sư nói: Khởi niệm là do kiến, văn, giác, tri khởi, hồi quang phản chiếu cũng
là tác dụng của kiến, văn, giác, tri, ông dùng ý căn quán xét giác và mê, đều
ở trong phạm vi kiến, văn, giác, tri. Phật tánh là như như bất động, giác và
mê trọn chẳng dính dáng. Ông nên đem cái niệm hồi quang phản chiếu giác
và mê ấy ngay đó nhìn thẳng chỗ đen tối mịt mù, khi hầm sâu vô minh phá
tan, liền thấy Phật tánh, mới biết giác và mê trọn chẳng dính dáng.

110 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Tăng hỏi: Con dùng hai câu “Diệu hữu chơn không, chơn không diệu hữu”
để dụng công; người Tiểu thừa lọt nơi hữu, Trung thừa lọt nơi không, con
cho rằng Phật tánh nói là hữu cũng là không, nói là không cũng là hữu,
chẳng thể nói là không, cũng chẳng thể nói là hữu, tức là phi không phi hữu
của trung đạo, như thế hợp với lý của Thiền tông chăng?

Sư nói: Ông dụng công như thế muôn kiếp chẳng thể kiến tánh. Không với
hữu là tác dụng kiến, văn, giác, tri của bộ não, cách ông nói là hai bên đều
chẳng cứu cánh, giống như lý “mập mờ nhấp nhoáng, trong đó có tinh” của
Lão Tử nói. Kỳ thật Phật tánh vốn là sẵn sàng, diệu hữu chơn không, chơn
không diệu hữu đối với Phật tánh trọn chẳng dính dáng. Ông cho “không” và
“hữu” tác dụng của kiến, văn, giác, tri là Phật tánh đó là sai, ông nên đem cái
niệm hay nhận diệu hữu chơn không ấy ngay đó nhìn thẳng chỗ hầm sâu đen
tối, khi hầm sâu vô minh phá tan thì tất cả đều là Phật tánh, còn nói chi “diệu
hữu chơn không” nữa!

111 Coi Nguon TT.jpg

[choconxauxi]

CỘI NGUỒN TRUYỀN THỪA

Tác Giả: Nguyệt Khê Thiền Sư

__________________________________________________ ______________________________________

CHƯƠNG III - THỈNH ÍCH (HỎI ĐẠO)

Tăng hỏi: Con theo cái lý “Tất cả pháp chẳng sanh, tất cả pháp chẳng diệt,
nếu được hiểu như thế, chư Phật thường hiện tiền” trong kinh Hoa Nghiêm
để dụng công. Con cho rằng vũ trụ vạn hữu đều có sanh có diệt, nếu đem tư
tưởng dứt hết thì chẳng sanh chẳng diệt, tức là Phật tánh, dụng công như thế
hợp lý Thiền tông chăng?

Sư nói: Lời trong kinh Hoa Nghiêm là lời của người đã ngộ, nếu ông được
kiến tánh thì chư Phật với ta chẳng khác. Người xưa nói: “Chẳng những ta
nay tự liễu đạt, hằng sa chư Phật thể cùng đồng”. Ông dụng công như thế
này là sai lầm. Ông nói tư tưởng dứt là Phật, tư tưởng khởi là chúng sanh,
tức là Phật vẫn có luân hồi, sai lầm biết bao! Nay ông chớ nên dứt niệm, nên
khởi một niệm hướng vào nguồn gốc chẳng sanh diệt ngay đó nhìn thẳng đi,
hễ hầm sâu vô minh tan rã thì thấy tất cả đều là Phật tánh, tức là chư Phật
thường hiện tiền rồi.

Bốn câu kệ “Tất cả pháp chẳng sanh, tất cả pháp chẳng diệt,
nếu được hiểu như thế, chư Phật thường hiện tiền” trong kinh Hoa Nghiêm,
đã được Phật Hoàng Trần Nhân Tông đọc lại trước lúc thu thần bỏ xác :

Ngày mùng một tháng mười một, nửa đêm sao trời sáng tỏ, Điều Ngự hỏi: Hiện giờ là giờ gì? Bảo Sát thưa: Giờ Tý.

Điều Ngự đưa tay mở cánh cửa sổ nhìn ra bảo: Chính là giờ ta đi! Bảo Sát hỏi: Tôn Đức đi đâu? Điều Ngự đáp:

Tất cả pháp chẳng sanh,
Tất cả pháp chẳng diệt,
Nếu hay hiểu như thế,
Chư Phật thường hiện tiền.
Nào có đến đi gì !

Bảo Sát thưa:

– Chỉ như khi chẳng sanh chẳng diệt thì thế nào?

Điều Ngự liền vả ngay miệng Bảo Sát, bảo:

– Chớ nói mớ!

Nói xong, Ngài nằm theo thế sư tử lặng lẽ mà tịch. Qua đêm thứ hai, Bảo Sát vâng theo lời di chúc, làm lễ hỏa táng ngay nơi am Ngài ở, có mùi hương lạ xông lên thoảng ra xa, nhạc trời trên không, mây năm sắc che trên giàn hỏa.

https://vi.wikipedia.org/wiki/Tr%E1%...%A2n_T%C3%B4ng

112 Coi Nguon TT.jpg