Giải thoát trong lòng tay

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI BẢY

__________________________________________________ ______________________________________


Chúng ta thà chết còn hơn thiền quán Lam-rim! Người ta phí thì giờ xem sách, làm học giả, đọc tụng. Họ đều hụt mất cái cốt tủy! Nói chung ta không biết được mình có được một tái sinh như thế này nữa hay không: và dù có được, cũng sẽ rất khó mà gặp nền giáo lý này, nhất là nền giáo lý tuyệt đối không lỗi lầm như giáo lý của Đấng Chiến thắng thứ hai (sau Phật).

Bởi thế bạn phải thấy mình có thể phát tâm bồ đề, cái nhân để đạt toàn giác, trong khi đang ở trong tái sinh này. Khi bạn đã phát tâm thì điều ấy sẽ lợi cho cả bạn lẫn người khác. Một lần gặp thời đói kém, có người đàn ông và cả nhà ông ta sắp chết đói. Một ngày anh tìm được một miếng thịt. Anh nghĩ, nếu ta chia thịt này cho cả nhà ăn thì không thấm vào đâu, tất cả vẫn đói, ta biết đấy chỉ là giải pháp tạm thời. Chi bằng ta ăn hết phần thịt này để có sức mà đi kiếm thức ăn cho tất cả. Bởi thế người cha ăn hết miếng thịt và đi tìm thực phẩm cho tất cả mọi người. Như vậy, khi bạn thực hành mật điển, hay chỉ nhẩm thần chú “om mani padme hum” - hay khi tham dự một cuộc tranh luận hoặc lễ cúng dường - hãy làm việc ấy kèm với tâm bồ đề.

Khi bạn cảm thấy ước muốn hữu thức mong thành đạt Phật quả vì lợi ích hữu tình, thì tức là bạn phát tâm bồ đề giống như vỏ ngoài một cây mía. Nhưng nếu thêm vào đấy, bạn còn cảm thấy một ước muốn vô thức đạt giác ngộ để lợi lạc bất cứ hữu tình nào bạn gặp, thế là bạn đã phát tâm bồ đề chân thật trong dòng tâm thức của bạn. Bạn đã đi vào đạo lộ Đại thừa về tích lũy và khởi sự ba a tăng kỳ kiếp tích tập hai kho công đức. Bạn sẽ có được vô lượng thiện tính và được cái tên là “Pháp vương tử” và “Bồ tát.”Nếu bạn tu tập sau khi thành tựu tuệ quán này, thì chắc chắn bạn sẽ giác ngộ nhanh chóng dù bạn không qua con đường mật tông.

Sự phát tâm bồ đề có hai loại tùy theo bản chất của nó - loại ước nguyện (phát bồ đề nguyện - DG) và loại dấn thân (phát bồ đề hạnh); có bốn loại tùy theo vị trí của hành giả trên đạo lộ - loại bồ đề tâm thuộc về tin tưởng và loại thuộc phân tích (bốn loại là: thập tín, thập trụ, thập hạnh, và thập hồi hướng - DG); ba loại tùy theo sắc thái phát tâm bồ đề - loại của vua, vân vân; và có 22 loại phát tâm bồ đề. Điều quan trọng là phải biết những trình bày sai khác này (xem Trang hoàng cho Thực Chứng của đức Di Lặc.)

Đến đây chấm dứt chương nói về phát tâm bồ đề nhờ chỉ giáo bảy lớp nhân quả. Bây giờ tôi sẽ bàn về hệ thống luyện tâm theo cách đổi địa vị mình với người. Đây là thuyết của Shàntideva, một vị Pháp vương tử vĩ đại. Mặc dù bạn sẽ phát tâm bồ đề nếu bạn luyện theo cách bảy lớp nhân quả nói trên, chúng ta vẫn bao hàm phương pháp trao đổi mình và người, vì phương pháp này rất hiệu lực. Phái Kadampas tiền kỳ đã sử dụng kỹ thuật này.

Điều mà ta gọi là “luyện tâm” đặc biệt ám chỉ sự đổi địa vị mình với người, cho và nhận.

a-2. Luyện tâm bằng cách đổi địa vị mình với người.

Pháp này rút từ tác phẩm Hành Bồ Tất Hạnh:

Bất cứ ai mong che chở bản thân và người khác,

Hãy đổi địa vị mình với người.

Hãy làm hạnh thánh này trong vòng bí mật!

Nói cách khác, pháp hành này sẽ không làm cho một pháp khí không xứng đáng ưa thích. Từ thời Atìsha cho đến thời Geshe Chaekawa giáo lý này được bảo tồn dưới một mật ấn. Có nhiều bản văn về luyện tâm, như Pháp luyện tâm như chim công chinh phục phục được độc tố; nhưng pháp tốt nhất thuộc loại này là Luyện Tâm Bảy Điểm. Nếu bạn thực tập pháp này, thì còn lợi lạc hơn pháp đã bàn. Bây giờ tôi sẽ dạy pháp này theo một bản sao xưa cũ của bản văn gốc (xem Phụ lục)

Có nhiều cách trình bày bản văn này; tôi sẽ theo hệt phái giảng dạy phát xuất từ Ngulchu Dharmavajra và môn đệ.

Trước hết, tính vĩ dại của các tác giả giáo lý này. Hệ truyền thừa bắt nguồn từ Phật Thích Ca xuống đến Atìsha; Atìsha truyền cho cho Dromtoenpa dưới một mật ấn. Drom giảng dạy Lam-rim cho môn đệ giữa công chúng, nhưng truyền pháp luyện tâm cho Potowa và những người khác trong vòng bí mật. Potowa truyền cho Langri Tangpa và Geshe Sharawa, Sharawa truyền cho đệ tử là geshe Chaekawa tất cả giáo lý về tâm bồ đề. Những giáo lý này được giảng công khai suốt thời đại Chaekawa.

Geshe Chekawa sinh vào một gia đình theo mật phái Nyingma và trở nên một người tinh thông năm minh, vân vân, nhưng ngài vẫn chưa thỏa mãn. Ngài tình cờ gặp tác phẩm của Langri Tangpa nhân đề Luyện Tâm Trong tám câu kệ, đại ý:

Hãy đem lợi lộc và vinh quang cho kẻ khác;

Hãy nhận sự thua thiệt và thất bại về phần mình.

Chaekawa tìm kiếm ý nghĩa câu này, nhưng lúc ấy Langri đã chết. Ngài gặp người kế vị của Langri là Sharawa và yêu cầu vị này chỉ giáo về cách luyện tâm. Nhờ thiền quán ngài dã phát tâm bồ đề trong dòng tâm thức. Chaekawa chi giáo nhiều người bệnh cùi, nhờ pháp thiền quán này mà nhiều người khỏi bệnh. Bởi vậy giáo lý này còn gọi là “Pháp của người cùi.” Chaekawa nghĩ thật rất uổng nếu một nền giáo lý như thế này phải giữ bí mật, nên ngài dạy pháp này giữa công chúng. Ngài viết thành sách nhan đề là Luyện Tâm trong bảy điểm. Tác phẩm này chia giáo lý thành bảy phần. Giáo lý này còn gọi là Tinh Chất Cam Lồ vì nó là giai đoạn cuối của việc luyện tâm, sẽ giúp bạn đạt đến trạng thái bất tử là Phật quả.

Tính vĩ đại của Pháp này có thể thấy được bằng cách tham chiếu lại phần nói về lợi lạc của tâm bồ đề, thế nào là bồ đề tâm như kim cương. Nó cũng có thể xua tan bóng tối của ngã ái, như chỉ một chút tia sáng mặt trời có thể xua tan bóng đêm. Nó có thể xua tan cơn bệnh ngã ái cũng như một chút dược thảo cũng đủ xua tan cơn bệnh. Trong thời đại có đủ năm thứ suy đồi này, khi mà pháp khác không còn hiệu lực, thì cách luyện tâm này sẽ giúp bạn, bạn sẽ không bị phiền hà vì những hoàn cảnh không may. Pháp này có nhiều lợi lạc như thế.

Nó khởi đầu bằng “Đảnh lễ Tâm Đại Bi.” Sự kính lễ này không phải làm đối với đức Thánh Quan Tự Tại, đức Phật đầy bi mẫn: như bậc thầy Chandrakirti kính lễ tâm đại bị mở đầu tác phẩm Thực Hành Trung Đạo, ở đây cũng thế. Bây giờ ta hãy theo dõi bảy phần của thân bài chính về pháp luyện tâm này.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI BẢY

__________________________________________________ ______________________________________


a-2.1. Dạy về những chuẩn bị cho pháp này

Chương này là luyện tâm trong phần đường chung với những Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình. Tôi không phải dạy lại phần này ở đây, vì không có gì khác nhau giữa cách đề cặp ở đây với cách trong Lam-rim.

a-2.2. Luyện tập hai loại tâm bồ đề

Luyện tập (1) tâm bồ đề tuyệt đối, và (2) tâm bồ đề tương đối.

a-2.2.1. Tâm bồ đề tuyệt đối.

Giáo lý được truyền thừa từ quá khứ nói rằng hạng người Đại thừa lợi căn nên luyện tâm bồ đề tuyệt đối trước hết. Tuy nhiên, câu chuyện về ngài Hastikopava có thể tái diễn nếu bạn làm việc luyện tâm bồ đề tuyệt đối trước khi giảng dạy phần kia nói về phương pháp.

(CT. Hastikopava đã làm một lỗi lầm khi dạy tâm bồ đề tuyệt đối trước - nghĩa là dạy trí tuệ về tánh không - cho một ông vua; ông này đã sai giết ngài trước khi ngài có cơ hội tiếp tục giảng phần còn lại của giáo lý, nói về bồ đề tâm tương đối hay tâm đại bi)

Bởi thế bây giờ tôi sẽ giảng về luyện tâm bồ đề tuyệt đối trước. Đây là theo pháp hành trì của thầy giáo đạo Tsecholing. Tôi sẽ bàn về nó sau, vì nó được đề cập trong chương nói về sáu ba la mật.

a-2.2.2. Luyện tâm bồ đề tương đối

Nguồn gốc chỉ giáo này là câu chuyện Maitrakanyaka và những chuyện khác, nói về một tiền kiếp của đức Đạo sư đầy từ mẫn của chúng ta khi Ngài còn là một bậc Dư lưu trên đạo lộ. Mặc dù lúc ấy, ngài bị tái sinh vào địa ngục làm một lực sĩ bị bắt kéo xe, ngài đã phát tâm bồ đề, vân vân.

Có năm tiêu đề phụ.

(i) Quán mình người bình đẳng

Điều này được đi trước bởi những phần ta đã bàn trước đây, nghĩa là từ “Xả” cho đến “Tâm từ do mãnh lực lôi cuốn.”

Khi ấy bạn nên quán như sau. Cúng dường Đạo sư nói:

Giữa tôi và người không có gì khác:

Chúng ta đều không muốn một chút khổ nào,

Còn hạnh phúc thì không bao giờ biết chán đủ.

Xin cho tôi vui mừng trước niềm vui của người.

Nói cách khác, hiện tại chúng ta yêu mến và đánh giá cao cái vật ta gọi là “tôi,” nhưng lại không nghĩ người khác cũng như thế, vậy tôi và người không bình đẳng. Thật là điều không hợp lý nếu làm một phân biệt to lớn như thế giữa hai bên. Đáng lẽ ta phải nghĩ, “Tôi và người khác đều bình đẳng, vì ai cũng muốn hạnh phúc và không muốn khổ đau.”

Ở giai đoạn đầu này (về kỹ thuật) không cần sử dụng một lý lẽ nào. Giai đoạn luyện tâm này không khác gì với các phần “Hiểu rằng mọi Hữu tình đã là mẹ ta,” “Nhớ lại sự tử tế của họ,” và “Đền đáp sự tự tế của họ” trong kỹ thuật luyện tâm gồm bảy lớp nhân quả nói trên. Cũng vậy với hai phần cuối “Tâm Vị Tha” và “Tâm Bồ đề.” Tuy nhiên có khác nhau về mãnh lực của tâm Bi và tâm Từ qua năng lực của sự lôi cuốn. Hai khía cạnh này được đặc biệt đề cập ở đây. Chương trên về “Nhớ lại sự tư tế của họ” chỉ cho một phương pháp để nhớ lại sự tử tế của hữu tình đối với bạn khi họ khi làm mẹ của bạn. Kỹ thuật mới này có một cách nhớ lại sự tử tế của họ khi họ không phải là mẹ của bạn. Trước khi đi đến giai đoạn “trao đổi địa vị mình với người”, bạn phải nghĩ rằng hành ngã ái là một lỗi lầm, một điều kiện bất lợi, và thương người là một đức tính, một điều kiện thuận lợi.

(ii) Quán nhiều lỗi lầm phát sinh từ ngã ái

Cúng dường Đạo sư nói:

Tôi thấy căn bệnh ngã ái kinh niên này,

Là nguyên nhân sản sinh ra khổ đau không ai muốn…

Trong tác phẩm Hành Bồ Tất Hạnh nói:

Mọi khổ đau trên thế gian đã xảy đến

Bắt nguồn từ sự mong muốn hạnh phúc cho bản thân…

Bất cứ nỗi sợ hãi đau khổ nào

Trút xuống phàm phu

Đều bắt nguồn từ ngã ái

Sao tôi còn giữ con ma lớn này?

Bản văn gốc của chúng ta nói:

“Chỉ nên trách một điều mà thôi.”

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI BẢY

__________________________________________________ ______________________________________


Nghĩa là mọi khổ đau mà bạn không muốn đều phát sinhh từ ngã ái của chính bạn. Bị đau khổ vì khí giới, vì độc dược, trời rồng; vì tái sinh vào địa ngục làm quỷ đói súc sinh v.v…- tất cả điều này đã giết chúng sinh khác với hy vọng được lợi lộc hạnh phúc cho riêng mình, hoặc do vì đã keo kiệt, khinh bỉ người khác. Cũng vậy, bị ngã quỵ vì những chứng bệnh khí huyết như phong mật đàm v.v…, sợ hãi kẻ thù, vướng vào tranh chấp; hay sợ chính quyền theo dõi - tất cả điều này chỉ là do bạn thiếu tự chế, ham ăn, hoặc bị ám ảnh bởi thực phẩm, thời trang và danh tiếng. Trên đỉnh nấc thang xã hội những vị vua, thủ tướng, toàn quốc vướng vào chiến tranh, hoặc ở cuối nấc thang là dân chúng gia đình tranh chấp nhau, cả đến những tu sĩ cũng tranh giành nhau - tất cả điều ấy đều do một nguyên nhân duy nhất là ngã ái. Nếu không có ngã ái thì không có vấn đề. Ngã ái của bạn đã tạo ra tất cả rắc rối như trộm cướp, bao lúa mạch của bạn bị chuột khoét lỗ cũng là do ngã ái. Khi bạn chết vì độc dược hay vì ăn không tiêu, thì không thực sự là vì độc dược mà vì ngã ái. Bạn đã ăn quá nhiều. Ngã ái của bạn đã giết bạn. Khi bạn vô tội mà bị buộc là kẻ trộm, đấy là quả báo trực tiếp vì đã hại người khác do ngã ái.

Ngã ái là tên đồ tể đã giết những cơ hội cho bạn có tái sinh thù thắng hoặc giải thoát. Nói giống như tên cướp mang trên lưng một bao đầy 3 chất độc và trộm hết mùa gặt công đức của bạn. Nó giống như một người gieo giống đã gieo những hạt giống ác nghiệp trong thửa ruộng vô minh để gặt lấy mùa gặt sinh tử. Nó như người tìm vinh quang không màng tên nhọn, gươm giáo giữa trận mạc với hy vọng được vài lợi lộc cá nhân. Nó là một tên liều lĩnh trong cơn khủng hoảng đã bỏ trốn cả thầy, tu viện trưởng hoặc cha mẹ. Nó là tên khốn nạn tay không ngay từ đầu đã không làm được một đức hạnh nào. Nó làm cho bạn hy vọng, sợ hãi những điều không chính đáng. Nó làm cho bạn ganh ghét với những người trên bạn, cạnh tranh với những người ngang hàng, khinh bỉ người dưới, nó làm bạn kiêu căng khi được ca tụng và tức giận khi bị chỉ trích. Nó làm cho mọi sự trong thế gian đều xuống cấp. Nó là nguồn gốc của điều bất thiện, cái đem lại cho bạn đau khổ, một tên báo điềm xấu với gương mặt cú già. Nó là một con hình nhân bị ếm chôn ở giữa tim bạn. Nếu bạn cần phải hăm dọa một cái gì và ném cho nó đồ cúng, bạn hãy ném đồ cúng để xua đuổi con hình nhân ấy. Khi chúng ta ném ra những chiếc bánh lễ, chúng ta thường ném cho những hữu tình đã từng là cha mẹ ta trong nhiều kiếp trước, vừa khấn: “Cái này là dành cho kẻ thù tôi!” Thật là sai lầm biết bao! Đây là ý nghĩa lời trích dẫn. “Ngã ái là con chim báo điềm xấu có cái đầu màu xanh; sự tu luyện tâm là quà hối lộ để làm cho con vật quấy rầy ấy đi chỗ khác.”

Có lần một người thực hành lẽ Chod chiếm đoạt chỗ ở của phi nhân.

(CT: Lễ Chod hay “cắt đứt” là một phương pháp phát bồ đề tâm có tính cách phẫn nỗ và mãnh liệt, được truyền cho cô gái Tây Tạng tên Machig Labdroen trong khi quán tưởng Padampa Sangyae. Một điểm quan trọng của lễ này là, hành giả quán thân thể của mình bị chặt ra từng mãnh, đặt trong một cái tách bằng sọ người, được chuyển thành cam lồ cúng cho tất cả hữu tình, đặc biệt là cho những kẻ thù và người bất lương. Những hành giả về pháp tu này rất dễ nhận ra ở Tây Tạng với cái trống lớn của họ và một cái kèn làm bằng xương ống chân người. Sự thành công trong pháp này tùy thuộc vào chiều sâu của sự thực chứng của hành giả về 3 nòng cốt là sự từ bỏ, tâm đại bi và bản chất như huyễn của thân xác và mọi hiện tượng. Khi hội đủ những điều kiện ấy, người ta có thể vui vẻ đi đến nghĩa địa hoặc một nơi bị ác ma thường lui tới, hô triệu chúng lên để cúng thân xác mình.)

Phi nhân này bèn sử dụng yêu thuật để sống ở đấy. Một ngày kia 2 thí chủ của hành giả nói trên gây nhau, hành giả liền đến giảng hòa nhưng bị một trong hai người vớ lấy một khí giới để giết ông ta. Tôi nghe câu chuyện này từ bậc tôn sư của tôi. Căn nguyên cuối cùng của những cái chết bạo động như thế chỉ là do ngã ái. Hành Bồ Tát Hạnh nói:

Khi những tư tưởng của bạn

Chỉ mong lợi lạc cho mình,

Thì bao nhiêu công trình khó nhọc của bạn

Thực hiện qua vô số kiếp

Chỉ đem lại cho bạn khổ đau.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI BẢY

__________________________________________________ ______________________________________


Nghĩa là, cái điều đem lại khổ đau cho ta từ vô thủy sinh từ đến nay là ngã ái của chính ta. Ngã ái và chấp thủ bản ngã là 2 chuyện hoàn toàn khác nhau, nhưng trong việc luyện tâm này chúng được bàn đến như thể cả hai chỉ là một, vì có vài điểm tương đồng. Nói vắn tắt, ngã ái và ngã chấp đều là gốc rễ của mọi vấn đề. Ngã ái thì vận hành bằng cách thiết lập cái tôi - cảm tưởng của bạn về bản ngã - cho là thực có. Ngã chấp thì vận hành bằng cách không từ bỏ những ý tưởng về tôi, và yêu mến những ý tưởng ấy.

Nói tóm lại, mọi vấn đề phát xuất từ một ý tưởng thâm căn cố đế “tôi muốn hạnh phúc,” nhưng nếu bạn không hàng phục được ngã ái này, thì bạn không có hạnh phúc. Bạn chưa từng kiểm lại để xem cái gì là gốc rễ đáng trách đã gây ra đau khổ cho bạn, nhưng đó chính là ngã ái. Từ này trở đi, bạn hãy kiểm lại xem cái gì đáng trách, hãy xem ngã ái của bạn như một kẻ thù, hãy thực hành những kỹ thuật để từ bỏ.

(iii) Quán sát nhiều đức tính do sự thương người.

Shantideva nói:

Tất cả hạnh phúc trên đời

Đều do mong muốn hạnh phúc cho người khác.

Và Cúng dường Đạo sư nói:

Tôi thấy rằng thương mến những hữu tình này,

- Những bà mẹ của tôi -

Là một ý tưởng đưa đến hạnh phúc,

Là cánh cửa dãn đến vô lượng đức tính…

Bản văn về luyện tâm của chúng ta nói:

“Hãy thiền quán về sự tử tế lớn hơn tất cả.”

Nói cách khác, có thân thể và tài sản thuộc một tái sinh thù thắng hay có hoàn cảnh tráng lệ vây quanh là do thương người mà ra. Đức hạnh từ bỏ sát sinh vì yêu mạng sống của kẻ khác sẽ chín thành quả báo tái sinh ở thượng giới, sống lâu, vân vân. Sự thực hành bố thí, từ bỏ thói hà tiện do thương người, sẽ được quả báo là có tài sản lớn, vân vân. Tóm lại, như Shantideva nói:

Cần gì nói nữa?

Hãy nhìn sự khác nhau

Giữa kẻ ngu làm việc cho mục đích riêng mình,

Và đấng Thánh đã làm lợi lạc kẻ khác.

Và trong Cúng dường Đạo sư có câu:

Tóm lại: người ấu trĩ chỉ làm việc lợi mình;

Thích Ca Mâu Ni chỉ làm lợi kẻ khác.

Mong cho con nhận thức được

Cái gì là lỗi lầm cái gì là thiện đức.

Lúc đầu chúng ta đồng đẳng với đấng Đạo sư, và cũng như Ngài, chúng ta đã lang thang trong sinh tử. Nhưng vào một thời điểm trong quá khứ, đấng Mâu ni khởi sự thương người và tiến lên để hoàn tất cả mục tiêu của mình và của người nhờ tận trừ lầm lỗi và đạt đến tột đỉnh của mọi thiện đức. Còn chúng ta thì trái lại, từ vô thỉ sinh tử cho đến ngày nay chỉ yêu mến bản ngã mình. Chúng ta đã cần cù khó nhọc với tâm mong cầu hạnh phúc cho mình, nhưng ta đã không được cái gì bù lại. Mọi sự chúng ta hoàn tất được chỉ có làm phương tiện cho chúng ta đi xuống các đọa xứ; và ngay hiện tại ta cũng chỉ có độc một nỗi khổ đau. Nếu ngược lại, trong quá khứ ta đã làm như đấng Đạo sư từ mẫn của chúng ta, thì mọi nỗi khổ của ta bây giờ đã được nhổ tận gốc rễ; chắc chắn chúng ta đã được hạnh phúc tối thượng và có thể thỏa mãn nhu cầu hữu tình một cách tốt đẹp rồi. Tuy nhiên điều ấy đã không xảy ra, nên ta mới rơi vào nỗi khổ hiện tại.

Có lần trong một lễ cầu an tại một tu viện, một vị geshe ở Dagpo đã xen vào buổi lễ vài lời nguyền rủa được tìm thấy trong tác phẩm Bánh xe Khí giới Sắc bén. Một ví dụ:

Sự việc là như thế đấy: tôi đã biết được kẻ thù tôi!

Ta đã phục kích và tóm được ngươi, hỡi tên trộm láu cá!

Kẻ giả dối! Ngươi đã chọc quê ta với những lời lừa bịp!

Hỡi ngã chấp! Ta không còn ngờ gì nữa bộ mặt của ngươi.

Điều này đã gây một chấn động. Nhưng mục đích được xác định, đó là hãy nhận ra kẻ thù đích thực của ta.

Có lần một hành giả mật tông thực hành bùa chú giết nhiều kẻ cướp. Đức Dalai Lama đệ nhất, Gyaelwa Gedun Drub, con trai của Lubdroen, cầu xin rằng người phù thủy sẽ bỏ bùa chú giết ngã ái nơi chính ngài. Nhưng ngài không có ngã ái, nên bùa chú của phù thủy không hại được.

Drugpa Kuenleg có lần làm những bánh lễ để cúng trừ những chướng ngại cho em trai ông ta. Khi săp sắp tung ra ngoài những bánh lễ ấy, Kuenleg nảy ra một ý nghĩ là, tại sao không ném chúng vào ngã ái? Bởi thế ông ném bánh vào đùi của em trai ông.

Đấng Đạo sư đầy từ mẫn của chúng ta cũng thương người trong các tiền kiếp của Ngài. Một lần Ngài tái sinh làm vua Padmaka, Ngài chết vì một bệnh dịch tái sinh làm con cá Rohita, thịt của Ngài đã chữa nhiều hữu tình khỏi bệnh dịch. Khi Ngài tái sinh làm một con rùa Ngài đã cứu năm trăm thương gia rớt xuống biển; rồi Ngài lại xả thân cho tám mươi ngàn con ruồi. Ngài bố thí một nữa thân thể Ngài khi làm vị vua tên Shrìsena. Khi làm Mahàratnachùda Ngài có một viên ngọc trên đỉnh đầu, và Ngài dã cắt thịt mình để lấy viên ngọc ấy cho người khác. Khi làm thái tử Prakrti Ngài đã bố thí thân xác Ngài cho một con hổ đói sắp ăn thịt con. Khi làm Chandreprabha Ngài bố thí đầu.

Sau khi kể chi tiết những chuyện trên, Pabongka Rinpoche tiếp tục:

Đây là những hành vi của đấng Đạo sự từ mẫn của chúng ta. Chúng ta thường chỉ nghĩ đến mình, nhưng dù những việc ấy khó làm, ta cũng phải chuẩn bị để sau này có thể làm được như thế, bằng những lời cầu nguyện.

Thương người khác là việc làm chính đáng. Vì chúng ta tùy thuộc vào hữu tình để có thực phẩm, họ giống như một thửa ruộng cho nhiều mùa gặt tốt, hay như những viên ngọc ước. Không những tất cả hữu tình đều đã tử tế với ta khi họ là mẹ ta trong quá khứ, mà cả khi họ không là mẹ ta, chúng ta cũng chỉ sống được nhờ sự tử tế của họ. Chẳng hạn chỉ một bao bột lúa mạch cũng là kết quả của nhiều công việc nặng nhọc. Một số hữu tình phải cày đất, một số khác phải tưới nước, đập lúa vân vân. Ngôi nhà chúng ta đang ở là hậu quả của sự tử tế của hữu tình: Nhiều súc vật và người phải mang đất, xây tường, làm nghề mộc, kiếm nước, vân vân. Chiếc khăn quàng này bây giờ sẵn sàng để dùng, nhưng một số lớn cừu đã phải sản xuất ra len; một số người phải dệt và một số phải may.

Nhờ sự tử tế của tất cả hữu tình mà hiện tại ta tạm thời có được thân người thuận lợi; và cuối cùng nhờ sự tử tế của họ mà ta sẽ phát tâm bồ đề, luyện tập hạnh bồ đề và lại còn đạt thành Phật quả. Chúng ta có được tất cả là nhờ lòng tử tế của họ, vì hữu tình là đối tượng cho ta phát tâm bồ đề và bố thí. Hữu tình là căn bản của giới chúng ta và là đối tượng cho ta thực hành nhẫn nhục.

Hành Bồ Tất Hạnh nói:

Chư Phật và chúng sinh đều cần thiết như nhau

Để cho ta thực hành Phật pháp.

Trong khi bạn tôn kính chư Phật

Thì sao lại không tôn trọng cả hữu tình?

Nói cách khác, bạn đã thành Phật được một phần là nhờ lòng từ bi của bậc thầy, và một phần nhờ lòng tử tế của chúng sinh. Langri Tangpa nói:

Khi quán sát rằng tôi sẽ đạt đến lợi ích tối thượng

Nhờ tất cả chúng sinh

- Hơn là nhờ bất cứ một viên bảo châu nào -

Mong cho tôi càng thương chúng sinh hơn nữa.

Nghĩa là, chúng sinh sẽ thành tựu giúp bạn tất cả mục tiêu của bạn, những mục tiêu tạm thời cũng như tối hậu. Bởi thế, họ cũng giống như viên ngọc ước, do đó điều dĩ nhiên là phải thương mến tất cả hữu tình.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI TÁM

__________________________________________________ ______________________________________

PHẦN NĂM
PHẠM VI LỚN

NGÀY MƯỜI TÁM

Kyabje Pabongka Rinpoche cho một mẫu chuyện ngắn để chúng tôi khởi động lực. Ngài trích dẫn đức Tsongkapa vĩ đại:

Bị cuốn trong bốn dòng thác mạnh,
Bị trói bởi xiềng xích các nghiệp khó dứt,
Bị tóm vào cái bẩy sắt ngã chấp,
Bị ngạt thở trong luồng khói ám vô minh,
Hữu tình mãi mãi tái sinh trong thế gian
Và liên tục bị hành hạ bởi ba loại khổ…

Ngài nhắc lại những đề mục trên và ôn lại việc luyện tâm bồ đề bằng bảy lớp nhân quả. Phần thứ hai của thân bài này là pháp luyện tâm bồ đề bằng cách trao đổi địa vị mình với người. Có 5 đoạn: (1) Quán mình và người bình đẳng; (2) Quán những lỗi lầm phát xuất từ ngã ái; (3) Quán những lợi ích cho sự thương mến người khác; (4) Pháp quán thực sự về trao đổi địa vị mình với người; (5) dùng cho những điều trên làm căn bản để thiền quán về Cho và Nhận. Ngài ôn lại ba điểm đầu trên trên đây, rồi tiếp tục:

(iv) Pháp quán thực thụ đổi địa vị mình với người

Chúng ta đã bàn về những lỗi lầm do ngã ái, và những đức tính do thương người. Cũng giáo lý này được chứa đựng trong 4 câu thơ: “Tôi thấy bệnh kinh niên là ngã ái…” Sau khi thấy rõ gì là quả báo của lỗi lầm và của thiện đức, bạn nên đổi địa vị mình với người. Nhưng điều này không có ý nghĩa rằng bây giờ bạn nên hiểu rằng mình là người khác hay người khác đã trở thành mình. Trong quá khứ bạn đã bất chấp người khác, vì bạn thương yêu chính mình. Bây giờ hai thái độ ấy nên đổi chỗ. Như vậy sự “thay đổi” này ám chỉ sự chuyển tâm ái luyến tự ngã của bạn thành ra lòng thương đối với kẻ khác. Bạn luyện tâm bằng cách nghĩ như sau: “Tôi thường không nghĩ đến người khác, nhưng từ đây trở đi, tôi sẽ không nghĩ đến nhu cầu của chính tôi; tôi đã tự thương mình, nhưng từ đây trở đi tôi sẽ thương người khác.” Nhờ quen thuộc với pháp này, bạn sẽ thực hiện được một cuộc trao đổi địa vị như thế. Hãy nghĩ về ví dụ sau đây: Khi bạn ở lâu trên sườn núi bên kia, thì bạn sẽ nghĩ về sườn núi ấy là “bên này.”

(v) Phương pháp thiền định về cho và nhận.

“Nhận” là để xây dựng đại bi, “cho” là để xây dựng đại từ. Bản văn gốc chúng ta nói:

“Hãy luyện tâm về sự cho và nhận.”

Điều này là để cho những pháp quán trước đấy có hiệu quả. Trong những bài giảng được viết về Cho và Nhận, sự “cho” Đạo sư bàn trước; nhưng trong thực hành thì “Nhận lấy” được thi hành trước. Kỳ thực có thể chỉ nên tu tập phần “Nhận lấy” mà bỏ phần “Cho.” Sẽ không lợi lạc nếu đem Cho hạnh phúc trước khi Nhận lấy đau khổ. Bởi thế, hãy thực hành như sau để xây dựng tâm đại bi.

Hãy nghĩ, “Tôi sẽ nhận lấy hết khổ đau từ tất cả hữu tình, những người mẹ của tôi, và phát sinh tâm đại bi. Rồi quán tưởng tất cả khổ đau của họ được rũ bỏ như tóc được cạo sạch, có hình dáng những tia khói đen tan thành khói ngã ái ở trái tim bạn.

Bạn có thể làm việc này một cách chi tiết hơn. Hãy nghĩ nỗi khổ do sức nóng của các địa ngục tan thành lửa vân vân, vào trong tim bạn, và nó tan thành thói ngã ái rầy rà của bạn. Hãy quán tưởng bạn đang nhận lấy những khổ đau tội lỗi và chướng ngại, v.v… của những chúng sinh ở các cõi địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh, tu la, người, chư thiên, vân vân cho đến những Bồ tát ở mười địa vị. Rồi tưởng tượng họ bây giờ đã được tịnh hóa tất cả tội lỗi nghiệp chướng. Hãy cầu nguyện cho những thứ ấy chín mùi nơi bạn. Nhưng khi làm sự “nhận lấy” này, thì đừng nhận từ chư Phật hay các bậc thầy của bạn.

Có nhiều hạng người trình độ khác nhau. Một số người sơ cơ tự thấy mình không thể thiền quán về Cho và Nhận. Đối với hạng này, bản kinh nói:

Hãy xây dựng sự Nhận Lấy của bạn bằng cách khởi từ bản thân.”

Nói cách khác, buổi sáng bạn thiền quán rằng bạn đang nhận lấy hết nỗi đau khổ mà bạn sẽ kinh quá vào buổi chiều; tiếp đến, nhận lấy khổ đau của ngày hôm sau; rồi đau khổ của ngày còn lại trong tháng; trong năm; trong đời này; đời sau, và tất cả những đời sau. Tiếp tục đến cha mẹ, bà con, bè bạn, kẻ lạ, người thù vân vân, cho đến khi bạn bao trùm tất cả hữu tình. Tập luyện như thế từng bước một, rước vào mình những đau khổ, tội lỗi, chướng ngại, vân vân, của từng hạng người đặc biệt. Bạn phải thứ tự như trên, vì lúc đầu bạn sẽ không thể nghĩ đến chuyện rước lấy đau khổ của những người như kẻ thù của mình được. Bởi thế, thỉnh thoảng hãy thiền quán khởi từ chính bạn, rồi di chuyển ra ngoài theo cách trên, thỉnh thoảng khởi từ địa ngục lên đến thập địa bồ tát. Đôi khi khởi từ những đàn ông đàn bà ở trong thung lũng miền thượng trở xuống; đôi khi khởi từ dưới đi lên. Hãy nhận lấy cả những đau khổ của một con chó bị ném đá. Hãy quán những gì bạn nhận lấy không phải biến mất hay được đặt sang một bên, mà chúng được thâu nhận vào ngay trong tim bạn. Tốt nhất là khi việc này khiến bạn đâm ra lo sợ cho tính mạng mình!

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI TÁM

__________________________________________________ ______________________________________


Bạn có thể không thực sự thâu nhận những điều ấy được trong lúc thiền quán, nhưng nó kích động bạn hoàn tất được sự tích lũy công đức; và khi tâm bạn đã quen thuộc với tiến trình tu luyện này, thì cuối cùng đôi khi bạn có thể rước lấy những điều ấy thực, như câu chuyện về Maitrìyogi.*

(CT: Vị này trông thấy một con chó bị trúng đá nơi ống chân. Ông nhận lấy sự đau khổ ấy, và thấy trên cánh tay mình có một vết bầm.)

“Cho” để xây dựng tâm từ là như sau:

“Để làm lợi lạc cho hữu tình,

Xin cho thân tôi biến thành tất cả gì chúng mong muốn.”

Ngoài ra, kinh Cờ Chiến Thắng Vajra và kinh Trái Rơm nói về sự bố thí thân xác và của cải. Theo những kinh này, bạn hãy quán thân mình biến ra nhiều thân, trở thành những vật mà hữu tình mong mỏi. Những vật này tuôn ra dưới hình dạng những cơn mưa làm lắng dịu nỗi khổ của những chúng sinh ở địa ngục chẳng hạn; nhờ vậy chúng được tái sinh làm người và chỗ ở của chúng biến thành những tòa nhà đẹp đẽ. Bạn biến hóa ra những thân và thân này chuyển thành những lạc cụ cho chúng thụ hưởng, như thật nhiều thực phẩm, y phục v.v… Những thân ấy lại còn trở thành những hướng đạo tâm linh để dạy Pháp cho chúng, nhờ đó chúng tiến gần đến giác ngộ. Rồi những thân thể biến hóa ấy lại lấy hình dạng của ánh sáng mặt trời, y phục v.v… cho chúng sinh ở địa ngục lạnh; đồ ăn uống cho ngạ quỷ; trí tuệ biết phân biệt các pháp cho súc sinh; áo giáp cho tu la; ngũ dục cho chư thiên. Nhưng loài người thì có nhiều dục vọng nhất, bởi thế hãy cho chúng những thân thể biến hóa trở thành bất cứ gì chúng thích. Hãy ban phát những công đức của cải của bạn theo cách ấy; và làm những dâng cúng dồi dào như thế cho những bậc thầy, quán tưởng rằng điều ấy sẽ làm tăng những thiện sự của họ. Mặc dù thật tốt để đem lại những thiện căn của bạn trong cả 3 thời, hoặc thân và tài sản của bạn trong hiện tại và vị lai, nhưng đừng cho thân thể và sở hữu của bạn trong quá khứ. Khi thực hành pháp “Cho” bạn sẽ phát triển được tâm từ như tôi đã nói, vì bạn sẽ nghĩ về những chúng sinh ấy rằng họ quá thiếu hạnh phúc như thế nào. Bạn lấy pháp quán để luyện tâm này làm pháp tu chính yếu của bạn.

Trong đời sống hàng ngày

Hãy luyện tâm bằng những bài thơ

Để gợi lên sự nhớ nghĩ.

Nói cách khác muốn tăng tiến chánh niệm trong pháp tu tập Cho và Nhận, hãy luôn luôn tụng một vài bài kệ về đề tài này. Có một vài bài kệ như vậy trong quyển Luyện Tâm như Ánh Vàng Ròng, nhưng nếu bạn chưa biết những bài này, thì chỉ cần tụng đọc những hàng sau đây trích từ Cúng Dường Đạo Sư cũng đủ:

Hỡi bậc thầy tôn quý đầy từ bi

Hãy gia hộ cho con:

Mong tất cả khổ đau,

Tội lỗi và chướng ngại

Của tất cả hữu tình đã từng làm mẹ con

Bây giờ hãy trút hết lên con không trừ;

Con nguyện cho người khác hạnh phúc và thiện hành của con,

Mong tất cả hữu tình được hạnh phúc.

Có những chuyện kể về những tu sĩ trong quá khứ thường lần chuỗi tụng bài này.

Bạn cũng phải sử dụng một vài phương pháp để tăng trưởng tâm bồ đề của bạn trong khi làm việc hàng ngày. Bạn nên tham cứu kinh Hoa Nghiêm và kinh Sự Chính Đáng Của Nỗ Lực Hoàn Toàn Thanh Tịnh. Những người nào trong số các bạn muốn lấy bồ đề tâm làm pháp tu chính yếu thì hãy luôn luôn đọc và quán kinh Hoa Nghiêm, như đức Tsongkapa vĩ đại đã làm, theo tiểu sử của vị nhập thế này của Đức Văn Thù.

Bản văn gốc nói:

“Hãy đưa hai việc này vào những luồng khí lực.”

Nói cách khác, khi bạn đã nắm vững phần nào pháp quán Cho và Nhận này, bạn nên phối hợp “Cho” với hơi thở ra và “Nhận” với hơi thở vào. Lúc đầu bạn chưa thể đưa vào các luồng khí lực, nhưng nhờ thực tập liên tục, bạn sẽ làm được. Tâm và những luồng khí này sóng đôi, bởi thế phương pháp trao đổi mình với người này rất dễ phát triển tâm bồ đề. Nó còn có tương đương của nó trong Mật tông, phần bàn về pháp tụng đọc Vajra (kim cương). Khi Kaedrub Rinpoche ca tụng Rinpoche: “Hỡi đấng che chở! Ngay cả hơi thở của Ngài cũng trở thành một liều thuốc êm dịu cho hữu tình…” câu này phải được hiểu theo cách ấy.

Còn có những chỉ giáo khác ở điểm này nhưng sẽ không tốt nếu đem nói cho những người không thực hành thường xuyên.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI TÁM

__________________________________________________ ______________________________________


a-2.3.1. Chuyển hóa hoàn cảnh bằng tư tưởng

Có 2 tiêu đề phụ (1) Chuyển hóa nhờ phân tích (2) chuyển hóa nhờ hành động.

(i) Chuyển hóa nhờ phân tích

Cúng Dường Đạo Sư nói:

“Khi vũ trụ tràn ngập những hậu quả của tội lỗi…” Bản văn gốc của chúng ta về pháp luyện tâm cũng nói tương tự:

Khi vũ trụ đầy tội lỗi,

Hãy chuyển hoàn cảnh không may này

Thành con đường đưa đến giác ngộ.

Nghĩa là hiện tại, mỗi khi lo lắng vì bệnh hoạn, kẻ thù, phi nhân, v.v…, chúng ta thường trách cứ người khác. Vì chúng ta không hiểu được rằng tất cả bệnh tật là hậu quả của nghiệp chúng ta, chúng ta cho rằng nó do đồ ăn, do ác ma, v.v… Tuy nhiên khi chúng ta nhìn sâu vào sự kiện căn bản đáng trách, thì ta sẽ thấy rằng mọi nỗi bất hạnh đều phát sinh do nghiệp, như tôi đã dạy trong phần nhân quả thuộc Phạm Vi Nhỏ. Và ngay cả nghiệp ấy cũng do ngã ái của ta; bởi thế ngã ái là điều căn bản đáng trách.

Khi một tên trộm cướp hết đồ đạc quý giá của bạn, thì đừng trách tên trộm, mà hãy trách ác nghiệp của bạn và điều là bạn phát sinh nghiệp ấy, nghĩa là ngã ái. vậy khi bạn đối mặt với bệnh hoạn, khổ đau, nghịch cảnh… bạn phải nghĩ là chúng đang giúp đỡ bạn thành tựu giác ngộ. Có câu nói: “Bệnh, tội lỗi và chướng ngại là một cái chổi (để quét sạch nghiệp-DG).”

Nghĩa là mỗi khi bạn ngã bệnh v.v… thì hãy nghĩ rằng ác nghiệp này, tội lỗi và chướng ngại này, mà quả báo của chúng đáng lẽ bạn phải chịu trong các đọa xứ, thì trái lại đã chín ngay trong đời này. Việc này làm cho bạn cảm thấy sung sướng. Lại nữa bạn cũng nên mừng mà nghĩ rằng: “Tôi đang thực hành pháp Cho và Nhận bằng cách quán tưởng tôi đang nhận lấy những tội lỗi và chướng ngại của các hữu tình. Bây giờ tôi đã thực sự thành đạt điều ấy.” Hãy cầu nguyện cho bao nhiêu nỗi khổ của chúng sinh còn lại sẽ trút lên bạn, và trong lúc thiền quán tưởng tượng rằng việc ấy đang làm vơi đi tất cả đau khổ và đáng lẽ các hữu tình phải chịu. Hãy quán tưởng một cách chân thành khi bạn làm việc “nhận lấy” này: “Thật tốt biết bao nếu bây giờ tôi thực sự nhận lấy khổ đau của hữu tình!” Nếu bạn tu tập cách ấy, thì ngay cả bệnh tật cũng sẽ không làm chướng ngại bạn. Những thiện hành của bạn sẽ tăng, như trong câu chuyện về người đệ tử của Kuenpang Draggyaen, đã bị bệnh cùi và được chữa khỏi.

Có câu nói: “Những nghịch cảnh kích thích ta sáng tạo công đức.”

Nghĩa là bạn sẽ nỗ lực tích lũy phước đức trí tuệ và thanh lọc những chướng ngại khi bạn an trú trong ý nghĩ rằng điều hiển nhiên là bạn phải từ bỏ ác hành nếu bạn không muốn đau khổ. Chúng ta hoàn toàn hạnh phúc khi không gặp hoàn cảnh không may, và bởi thế ta không nhớ pháp. Nhưng khi những nghịch cảnh như mang tiếng xấu, bị xuống chức, bị bệnh, v.v… thì chúng ta mới tung mình ra khỏi tình trạng vô cảm và khởi sự làm việc lành.

Quỷ thần, ác ma, ma vương

Là phương tiện mà chư Phật dùng;

Chân như vui thích làm bạn với đau khổ.

Khi bạn bị ma vương, ác ma, bùa chú v.v… làm hại, thì hãy xem như chúng đang làm lợi ích lớn cho bạn, vì điều ấy tác động cho bạn tu tập Pháp trong khi trước đấy bạn hoàn toàn bù đầu vào những chuyện thế tục không nhớ gì đến Phật pháp. Đau khổ cũng có thể là một yếu tố góp phần vào việc chứng ngộ chân như nếu bạn biết cách lèo lái tư duy của mình. Vì bệnh là hậu quả của ngã ái, nên bạn cần suy nghĩ rằng bệnh, ác ma v.v… rất tốt cho bạn vì chúng giúp bạn hàng phục kẻ thù là ngã ái - một việc bạn không thể tự làm. Khi một hoàn cảnh bất lợi xảy đến cho chúng ta, chúng ta liền gián đoạn ngay sự tu tập. Nhưng đừng làm thế. Cũng như bạn phải coi chừng khi đi qua một con đường hiểm, bạn phải cẩn thận đừng phế bỏ sự tu tập khi gặp hoàn cảnh xấu. Đấy là lý do tại sao người ta bảo thật quan trọng để thực hành pháp “Cho và Nhận” một cách nghiêm chỉnh. Quyển Hành Bồ Tát Hạnh nói:

“Điều tốt đẹp của đau khổ là

Nó tẩy trừ kiêu mạn buồn sầu.

Người ta phát triển lòng xót thương.

Đối với chúng sinh trong sinh tử,

Tránh làm ác và thích làm lành.

Khi đối diện với đau khổ, bạn cảm thấy bất hạnh và điều này tẩy trừ kiêu căng. Bạn cũng cảm thấy thương xót kẻ khác vì chính bạn cũng đau khổ, và điều này là một nhân tố cho bạn mong muốn từ bỏ những gì bạn cần phải từ bỏ. Khi ta không gặp đau khổ, thì ta cứ tưởng mọi sự đều tốt đẹp, và ta lấy làm sung sướng. Nhưng có câu nói: