GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY
PHẦN NĂM PHẠM VI LỚN _ Ngày thứ MƯỜI BẢY
__________________________________________________ ______________________________________


a-1.2.3. Nguyên nhân thứ ba: đền đáp sự tử tế của họ

Shantideva nói:

Bạn và hữu tình luôn luôn có lý do để đau khổ;

Hữu tình đều bình đẳng trong đau khổ

Điên cuồng bởi vọng tưởng và mù quáng vì vô minh

Mỗi bước đi của chúng đều đưa đến vực thẳm.

Bạn nên nghĩ như sau:

Giả sử mẹ bạn trong đời này bị mù không ai dắt dẫn, và bị điên. Bà sắp rơi xuống vực, trong khi người con đang ở gần. Nếu bà không nhờ con giúp đỡ thì bà có thể nhờ ai? Nếu con không cứu mẹ thì ai cứu? Tất cả hữu tình cũng thế, thiếu con mắt tuệ để phân biệt pháp và phi pháp, để thay đổi lối hành xử của mình. Mỗi bước đi của họ đều được dẫn dắt bởi thói xấu - những dục vọng và ác hành. Họ không có hướng đạo tâm linh, không ai chỉ dẫn cho họ nên làm điều này tránh điều nọ. Tâm họ bị giao động và ô nhiễm vì ba độc tố vọng tưởng; họ không thể kiểm soát tư tưởng mình nên như điên. Họ sẽ rơi xuống vực thẳm đưa đến những đọa xứ, trong nhiều kiếp thân thể họ không khác gì với ngọn lửa địa ngục. Chúng ta trái lại đã gặp được hướng đạo tâm linh, gặp pháp đại thừa. Chúng ta biết ít nhiều về cách thay đổi lối hành xử của mình. Bởi thế chúng ta ở trong hoàn cảnh khá hơn họ và có trách nhiệm phải làm gì để cứu họ.

Bức thư gởi môn đệ của Chandragomin nói:

Họ như những người bà con bị kẹt trong biển sinh tử,

Bị rơi vào luồng nước xoáy đại dương;

Do vì trải qua nhiều lần sống, chết và tái sinh,

Bạn không nhận ra họ và bạn làm ngơ;

Thật đáng khinh bỉ

Nếu bạn chỉ lo tự cứu lấy mình.

Nghĩa là muốn thiền quán về sự trả ơn chúng ta phải nghĩ rằng, ta có cách để giải thoát hữu tình đang bị kẹt trong biển khổ. Trách nhiệm cứu vớt họ là ở trên vai chúng ta, chúng ta thực đáng khinh nếu không làm việc ấy.

Tác phẩm Trái Tim Của Trung Đạo đã nói như sau về sự trả ơn:

Từ trước tới nay tôi đã bị ám bởi con ma vọng tưởng;

Cũng như một vết thương bị kích thích,

Hoặc như bị đánh đập.

Cái gì đem lại đau khổ như thế

Cho một người bệnh?

Có cách nào khác

Để trả ơn những người đã thương tôi

Kính trọng và giúp đỡ tôi

Trong những đời tái sinh trước -

Một cách giúp đỡ mà không đem lại cho chúng khổ đau.