GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY
PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ MƯỜI BA
__________________________________________________ ______________________________________


(2) Lấy của không cho

“Căn bản” là vật sở hữu của người khác. “Ý định” gồm ba phần: sự “nhận ra” phải không lầm lẫn, “động lực” là ý muốn lấy một vật, vì người ta sẽ không đem nó mà cho mình, “vọng tưởng” là một trong ba độc. Một ví dụ về ăn cắp do “sân” là lấy tài sản của một kẻ thù; một ví dụ về ăp cắp do “si” là truyền thống của người ngoại đạo Phật theo đó, “khi một người thuộc gia cấp là ba là môn bị tài sản sa sút, thì người đó được phép ăn trộm.” Nghĩa là họ không cho đó là một hành vi quấy.

“Hành vi” không cần phải là sự đi lén lút về đêm. Sự lấy của không cho có thể bao hàm nhiều chuyện như: một người xuất gia lạm dụng của tín thí, một quan tòa xử phạt bất công, cái kiểu bố thí cho ra rất ít với hy vọng nhận lại thật nhiều (“thả tép câu cá”) vân vân. Khi một thầy tu vi phạm học giới, ông ta phải lay sám hối v.v…; với mục đích là để chừa những hành vi quấy như trên.

Tóm lại: bạn muốn có được một thứ sở hữu đặc biệt nào đó, mà khổ chủ của vật ấy không muốn lìa. Bạn dùng nhiều phương tiện lừa bịp để được nó, làm cho người kia không thể nào lấy lại. Không những chúng ta rất dễ phạm vào kiểu ăn trộm này, mà chúng ta còn phạm những kiểu trộm cướp như sau. Hoặc ta để cho người nào lấy của cải hay sở hữu của người khác, dù chỉ đáng giá vài xu. Hoặc ta mượn vật gì của người khác đã lâu rồi chiếm làm sở hữu của mình khi chủ quên đòi. Hoặc ta có thể nghĩ, “Lạy trời cho ông ấy quên,” và nhận ra rằng ông ta đã quên.

“Bước cuối” xảy ra khi bạn nghĩ mình đã nhận được vật - khi ấy bạn thành một kẻ trộm cắp. Nếu bạn còn làm chú tiểu, thì việc ấy cũng gàn như phạm một trọng giới, nếu bạn là tỳ kheo, bạn phạm trọng giới thực.

(3) Tà dâm

Đối với cư sĩ thế tục thì “căn bản” là bất cứ một lỗ nào trừ bộ phận sinh dục; bất cứ thời gian nào không thích hợp, như khi người phụ nữ đang có bầu hoặc đang giữ giới bát quan trai; tại một nơi không thích hợp, như trước bậc thầy hay gần một bảo tháp; bất cứ người nào không thích hợp, như mẹ hay cha mình.

(CT. Nhân, Pháp, Thời, Xứ - Quan niệm về “tà dâm” đói với người Tây Tạng có chỗ khác với VN; ví dụ về “người không thích hợp” thì chỉ kể cha mẹ, chứ không kể vợ hay chồng của kẻ khác. DG)

Đối với người xuất gia thì tất cả mọi hành vi dâm dục đều trở thành tà dâm.

Sự ‘nhận ra’ là: người ta phải không nghi ngờ gì hành vi ấy là tà dâm; nhưng khi bạn là tu sĩ mà phạm hạnh bất tịnh thì không kể bạn lầm hay không.

‘Vọng tưởng’ là một trong ba độc. ‘Động lực’ là muốn làm quấy. ‘Hành vi’ là khi hai căn tiếp xúc, vân vân. Bước cuối thành tựu khi người ta cảm thọ sự khoái thích.