Giải thoát trong lòng tay

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ chín

__________________________________________________ ______________________________________


1.3.2. MỘT VÀI ẨN DỤ VỀ SỰ KHÓ ĐƯỢC THÂN NGƯỜI.

Geshe Potowa nói: “cỏ trên mái nhà, cổ rùa…” điều này có nghĩa như sau:

Những tái sinh vào các cõi cao cũng thông thường như cỏ mọc trên sườn núi; nhưng tái sinh làm người mà thoát khỏi 8 nạn và có đầy đủ mười điều tốt lành là chuyện vô cùng hiếm hoi - cũng hiếm như cỏ mọc trên mái nhà.

Còn cổ con rùa có nghĩa như sau. Giả sử có một cái tròng bằng vàng nổi trên biển theo gió thổi. Cái tròng chỉ có một cái lỗ; trong biển chỉ có con rùa mù 100 năm mới thò đầu lên mặt nước một lần. Cái đầu con rùa rất khó có dịp chui qua cái tròng ấy. Chúng ta cũng thế đang ở trong biển lớn sanh tử; do năng lực của vọng tưởng mê si, con mắt tuệ của chúng ta bị mù, và chúng ta phải lang thang từ chốn này đến chốn khác trong các đọa xứ và tình cờ do luật xác suất ta được tái sinh làm người. Nhưng thế giới thì bao la, có vô lượng thế giới của bốn phương tám hướng; ta kko thể biết nó trong nơi nào trong các thế giới ấy có giáo lý Phật, hoặc ở nơi nào nèn giáo lý sắp lan đến. Giáo lý giống như cái tròng bằng vàng, và sự gặp gỡ được giáo lý ấy cũng vô cùng hy hữu tương tự như cổ con rùa lúc trồi lên mặt biển mà chui cổ lọt được vào cái tròng vàng ấy.

Nếu con rùa mãi mãi bơi lội trên mặt biển thì có lẽ thỉnh thoảng nó cũng gặp được cái tròng; nhưng nếu nó chỉ trồi lên một lần sau 100 năm, thì nó chỉ gặp được cái tròng một lần. Như trọng ẩn dụ ấy, nếu chúng ta luôn luôn nhận được thân người thì chúng ta có thể gặp được giáo lý Phật bất cứ nơi nào giáo lý ấy đang lưu hành. nhưng đây không phải vậy: chỉ thỉnh thoảng chúng ta mới có được một hai lần tái sinh làm người.

Nếu cái tròng vàng cứ ở yên một chỗ, thì dù sau một thời gian dài khi con rùa nổi lên nó không nổi cùng một chỗ, nhưng ít nhất nó cũng có cơ hội nó gặp đúng chỗ và nhờ vậy gặp được tròng. Nhưng sự thực không phải vậy: cái tròng di chuyển khắp mười phương trên mặt biển khổng lồ. Như ví dụ, nếu giáo lý của Phật luôn luôn ở trong cùng một thế giới, thì có lẽ chúng ta sẽ gặp được giáo lý trong vài lần tái sinh làm người. Nhưng chúng ta không thể đảm bảo giáo lý Phật sẽ ở mãi một thế giới ấy và dù ở một chỗ hay di chuyển, giáo lý ấy cũng chỉ lưu hành thời gian rất ngắn.

Người ta không thể nói rằng cái tròng và con rùa không bao giờ gặp gỡ, nhưng thật sự rất gần giống như vậy. Có được thân người thuận lợi lại là điều hy hữu hơn thế nữa, nhưng nói vậy không có nghĩa là chuyện ấy không thể xảy ra trước khi chấm dứt vòng luân hồi.

Những yếu tố trong ẩn dụ này có nghĩa như sau. Biển lớn là tình huống sinh tử; con rùa là chúng ta; mù là về mìhnh; cái tròng vàng là giáo lý Phật, vân vân. Lối giải thích này về sự quán tưởng thân người khó được tương truyền là một giáo lý khẩu truyền khẩu từ đức Drubkang Geleg Gyatso.

Lại nữa tác phẩm Ẩn Dụ của Geshe Potowa nói: “con trai của Loding…” Drom Loding có một đứa con trai có tài đoán được chỗ nào có vàng. Đứa bé này di cùng với vài người bạn trong một chuyến buôn, những người địa phương nghe được tiếng tăm của nó và nói: “Ôi ước gì tôi là con trai của Loding! Ước gì tôi biết cách đoán ra chỗ nào có vàng. Đứa bé nghe lọt lọt những lời ấy, nhưng vẫn tiếp tục đi buôn. Chỉ về sau nó mới quyết định đi tìm chỗ có vàng. Chúng ta cũng thế, đã được thọ tái sinh tốt đẹp đến nỗi chư Bồ tát ở cõi Cực lạc cũng chi cầu nguyện được như thế. Nhưng thật đáng tiếc biết bao nếu sau khi đã được như vậy mà chúng ta lại không tận dụng thân tái sinh tốt đẹp này.

Geshe Potowa nói: “Và con cá của người Tsang…” là như sau. Có lần một người ở vùng Tsang đi đến tỉnh Trung ương ăn một thứ cá nào đó. Nhưng khi nuốt vào cổ y không chịu được sắp nôn ra. Y nghĩ, “Thật uổng biết mấy nếu mửa hết đồ ăn ngon này!” và buộc chặt cái cần cổ lại. Nếu bạn tiếc rẽ phải mửa một thức ăn ngon, thì lại càng tiếc biết bao nếu không lợi dụng tái sinh tốt đẹp rất hiếm hoi mà bạn chỉ có được một lần trong muôn ngàn kiếp.

Geshe Potowa lại nói về “Con giun quỳ lạy…” Thật là một điều nghe rất vô lý khi có một con giun lại có thể trồi lên mặt đất và quỳ lạy đức Phật. Cũng vô lý như vậy là những con giun như chúng ta trồi lên các đọa xứ, mang hình người, và lại còn đường học Pháp và thiền quán.

Hãy nghĩ về những ẩn dụ để thấy thân người thuận lợi của ta thật hi hữu xiết bao, và vô cùng khó được.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ chín

__________________________________________________ ______________________________________


1.3.3. BẢN CHẤT SỰ KHÓ KHĂN DỂ ĐẠT ĐƯỢC THÂN NGƯỜI

Có nhiều hữu tình làm bất thiện, ít người làm điều lành. Khi những hữu tình từ bỏ thân xác tại các thượng giới và hạ giới, phần đông đi xuống các đọa xứ. Bởi thế rất ít người đi lên các cõi cao sau khi xả báo thân từ hai cõi cao và thấp. Nhưng Phật dạy trong giáo lý căn bản về Luật học rằng, những chúng sinh đi từ cõi cao xuống cõi thấp hoặc từ cõi thấp xuống cõi thấp hơn, thì giống như bụi trên mặt đất bao la. Số chúng sinh đi từ cõi thấp lên cõi cao hoặc từ cõi cao lên cõi cao hơn nữa, thì giống như bụi ở đầu ngón tay. Trong sáu nẽo luân hồi, thông thường có ít chúng sinh làm người, Ngạ quỷ ít dân hơn Địa ngục, Súc sanh còn ít nữa, và trong lúc súc sinh thì loài ở đất ít hơn biển. Có thể lấy hình ảnh này để ví dụ: hàng trăm triệu con ruồi con muỗi mới có thể chiếm không gian của mười con người. Có rất nhiều chúng sinh trong cõi trung ấm: nhiều tới nỗi giống như hàng trăm ngàn con ruồi tụ lại quanh thi thể một con ngựa, hay cả trăm con ngựa.

Ngay cả trong những tái sinh làm người, thật vô cùng hiếm hoi để được sinh vào những kiếp có ánh sáng của chứng ngộ, nghĩa là có chư Phật xuất hiện. Mỗi thời kiếp có ánh sáng lại cách nhau hàng chục ngàn thời kiếp tối tăm. Ngay trong mỗi thời kiếp chia làm hai mươi bốn thời kỳ: thành, trụ, hoại và không. Có sáu mươi tiểu kiếp trong đó chư Phật không xuất hiện, chỉ còn hai mươi tiểu kiếp “trụ” là có thể có Phật xuất hiện. Trong hai mươi tiểu kiếp này, cũng có những thời gian không thể có Phật xuất hiện, đó là thời gian đầu và cuối của hai mươi tiểu kiếp, khi mạng sống con người vô lượng, hoặc tuổi thọ đang tăng. Phật chỉ xuất hiện vào thời “kiếp giảm”nghĩa làtuổi thọ con người trên đà giảm dần.

Hãy nói về thời gian hiện tại của sự sinh ra của chúng ta trên đại lục phương Nam. Chư Phật xuất hiện trong mười tám tiểu kiếp trung gian khi thọ mạng con người tuân theo một mẫu mực có tính cách chu kỳ. Chúng ta có thể sinh nhằm một thời mà đức Phật trước đấy đối với mắt phàm đã nhập Niết bàn, giáo lý Ngài đã tận diệt. Sinh vào lúc đó thì cũng chẳng khác gì sinh nhằm một thời đại tối đen. Nhưng chúng ta đã không sinh nhằm một thời đại như vậy. Tương truyền sau khi diệu pháp diệt mất, còn 4,9 tỉ năm nữa Phật Di Lặc mới xuất hiện; thế nhưng chúng ta cũng không bị rơi vào thời đại hắc ám này; giáo lý Phật vẫn còn tồn tại và chúng ta lại sinh ra ở lục địa phương Nam nơi có Phật pháp lưu hành. chúng ta lại sinh ra trong những nước hiếm hoi của châu lục này nơi mà nền giáo lý đang lan rộng. Những nước Tây Tạng và Mông cổ thuộc thành phần thiểu số. Chúng ta được sinh ra tại Tây Tạng, một trong những nền tảng cho phép giáo lý được thịnh hành. nhưng đây là một ví dụ về những gì xảy ra tại Tây Tạng. Gushri Kaelzang (người Mông Cổ) có lần nói:

“Khi tôi đi đến tu viện Tashikyil ở Amdo, có nhiều ngàn tu sĩ. Trong số này, khoẳng năm trăm là tiến sĩ Phật học, năm trăm là người buôn bán, còn năm trăm không thuộc hạng nào…”

Trong một gia đình có thể có mười anh em, nhưng chỉ hai ba người vào tu viện. Và ngay trong số những người đã vào tu viện. Và ngay trong số những người đã vào tu viện, những người thực sự thuần túy tu tập bằng cách thực hành pháp Lam-rim rất hiếm hoi nhất. Nhưng dù sao, chúng ta cũng không bị sinh vào một nơi không có tự do để tu tập.

Theo chỉ giáo khẩu truyền của tôn sư tôi, tái sinh làm người thuận lợi rất khó được là bởi vì khó thành tựu được thân ấy, vì tự bản chất đấy là một cái gì khó tạo, và vì theo pháp tính xác xuất thì tỉ số tái sinh làm người rất thấp.

(Khi ấy Kyabje Pabongka Rinpoche bàn làm thế nào để suy nghĩ về ba lý do ấy.)

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ chín

__________________________________________________ ______________________________________


Tái sinh mà ta đã có được này có thể hoàn thành những ước nguyện tha thiết nhất của ta, dù tốt hay xấu, chúng ta đang ở lằn ranh giữa các cõi cao và các đọa xứ. Chúng ta đừng đặt hi vọng vào điều gì khác. Chúng ta có tự do để chọn lựa, nên đừng lầm lẫn về con đường nào đưa đến hạnh phúc, đường nào đi đến khổ đau. Nếu chúng ta lầm lẫn, thì lỗi lầm không phải có thể điều chỉnh lại trong một hai ngày, mà nó sẽ làm hỏng tất cả những hi vọng về tái sinh tốt trong tương lai.

Thật tốt biết bao khi bạn chưa phải chết. Bây giờ bạn chỉ còn sống trên đời này một thời gian: hai năm, ba năm hoặc bao nhiêu cũng được. Nếu điều này không làm động lực thúc đẩy bạn khổ hạnh ngày đêm để tu tập diệu pháp, thì hãy nghĩ: “Ta có dám trở lui về các đọa xứ chăng?”

Điều cốt yếu là đừng lãng phí tái sinh may mắn này của chúng ta; một tái sinh quý báu ta chỉ được có một lần, một tái sinh vô giá làm bằng mười tám điều hy hữu. Giả sử một người đi buôn đi đến một đảo châu báu, mà thay hốt về những đá quý lại chỉ dùng thời gian mà ca hát múa nhảy, vân vân, lại còn mắc nợ những bạn hàng khác một món tiền lớn. Còn gì điên khùng hơn khi cuối cùng phải trở về tay không? bây giờ bạn có thể thu nhặt những châu báu giải thoát và toàn tri. Không gì mù quáng hơn, ngu ngốc hơn nếu không lấy những châu báu ấy, mà lại tạo nhân duyên để đi xuống các đọa xứ. Shànideva nói:

Không có sự tự lừa dối nào tệ hơn

Sau khi được một cơ may như thế

Mà không dùng nó vào những mục tiêu tốt đẹp

Không gì mù quáng hơn thế!

Bạn phải rút tỉa được vài tinh hoa từ tái sinh tốt đẹp bạn đã được - và chỉ cần được tái sinh làm người là bạn có thể rút tỉa tinh hoa ấy. Bạn tích lũy công đức và thanh lọc bản thân trong một thời gian ít nhất cũng bằng g để uống một tách trà. Bạn có thể giác ngộ ngay trong một đời này trong thân này, nếu bạn tu tập tốt nhất. Nếu không, bạn cũng có thể giải thoát, mà nếu điều này cũng không được, thì bạn hãy rán ít nhất là đừng để mình di xuống các đọa xứ. Kinh Tam muội vương nói:

Nhưng bệnh nhân không chịu uống

Thứ thuốc quý báu có thể chữa lành,

Thì đừng trách lương y

Lỗi không ở lương y

Đúng hơn bệnh nhân mới đáng trách

Cũng thế những người đã thụ giới trong giáo pháp này,

Có thể biết rành Mười sức mạnh

Những tầng thiền định và mười lực

Nhưng họ không nỗ lực chính đáng để thiền

Làm sao niết bàn phát sinh không cần tinh tấn?

Tôi đã giảng dạy Pháp cho bạn

Nhưng nếu bạn không sử dụng những gì đã học

Thì cũng như bệnh nhân cứ để thuốc trong hộp

Mà nghĩ rằng, “Cái này không thể chữa bệnh tôi.”

Hành Bồ tát Hạnh nói:

Hãy xử dụng những pháp này với cả toàn thân

Chỉ nói suông không thành tựu được gì

Liệu người ốm làm sao khỏi được

Bằng cách đọc toa thuốc nhiều lần?

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ chín

__________________________________________________ ______________________________________


Nói cách khác, bậc thầy có thể dạy cho bạn đúng con đường đưa đến giải thoát và toàn trí, như nếu bạn không thực hành, thì bạn cũng giống như người bệnh không dùng thuốc mà lương y đa cho trong toa, do vậy không thể khỏi bệnh được. Điều hoàn toàn tùy thuộc nơi bạn, là bạn có thực hành chỉ giáo của bậc thầy hay không. Bạn phải cố gắng hội nhập Pháp vào đời sống mình cho đến cuối cùng.

Bây giờ tôi sẽ ôn lại những gì đã nói, và dạy cách vắn tắt để thực hành theo pháp này. Hãy khẩn cầu với hình ảnh bậc thầy mà bạn quán trên đỉnh đầu mình. Rồi thiền quán theo các tiêu đề đã dẫn. Tiêu chuẩn để biết bạn có thực chứng đề mục này không, là như sau. Geshe Potowa nói:

Làm sao bạn có thể

Lãng phí một cách vui vẻ đời mình

Khi bạn đã hiểu tái sinh làm người rất khó?

Đức Tsongkapa nói:

Nếu bạn biết nó thực khó được,

Thì không thể nào sống đời trung bình.

Nếu bạn thấy những lợi lạc của nó

Thì bạn sẽ tiếc nếu để nó thành vô nghĩa.

Nếu bạn nghĩ về cái chết

Bạn sẽ làm những chuẩn bị cho đời sau

Nếu bạn nghĩ về nhân và quả

Thì bạn chấm dứt sống cẩu thả.

Như Gampopa thiền giả vĩ đại đã nói, dấu hiệu chứng tỏ bạn đã thực chứng về chân lý “thân người lợi lạc” và rất khó có, là như khi bị gai đâm vào bắp vế bạn cũng không dừng lại để rút nó ra, mà vẫn tiếp tục thiền quán.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ MƯỜI

__________________________________________________ ______________________________________

PHẦN BA

NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ

NGÀY THỨ MƯỜI

Kyabje Pabongka Rinpoche trích dẫn lời ca tụng sau đây từ tác phẩm của hành giả vĩ đại Gedum Taenzin Gyatso:

Đây không phải là Pháp bịa đặt
Mà là tinh túy của giáo lý khẩu truyền
Không phải nói chuyện ngông cuồng,
Vì rút từ cổ thư của các bậc tiền bối.
Không phải ảo ảnh chập chờn
Vì những học giả thánh giả đã thử nghiệm
Không phải một mỏm đá cheo leo
Mà là đại lộ đưa đến chứng ngộ cao nhất

Ngài trích dẫn như trên trong một câu chuyện ngắn để giúp chúng tôi khỏi động lực tốt. Ngài nói lại những tiêu đề trước, và ôn lại những điều đã nói sau tiêu đề “Phục vụ thầy bằng việc làm,” một phần của chương “Căn Bản của Đạo lộ: Phụng sự một bậc thầy.”

Giữa các thời thiền, hãy đọc những sách dạy về sự tái sinh làm người thuận lợi. Nếu suy nghĩ về thân người khó được mà bạn phát sinh ước mong rút tỉa được gì từ nơi nó, thì bạn nên luyện tâm qua ba phạm vi của Lam-rim. Tầm mức tu luyện của bạn trong ba phạm vi này quyết định sự việc bạn rút tỉa được tinh túy từ Phạm Vi Nhỏ, Trung Bình hay Lớn.

Nếu chúng ta muốn thành Phật, trước hết ta phải thực chứng những phần đầu của đạo lộ; nếu không, ta sẽ không chứng được những phần sau. Ví dụ những người Khampa rời nhà để đi chiêm bái tượng Thích Ca tại chùa Lhasa. Con đường dẫn họ đến đấy từng chặng một; họ không thể bỏ qua một chặng nào của nó. Cũng vậy, bạn không thể chứng ngộ phần cao hơn của con đường tu tập như lòng bi mẫn, nếu bạn chưa hoàn tất phần thấp hơn của nó như sự từ bỏ vân vân. Shàntideva nói trong tác phẩm Hành Bồ tát Hạnh:

Nếu bạn chưa từng mơ tưởng

Làm lợi lạc cho chính mình

Trước khi mơ ước làm lợi lạc hữu tình

Thì làm sao bạn có thể lợi lạc cho người khác?

Khi nói đến những Phạm Vi Nhỏ hay Phạm Vi Trung Bình, là ta muốn ám chỉ việc luyện tâm trong các giai đoạn của đạo lộ dự phần vào Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình; chứ không phải luyện tâm trong những thành phần thực sự là Nhỏ và Trung Bình của đạo lộ. Giả sử có ba người: một người đi Tashi Lhuenpo, một người đi Rong, và một đi Chushur. Người thứ nhất muốn đi chung với hai người kia trên một đoạn đường. Cả ba có những mục tiêu khác nhau trong trí: hai người muốn đi đến hoặc Rong hoặc Chushur và người đầu định tiếp tục đi đến Tashi Lhuenpo

Bạn phải cần đến những chương về Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình của Lam-rim cốt để thành Phật vì tất cả chúng sinh. Phát tâm bồ đề là thực sự hành đạo, hai Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình chỉ là bước đầu. Bạn có thể hỏi: “Vậy thì có lẽ chỉ cần dạy Phạm Vi Lớn ngay từ đầu cũng đủ. Tôi e rằng hai phạm vi đầu tiên không cần thiết.” Có hai lý do để bàn cả ba phạm vi. Có những người không thể luyện tâm trong Phạm Vi Lớn ngay lúc đầu, bởi thế họ cần tu tập qua các giai đoạn Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình. Cách này lợi lạc cho những người thuộc tâm tốt, tầm thường và hạ liệt. Lại nữa, nếu không quen thuộc với những phần đầu của đạo lộ, bạn sẽ không có chút gì là từ bỏ ở trong dòng tâm thức, nên cần phải đánh bại bất cứ một kiêu mạn nào bạn có thể có về sự ta đây là một người thuộc căn khí Đại thừa hoặc tín đồ của Kim cang thừa bí mật.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ MƯỜI

__________________________________________________ ______________________________________


Muốn phát tâm bồ đề, pháp tu thực sự, bạn phải khai triển tâm bi mẫn làm sao để bạn không thể chịu nổi ý nghĩ rằng người khác đang bị dày xéo bởi khổ đau. Nhưng muốn phát triển tâm bi này, bạn cần phải biết rõ chính mình cũng chịu nỗi khổ làm cho điêu đứng như thế nào. Và bạn cũng phải hiểu toàn bộ cõi luân hồi bản chất chỉ là thống khổ. Nhưng trước hết, bạn phải sợ hãi những đọa xứ, vì nếu không có nỗi sợ hãi này, thì bạn sẽ không có tâm từ bỏ đối với hạnh phúc trời, người. Bởi thế bạn phải luyện tâm trong các Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình của đạo lộ. Sự tu luyện này giống như nền tảng và bốn bức tường chống đỡ một ngôi nhà.

Chúng ta chưa thành đạt những kết quả cao hơn nhưng chúng sẽ tự đến nếu ta luyện tập tài liệu dẫn nhập. Milarepa tu luyện những điều này dưới sự hướng dẫn của Marpa, và những bài ca của ông phần nhiều nói đến sự triển khai những thực chứng này. Và bạn cần Lam-rim để làm những bước tiến đặc biệt nhanh chóng mà những mật điển Kim cang thừa đã hứa hẹn. Đây là ẩn ý của những danh từ Con Đường Dễ và Con Đường Nhanh. Sự kiện Milarepa đạt được hợp nhất trong chỉ một đời không phải chỉ nhờ và mật điển, mà nhờ ngài đã tu cả ba phạm vi của đạo lộ trong những đời trước. Trong một tiền kiếp chẳng hạn, ngài đã là người hệ phái Kadam tên Chagtrichog.

Mặc dù những người khởi tu đạo lộ Kim cang thừa cần phải trải qua phần đường đi chung trước đã, song chúng ta lại không làm thế: chúng ta khởi hành lên đạo lộ Kim cang thừa trước hết, ta không giữ giới điều thuộc mật điển và thiền quán về hai giai đoạn trước. Người ta bảo những người như vậy sẽ đi đến Địa ngục Kim cương.

Bạn phải thấy xa ngay từ đầu. Phải khởi tâm như sau: “Tôi chuẩn bị dành trọn đời tôi để chỉ tu một đề tài của Lam-rim.” Nhưng ngược lại chúng ta thường lo xa về những chuyện thế tục mà thôi. Hãy thiển cận đối với chuyện thế gian thay vì đối với Pháp. Nếu bạn nghĩ, “Không thể nào thành tựu được gì trong Phật pháp” thì bạn sẽ không có can đảm tu tập, cũng không muốn bỏ ra một tháng hay một năm để tu một đề tài thiền định duy nhất.

Geshe Kamaba nói:

“Bạn bảo Phép quán của chúng ta không được cái gì. Tại sao bạn nghĩ là không? Đừng nói láo: ban ngày bạn có tán loạn, còn ban đêm bạn có ngủ.”

Nói cách khác, đừng nề hà phải bỏ cả tháng để thiền định về một đề tài, chúng ta chưa từng thiền định một đề mục thiền nào cả trong một thời thiền duy nhất. Thực phi lý khi bạn nghĩ, “Cho đến bây giờ tôi chưa khai triển được thực chứng!” Chúng ta không lấy sự cương quyết tu tập làm khởi điểm, vậy mà ta vẫn lăn tròn đôi mắt tập trung lên đỉnh đầu (và làm bộ như thiền định) trong khi ta chỉ nhẩm đọc một bài chẳng hạn Căn Bản Mọi Thiện Đức của Tsongkapa. Nếu chúng ta hành xử kiểu ấy, thì ước muốn đạt tuệ giác và thực chứng Lam-rim quả là một ước muốn tham lam. Lỗi nằm ở đấy.

Karag Gomchung Rinpoche thuộc phái Kadampa nói:

Hãy nhắm xa đằng trước

Hãy thấy cho xa

Hãy đến đúng mức.

Ba điều này là trọng yếu. Bạn phải nhắm đến mục tiêu toàn trí ở cách xa đằng trước; phải thấy đằng xa về những Phạm Vi Nhỏ và Trung Bình; và thiền định để đạt đến đúng mức. Khi bạn thụ giáo truyền khẩu từ bậc thầy rồi thực hành một cách cuồng nhiệt chỉ trong vài ngày với một từ bỏ nông cạn, thì đây là dấu hiệu chắc chắn bạn sẽ không tiến bộ chút nào.

[hoangtri]

GIẢI THOÁT TRONG LÒNG TAY

PHẦN BA NỀN TẢNG CỦA ĐẠO LỘ _ Ngày thứ MƯỜI

__________________________________________________ ______________________________________


2. LÀM SAO ĐỂ RÚT TINH HOA TỪ TÁI SINH THUẬN LỢI CỦA BẠN

Có ba giai đoạn: (1) luyện tâm trong những giai đoạn của đạo lộ chung Phạm Vi Nhỏ; (2) luyện tâm trong những giai đoạn của đạo lộ chung với Phạm Vi Trung Bình; (3) luyện tâm trong những giai đoạn thuộc Phạm Vi Lớn của đạo lộ.

2.1. LUYỆN TÂM TRONG NHỮNG GIAI ĐOẠN CHUNG VỚI PHẠM VI NHỎ

Có hai tiêu đề phụ: (1) phát sinh lòng khao khát của được tái sinh tốt đẹp; (2) giảng dạy những phương pháp để được hạnh phúc trong tái sinh sắp tới.

2.1.1. PHÁT SINH LÒNG KHAO KHÁT ĐƯỢC TÁI SINH TỐT ĐẸP

Có hai phần nhỏ: (1) nhớ rằng đời này không kéo dài và bạn sẽ chết; (2) Nghĩ về loại vui hay khổ nào bạn sẽ gặp trong đời sau, ở trong hai nẻo luân hồi lên xuống.

a. Nhớ rằng đời này không kéo dài và bạn sẽ chết.

Có ba giai đoạn: (1) lỗi không nhớ đến cái chết; (2) lợi lạc khi nhớ đến cái chết; (3) cách niệm chết thực thụ.

a-1. Những lỗi không nhớ đến cái chết.

Ở đây có sáu phần.

a-1.2. Lỗi là bạn nhớ pháp nhưng không thực hành.

Nếu bạn không niệm chết, thì bạn chỉ nghĩ về cuộc đời này, vướng vào nhiều đòi hỏi - thực phẩm, y phục, vân vân - và như thế bạn không thực hành Pháp. Nếu bạn khéo nghĩ đến cái chết, bạn sẽ tận lực chuẩn bị cho những đời sau, như một người Khampa khi sắp du lịch nỗ lực sửa soạn và thu xếp hành lý. Sở dĩ bạn quá khát khao về thực phẩm, thời trang, danh tiếng, vân vân, là do vì bạn không nhớ đến vô thường. Mỗi ngày bạn không nhớ vô thường là một ngày của đời bạn bị lãng phí.

a-1.2. Lỗi là bạn nhớ pháp nhưng không thực hành.

Đức Tsongkapa nói:

“Mọi người đều nghĩ, cái chết rồi cuối cùng sẽ đến. Tuy nhiên họ lại giữ ý niệm xấu như sau, ‘Nhưng hôm nay tôi sẽ không chết. Tôi sẽ không chết hôm nay’ họ cứ nghĩ thế cho đến khi cái chết đến bên họ.”

Bạn cứ bám vào ý niệm mình còn lâu mới chết, và nghĩ, “Tôi có thể tu tập sang năm hoặc năm sau.” Bạn luôn luôn trì hoãn. Bạn nghĩ về Pháp nhưng không tu; đầu bạn tràn ngập những tư tưởng ham muốn vật này vật nọ trong khi đó cuộc đời bạn đang tàn dần.

a-1.3. Lỗi là có tu nhưng không đúng đường.

Bây giờ chúng ta là những hành giả về Pháp, nhưng vì ta không làm ngơ được những chuyện tầm thường của đời này, nên sự tu tập của chúng ta không thuần tịnh. Chúng ta học hỏi, suy nghiệm mà trong tiềm thức thì muốn thành học giả nổi tiếng. Chúng ta thiền định, tụng đọc, vân vân, với ý nghĩ việc ấy sẽ trừ cho ta những hoàn cảnh khó chịu của cuộc sống. Ngay cả những ẩn sĩ vĩ đại cũng không thoát khỏi cái ý muốn vô thức về danh tiếng, vân vân. Đức Atìsha nói:

“Hãy hỏi tôi những quả báo của sự chỉ nghĩ đến đời này là gì, tôi sẽ trả lời đó chỉ là quả báo trong đời này. Hỏi tôi cái gì sẽ xảy đến cho bạn trong những đời sau, tôi sẽ bảo bạn: bạn sẽ sinh vào địa ngục, hoặc ngạ quỷ, hoặc súc sinh.”

Nghĩa là bạn chỉ có được vài lợi lộc trong đời này, mà trong những đời tương lai bạn sẽ bị quả báo là đi đến các đọa xứ.

Nếu bạn hành xử như vậy, bạn không khác gì một người thế tục. Một hành giả về Pháp trước hết phải lơ hết việc đời. Tôi không nói bạn nên làm người nghèo khó, những người nghèo không lơ việc đời mà vẫn lang thang trong sinh tử. Điều mà bạn nên gạt phăng đi, ấy là tám mối bận tâm thế tục. Bất cứ gì lẫn lộn với tám mối bận tâm thì không phải Pháp. Hành giả Chagtrichog hỏi Atìsha, “Con nên thiền quán hay nên giảng dạy? Hay chỉ khi thì thiền quán, khi thì giảng dạy?” Atìsha nói: “Những chuyện ấy không ăn thua gì.” Chagtrichog hỏi vậy ông ta nên làm gì, thì Atìsha bảo: “Hãy từ bỏ mọi chuyện thế gian.”