Bài 77.


12. THIỀN SƯ HÀNH TƯ 行思 NÚI THANH NGUYÊN 青原, KIẾT CHÂU.




Người An Thành, bổn châu (Kiết Châu), họ Lưu. Xuất gia hồi còn trẻ thơ. Mỗi lần những người ở chung bàn luận đạo lý, chỉ có Sư giữ im lặng.

Sau nghe tiếng pháp tịch Tào Khê, bèn đến tham lễ.

Sư hỏi:

- Làm gì thì không rơi vào giai cấp?

Đương hà sở vụ tức bất lạc giai cấp ?

當何所務即不落階級?

Tổ hỏi:

- Ông đã từng làm việc gì?

Nhữ tằng tác thập ma ?

汝曾作什麼 ?

Sư đáp:

- Thánh đế cũng chẳng làm.

Thánh đế diệc bất vi.

聖諦亦不為

Tổ hỏi:

- Vậy rơi vào giai cấp nào?

Lạc hà giai cấp ?

落何階級 ?

Đáp:

- Thánh đế còn chẳng làm, thì giai cấp cái gì đâu?!

Thánh đế thượng bất vi, hà giai cấp chi hữu ?!

聖諦尚不為, 何階級之有.

Tổ thừa nhận Sư. Trong pháp hội Tào Khê học đồ dù đông người, Sư là người đứng đầu, cũng như ở Thiếu Lâm Nhị Tổ không nói, vì thế mà được tủy vậy.

Diệc do nhị tổ bất ngôn, thiếu lâm vị chi đắc tuỷ hĩ.

亦猶二祖不言少林謂之得髓矣


Một hôm Tổ (Lục Tổ) bảo Sư:

- Từ trước y pháp cả hai lần lượt thầy truyền cho trò, y tiêu biểu để tin, pháp để ấn tâm. Nay ta có được người, lo gì người chẳng tin? Ta từ nhận y đến nay gặp nhiều tai nạn, huống chi đời sau sự cạnh tranh ắt càng nhiều, y thì giữ lại ở sơn môn, ông nên tách ra giáo hóa một nơi, không để cho đứt mất.

Sau khi đắc pháp, Sư trụ trì chùa Tĩnh Cư núi Thanh Nguyên, Kiết Châu.

Lục tổ sắp thị hiện nhập diệt, có sa di Hy Thiên (tức là Hòa thượng Thạch Đầu, Nam Nhạc) hỏi Tổ:

- Sau khi Hòa thượng trăm tuổi, Hy Thiên chưa biết phải nương tựa ai?

Tổ dạy:

- Tầm Tư đi.

Khi Tổ qua đời, Hy Thiên thường đến chỗ vắng tọa thiền, tâm rỗng lặng hầu như quên sự sống. Đệ nhất tòa hỏi:

- Thầy đã mất, ông ngồi không ở đây làm gì?

Thiên đáp:

- Tôi vâng theo di huấn, nên tầm tư thôi.

Đệ nhất tòa nói:

- Ông có sư huynh là Hòa Thượng Hành Tư nay ở Kiết Châu, nhân duyên ông ở đó. Lời thầy rất ngay thẳng, tự ông mê vậy.

Thiên nghe nói bèn lễ từ khám Tổ, rồi đi thẳng đến chùa Tĩnh Cư.
Sư (Hành Tư) hỏi:

- Ông từ đâu đến?

Thiên đáp:

- Tào Khê.

Sư (Hành Tư) hỏi:

- Đem được cái gì đến đây?

Tướng đắc thập ma lai ?

將得什麼來 ?

Thiên đáp:

- Khi chưa đến Tào Khê cũng chẳng mất.

Vị đáo tào khê diệc bất thất.

未到曹谿亦不失

Sư nói:

- Như thế thì dùng đi, đến Tào Khê làm gì?

Nhẫm ma dụng, khứ tào khê tác thập ma ?

恁麼用去曹谿作什麼 ?

Đáp:

- Nếu chẳng đến Tào Khê, đâu biết chẳng mất.

Nhược bất đáo tào khê, tranh tri bất thất.

若不到曹谿爭知不失

Thiên lại hỏi:

- Đại sư Tào Khê có biết Hòa thượng chăng?

Sư hỏi:

- Ông nay biết ta chăng?

Đáp:

- Biết, nhưng sao có thể biết được?

Sư nói:

- Loài có sừng tuy nhiều, một con lân là đủ!

Thiên lại hỏi:

- Hòa thượng rời Tào Khê bao lâu rồi?

Sư đáp:

- Ta cũng chẳng biết. Ông rời Tào Khê bao lâu rồi?

Đáp:

- Hy Thiên chẳng từ Tào Khê đến.

Sư nói:

- Ta cũng biết chỗ ông đi.

Đáp:

- Hòa thượng vốn là bậc đại nhân, chớ nên vội vàng.

----------

Một ngày khác Sư lại hỏi Thiên:

- Ông từ đâu đến?

Đáp:

- Tào Khê.

Sư bèn đưa cây phất tử lên, hỏi:

- Tào Khê có cái này không?

Đáp:

- Không những Tào Khê mà Tây Thiên cũng không có.

Sư hỏi:

- Ông chưa từng đến Tây Thiên ư?

Đáp:

- Nếu đến liền có.

Sư nói:

- Chưa đâu! Nói lại đi.

Đáp:

- Hòa thượng cũng phải nói giúp một nửa, chớ nên trông cậy hết ở học nhân.

Sư nói:

- Không từ chối nói với ông, chỉ sợ về sau không có người gánh vác.

---------

Sư sai Hy Thiên đem thư đến Hòa thượng Hoài Nhượng ở Nam Nhạc, dặn:

- Ông chuyển đạt thư rồi, hãy về gấp. Ta có cái búa cùn dành cho ông trụ núi.

Thiên đến đó chưa trình thư, liền hỏi:

- Khi chẳng mộ chư Thánh, chẳng trọng tánh linh mình thì thế nào?

Nhượng nói:

- Ông hỏi cao quá đi! Sao không hỏi thấp xuống.

Thiên đáp:

- Thà chịu vĩnh kiếp trầm luân chứ không mộ chư thánh giải thoát.

Ninh khả vĩnh kiếp trầm luân, bất mộ chư thánh giải thoát.

寧可永劫沈淪, 不慕諸聖解脫

Nhượng bèn thôi.

Thiên về tới chùa Tĩnh Cư, Sư hỏi:

- Ông đi chưa lâu, đưa thư tới không?

Thiên đáp:

- Tin tức cũng chẳng thông, thư đưa cũng chẳng tới.

Sư hỏi:

- Vì sao?

Thiên nhắc lại tiền thoại, rồi nói:

- Lúc ra đi được Hòa thượng hứa cho cái búa cùn, tiện đây xin lấy.
Sư thõng một chân xuống, Thiên lễ bái. Chẳng bao lâu Sư từ giã đi Nam Nhạc.
(Huyền Sa nói: Hòa thượng Thạch Đầu lớn được nhỏ được, bị sư Hoài Nhượng xô ngã tới nay chưa đứng dậy được)

-----------

Hà Trạch Thần Hội đến tham vấn. Sư hỏi:

- Ở đâu đến?

Hội đáp:

- Tào Khê.

Sư hỏi:

- Ý chỉ Tào Khê ra sao?

Thần Hội chấn chỉnh thân rồi thôi. Sư nói:

- Vẫn còn mang ngói gạch đấy.

Hỏi:

- Trong đó Hòa thượng không có vàng ròng để cho người ư?

Sư nói:

- Giá có cho, ông để ở đâu?

(Huyền Sa nói: Đúng vậy. Vân Cư Tích hỏi: Như Huyền Sa nói “đúng vậy”, thì đó là vàng ròng hay là ngói gạch?)

-----------

Tăng hỏi:

- Thế nào là đại ý Phật pháp?

Sư nói:

- Gạo ở Lô Lăng giá cả ra sao?

-----------

Sư đã truyền pháp cho Thạch Đầu. Năm Đường Khai Nguyên thứ 28, nhằm năm canh thìn 740, ngày 13 tháng chạp, Sư thăng đường báo chúng rồi ngồi kiết già mà tịch.

Vua Đường Hy Tông (874 – 888) ban thụy hiệu là Hoằng Tế Thiền Sư, tháp là Quy Chơn.