Trích đăng Truyền Đăng Lục Quyển 4

[lavinhcuong]

Bài 42

Trí Nham Thiền sư _ 智巖禪師

Người Khúc A, họ Hoa, năm 20 tuổi đã cao 7 thước 6 tấc (thước Tàu), xuất thân võ tướng (Lang tướng).

Bốn mươi tuổi mới xin xuất gia với Thiền sư Bảo Nguyệt, ở núi Hoàn công. Một hôm chợt thấy một dị Tăng thân cao hơn một trượng hiện ra nói : “Khanh đã 80 đời xuất gia, nay nên tinh tấn hơn!”, nói xong liền biến mất.

Sư thường thiền định trong cốc, có lần nước trên núi đổ xuống như thác, sư vẫn điềm nhiên tĩnh toạ, nước tự rút.

Có 2 người bạn chiến đấu xưa, nghe danh sư vào núi tìm gặp :

_ Vì sao Ngài ở đây ? Lang tướng có điên hay không ?

_ Ta điên sắp tỉnh, còn các ngươi điên đang phát triển. Phàm háo sắc, thanh âm bất chính; tham vinh hoa, cậy sủng ái thì bị sanh tử lưu chuyển, làm sao tự ra khỏi ?

ngã cuồng dục tỉnh, quân cuồng chính phát. Phu thị sắc dâm, thanh tham vinh mạo sủng, lưu chuyển sinh tử, hà do tự xuất ?

我狂欲醒, 君狂正發。夫嗜色淫,聲貪榮冒寵。流� ��生死 何由自出 ?

Năm Trinh Quán thứ 17 (643 _ Đường Thái Tông), sư trở về Kiến Nghiệp, vào núi Ngưu Đầu tham kiến Thiền sư Pháp Dung. Thiền sư Dung dạy :

_ Ta nhận bí pháp chơn truyền từ Đạo Tín Đại sư, các sở đắc đều tiêu vong, giả sử có một pháp cao hơn Niết Bàn, ta cũng coi như mộng huyễn. Phàm một mảy trần dấy lên mà trời bị mờ, một hạt cải rơi xuống mà đất bị che. Ông nay đã vượt qua cái thấy này, ta còn nói gì nữa. Việc hoá đạo ở sơn môn nay giao cho ông.

Ngô thụ Tín đại sư chân quyết sở đắc đô vong, thiết hữu nhất pháp thăng quá Niết bàn, ngô thuyết diệc như mộng ảo. Phu nhất trần phi nhi ế thiên, nhất giới đoạ nhi phú địa. Nhữ kim dĩ quá thử kiến, ngô phục hà vân. Sơn môn hoá đạo đương phó chi ư nhữ.

吾受信大師真訣所得都亡。設 有一法勝過涅槃,吾說亦如夢幻。夫一� ��飛 而翳天。一芥墮而覆地。汝今已過此� �。吾復
何云。山門化導當付之於汝.

Sư vâng mệnh thừa kế đời thứ 2 (tông Ngưu Đầu), sau đem chánh pháp truyền cho Thiền sư Phương. Sư trụ 2 chùa Bạch Mã và Thê Huyền, sau dời chỗ đến thành Thạch Đầu.

Năm Nghi Phụng thứ 2 (677 _ Đường Cao Tông), ngày 10 tháng giêng thị hiện nhập diệt, nhan sắc không đổi, tứ chi vẫn mềm mại, co duổi như người còn sống, trong thất có mùi hương lạ đến 10 ngày.

Ngài có di ngôn thuỷ táng, thọ 78 tuổi, 39 hạ lạp.

[lavinhcuong]

Bài 44.

Thiền sư Pháp Trì 法持禪師 (634 _ 702 TL)

(Sư vâng mệnh thừa kế đời thứ 4, tông Ngưu Đầu)

Người Giang Ninh, Nhuận Châu, họ Trương, xuất gia từ nhỏ, năm 30 tuổi đến tham học với Ngũ Tổ Hoằng Nhẫn, nghe pháp tâm khai mở.
Về sau gặp Thiền sư Huệ Phương được ấn khả, rồi kế thừa dẫn dắt sơn môn, làm Tổ đời thứ 4 tông Ngưu Đầu.

Khi Tổ Hoàng Mai sắp tạ thế có nói với đệ tử Huyền Trách : “Về sau có khoảng 10 người truyền pháp ta, Pháp Trì ở Kim Lăng là một trong 10 người đó”.

Sau, Sư đem “pháp nhãn” truyền lại cho Thiền sư Trí Oai.

Năm Trường An thứ 2 (702 _ Đường Võ Hậu), ngày 5 tháng 9 Sư tịch ở viện Vô Thường, chùa Duyên Tộ ở Kim Lăng.

Sư di chúc bỏ hình hài dưới gốc cây cho muông thú ăn.

Tương truyền ngày sư bỏ xác có phướng thần nhiễu quanh núi mấy vòng, rừng trúc biến màu tang 7 ngày mới hết.

Sư thọ 68 tuổi, hạ lạp 41.

[lavinhcuong]

Bài 45.

Thiền sư Trí Uy 智威禪師

(Sư vâng mệnh thừa kế đời thứ 5, Tông Ngưu Đầu)

Người Giang Ninh, họ Trần. Lúc còn bé, một hôm người nhà phát hiện Ngài mất tích, sau đó mới biết Sư đã xuất gia với pháp sư Thống, chùa Thiên Bảo rồi, năm 20 tuổi thọ cụ túc giới.

Sau nghe danh Thiền sư Pháp Trì, sư tìm đến xin theo học và được truyền thụ Chánh Pháp. Từ đó học đồ miền Giang Tả đổ xô tìm đến, trong đó có Huệ Trung là bậc pháp khí.

Thường ngày Thiền sư Trí Uy có dạy :

Mạc hệ niệm niệm
Thành sanh tử hà
Luân hồi lục thú hải
Vô kiến xuất trường ba.

莫繫念念　　
成生死河
輪迴六趣海　　
無見出長波

(Chớ vọng niệm hoài,
thành sông sanh tử,
luân hồi mãi trong 6 đường.
Không nhận ra đạo _ Chân Lý _ thì sẽ sanh sóng lớn).

Huệ Trung 慧忠 hoạ lại :

Niệm tưởng do lai huyễn,
Tánh tự vô chung thuỷ.
Nhược đắc thử trung ý,
Trường ba đương tự chỉ.

念想由來幻　　
性自無終始
若得此中意　　
長波當自止

(Niệm tưởng vốn là huyễn,
Nó đâu có đầu đuôi gì.
Nếu biết được điều này,
Sóng lớn tự nhiên ngưng).

Sư Trí Uy cũng có dạy bài kệ khác :

Dư bổn tánh hư vô,
Duyên vọng sanh nhân ngã,
Như hà tức vọng tình ?
Hoàn quy không xứ toạ.

余本性虛無　　
緣妄生人我
如何息妄情　　
還歸空處坐

(Bổn tánh vốn hư vô,
Theo vọng sanh nhân ngã
Làm sao dứt vọng tình ?
Trở về ngồi chỗ không).

Huệ Trung dùng kệ hoạ đáp :

Hư vô thị thực thể.
Nhân ngã hà sở tồn ?
Vọng tình bất tu tức,
Tức phiếm Bát Nhã thuyền.

虛無是實體　　
人我何所存
妄情不須息　　
即汎般若船

(Thật thể vốn trống không,
Nhân ngã do đâu có ?
Không nên ngăn vọng tình,
Mênh mông thuyền Bát nhã).

Sư biết Huệ Trung liễu ngộ, bèn đem sơn môn giao phó. Sau đó tùy duyên hóa đạo. Vào năm Khai Nguyên thứ 17 (729 – Đường Huyền Tông), ngày 18 tháng 2, Sư tịch ở chùa Duyên Tộ. Sắp thị hiện nhập diệt, Sư bảo đệ tử:

_ Hãy mang thây ta bỏ trong rừng bố thí cho các cầm thú.

Sư thọ 77 tuổi.

[lavinhcuong]

Bài 46

Đời thứ sáu: THIỀN SƯ HUỆ TRUNG _ 慧忠禪師

Người ở Thượng Nguyên, Nhuận Châu, họ Vương, năm 23 tuổi thọ nghiệp ở chùa Trang Nghiêm, sau đó nghe thiền sư Trí Uy ra đời bèn đến yết kiến. Uy vừa thấy Sư, nói:

- Sơn chủ đến rồi!

Sư cảm ngộ ý chỉ sâu kín, Uy bèn cho làm thị giả thân cận. Về sau Sư từ giã thầy, đi quan sát lễ thiện tri thức các nơi. Trí Uy thấy dây hoa Lăng tiêu (còn gọi là tử oai) ở cụ giới viện, vào hạ bị bỏ phế điêu tàn. Có người định chặt bỏ, nhân đó Trí Uy can bảo:

- Đừng chặt, khi Huệ Trung trở về thì dây tử oai đó đâm chồi lại.

Đến khi Sư về thì ứng nghiệm như lời dự đoán. Uy bèn đem sơn môn giao phó Sư, rồi ra ở chùa Duyên Tộ.

Sư bình sanh chỉ có một áo nạp không thay đổi, đồ dùng chỉ có một cái chõ để đổ xôi. Thường có hai kho chứa lúa cho tăng dùng, kẻ trộm hay rình mò thì có hổ gìn giữ cho.

Huyện lệnh Trương Tốn lên núi yết kiến, hỏi Sư:

- Sư ở đây có một mình hay có đồ đệ nào theo hầu hay không ?

Sư đáp:

- Có dăm ba người.

Tốn hỏi:

- Sao tôi không thấy ai hết vậy ?

Sư gõ thiền sàng, có ba con cọp gầm thét vừa bước ra. Tốn sợ hãi thối lui.

Sau chúng thỉnh Sư vào trong thành, ở chùa Trang Nghiêm Cựu. Sư muốn xây dựng pháp đường riêng biệt ở phía đông chánh điện. Đã có sẵn cây cổ thụ, bầy chim khách đóng tổ trên đó, công nhân sắp đốn cây. Sư báo loài chim khách: “Sắp xây pháp đường ở đây, các người sao chẳng đi mau?”. Nói xong, bầy chim khách liền dời tổ qua cây khác. Lúc mới xây nền có hai thần nhân trấn giữ bốn góc, lại ngầm giúp làm việc ban đêm, chẳng mấy hôm xong việc.

Từ đó học đồ bốn phương vân tập dưới tòa, có 34 người đắc pháp, mỗi người trụ một nơi giáo hóa nhiều chúng.

Sư thường có kệ dạy chúng an tâm, kệ rằng:

Nhân pháp song tịnh,
Thiện ác lưỡng vong.
Chơn tâm chơn thật
Bồ đề đạo tràng.

人法雙淨　　
善惡兩忘　　
真心真實
菩提道場

(Ngã pháp đều rỗng,
Thiệc ác quên hết.
Chơn tâm chơn thật,
Bồ đề đạo tràng).

Năm Đại Lịch thứ ba (768 – Đường Đại Tông), trước thạch thất cây treo chõ, dây mây móc áo bỗng nhiên khô chết giữa nắng hạ. Năm thứ tư (769) ngày 15 tháng 6 họp chúng bố tát xong, Sư sai thị giả cạo sạch tóc tắm rửa. Đến tối có mây lành bao phủ tịnh xá Sư, trên không lại nghe tiếng nhạc trời. Tới sáng sớm Sư thản nhiên ngồi hóa, bấy giờ mưa to gió lớn gây sấm sét quật ngã cây rừng, lại có cầu vồng trắng bắc qua các hang núi.
Năm thứ năm (770), mùa xuân trà tỳ thu xá lợi nhiều không kể xiết. Thọ 87 tuổi.

[lavinhcuong]

Bài 47

PHÁP TỰ BÀNG XUẤT TỪ THIỀN SƯ PHÁP DUNG

THIỀN SƯ ĐÀM THÔI 曇璀禪師 Ở CHUNG SƠN, KIM LĂNG

Người Ngô Quận, họ Cố. Ban đầu đến yết kiến Đại sư Dung ở Ngưu Đầu, Đại sư trông qua đánh giá Sư là người kỳ đặc, bèn gọi Sư bảo:

- Sắc thanh … là đồ độc đối với vô sanh, thọ tưởng … là hầm hố đối với bậc chí nhân. Ông biết điều đó chăng?
-
Sư lặng thinh và suy xét đó, đại ngộ huyền chỉ.

Sư tìm đến ở Chung Sơn, ẩn dấu trải qua nhiều năm, am tranh nồi đất đạm bạc đến hết tuổi già. Đời Đường năm Thiên Trụ thứ ba (694 - Đường Vũ hậu) ngày mùng 6 tháng 2, điềm nhiên nhập định bảy ngày rồi tịch. Thọ 62 tuổi.

__________________


NHỮNG PHÁP TỰ BÀNG XUẤT BA ĐỜI TỪ THIỀN SƯ TRÍ UY

1. THIỀN SƯ HUYỀN ĐĨNH 玄挺禪師 Ở CHÙA AN QUỐC, TUYÊN CHÂU.

Chẳng biết Sư là người ở đâu. Một hôm có vị tăng từng đến Trường An để giảng kinh Hoa Nghiêm, tăng đó đến hỏi Ngũ Tổ (Trí Uy):

- Chơn tánh duyên khởi, nghĩa đó như thế nào?

Tổ lặng thinh. Lúc đó Sư đứng hầu Tổ, sau đó đáp:

- Đại đức! Lúc đang hỏi dấy lên một niệm, đó là duyên khởi trong chơn tánh.

Ngay lời nói của Sư, tăng đó đại ngộ.

Lại có người hỏi Sư:

- Nam Tông do đâu mà lập?

Sư đáp:

- Tâm tông không có Nam Bắc.


-----------------


2. THIỀN SƯ HUYỀN TỐ 玄素禪師 Ở CHÙA HẠC LÂM, NHUẬN CHÂU.

Người ở Duyên Lăng, Nhuận Châu, họ Mã. Vào năm Như Ý nhà Đường (692 - Đường Vũ hậu), Sư thọ nghiệp ở chùa Trường Thọ, Giang Ninh.

Tham vấn bữa tối với thiền sư Trí Oai, Sư bèn ngộ chơn tông. Về sau Sư ở chùa Hạc Lâm, Kinh Khẩu.

Từng có lần kẻ đồ tể lễ yết kiến Sư, muốn thỉnh Sư đến nhà để lo liệu cúng dường. Sư vui vẻ mà đi, chúng đều ngạc nhiên. Sư nói:

- Phật tánh bình đẳng, trí ngu có một. Chỉ cần người độ được ta liền độ cho, lại có gì là khác biệt đâu?

Hoặc giả có tăng hỏi:

- Thế nào là ý Tây lai?

Sư đáp:

- Hội tức là chẳng hội (hiểu), nghi tức là chẳng nghi.

Sư lại nói:

- Cái chẳng hội chẳng nghi, cái chẳng nghi chẳng hội.

Lại có tăng gõ cửa, Sư hỏi:

- Ai đó?

Đáp: - Tăng

Sư nói:

- Không những là tăng, Phật đến cũng chẳng được.

Hỏi:

- Phật đến tại sao chẳng được?

Sư đáp:

- Không có chỗ cho ông dừng đậu.

Năm Thiên bảo thứ 11 (752 – Đường Huyền Tông), nửa đêm Sư không bệnh mà tịch, thọ 85 tuổi.

Xây tháp thờ ở núi Hoàng Hạc. Sắc ban thụy hiệu là Đại Tân Thiền Sư, tháp hiệu Đại Hòa Bảo Hàng.

[lavinhcuong]

Bài 48

3. THIỀN SƯ SÙNG HUỆ 崇慧禪師 Ở NÚI THIÊN TRỤ, THƯ CHÂU.

Người Bành Châu, họ Trần. Đầu niên hiệu Càn Nguyên (758 – Đường Túc Tông), Sư đến lập chùa ở núi Thiên Trụ, Thư Châu. Năm Vĩnh Thái nguyên niên (765 – Đường Đại Tông) sắc ban hiệu chùa là Thiên Trụ.

Có vị Tăng hỏi:

- Thế nào là cảnh Thiên Trụ ?

Sư đáp:

Chủ bạc sơn cao nan kiến nhật
Ngọc kính phong tiền dị hiểu nhân.

主薄山高難見日
玉鏡峯前易曉人。

(Chủ nhạt núi cao khó thấy trời,
Gương báu trên soi dễ biết người).

Hỏi:

- Khi Đạt-ma chưa đến xứ này, ở đây có Phật pháp không?

Sư đáp:

- Khi chưa đến hãy tạm gác qua, việc ngay bây giờ ra sao?

- Con chẳng hội xin Sư chỉ dạy.

Sư nói:

- Không gian muôn thuở, gió trăng nhất thời.

萬 古長空一時風月

(Vạn cỗ trường không, nhất thời phong nguyệt)

Hồi lâu Sư lại hỏi:

- Xà lê hội chăng? Trên phận sự chính mình ra sao? Đạt ma kia đến hay chưa đến có can hệ gì? Nhà kia đến giống hệt gã đi bói toán kiếm ăn, thấy ông chẳng hội mới dùng văn tự cho ông hiểu quẻ. Cát hung vừa sanh, hãy tự xem tất cả ở trên phần của ông.

Tăng hỏi:

- Thế nào là người biết bói?

Sư đáp:

- Lúc ông vừa ra cửa liền chẳng trúng.

Hỏi:

- Thế nào là gia phong của Thiên Trụ?

Sư đáp:

- Thời hữu bạch vân lai bế hộ,
Cánh vô phong nguyệt tứ sơn lưu.

時有白雲來閉戶。
更無 風月四山流

(Có lúc mây trắng giăng màn cửa,
Đâu còn trăng gió cuốn tứ sơn*).

* Tứ sơn : sanh, lão, bệnh, tử.

Hỏi:

- Tăng chết thiên hóa đi về đâu ?

Sư đáp:

Tiềm nhạc phong cao trường tích thúy,
Thư giang minh nguyệt sắc quang huy.

灊嶽峯高長積翠
舒江明月色光暉.

(Núi Tiềm cao ngọn mãi xanh tươi.
Sông Thư trăng sáng sắc quang huy).

Hỏi:

- Thế nào là Phật Đại Thông Trí Thắng?

如 何是大通智勝佛 ?

Như hà thị Đại Thông Trí Thắng Phật

Sư đáp:

- Trống không từ đại kiếp đến nay chưa từng che đậy, chẳng phải Phật Đại Thông Trí Thắng thì là gì ?

曠大劫來未曾擁滯。 不是大通智勝佛是什麼

Khoáng đại kiếp lai vị tằng ủng trệ, bất thị Đại Thông Trí Thắng Phật thị thập ma.

Hỏi:

- Tại sao Phật pháp không hiện tiền?

Vi thập ma Phật pháp bất hiện tiền ?

為什麼佛法不 現前

Sư đáp:

- Chỉ vì ông không hội cho nên không hiện tiền. Nếu ông hội rồi cũng không có Phật đạo nào để thành.

Chỉ vi nhữ bất hội, sở dĩ thành bất hiện tiền, nhữ nhược hội khứ, diệc vô Phật đạo khả thành.

只為汝不會。所以成不現前。汝若 會去。亦無佛道可成.

Hỏi:

- Thế nào là đạo? (như hà thị đạo) 如何是道

Sư đáp:

- Mây trắng che núi xanh,
Ong chim lượn sân hoa.

白雲覆青嶂
蜂鳥步庭華。

(Bạch vân phú thanh chướng,
Phong điểu bộ đình hoa).

Hỏi:
- Chư Thánh từ trước có nói lời nào chăng ?

Tùng thượng chư Thánh hữu hà ngôn thuyết ?

從上諸聖有何言說 ?

Sư hỏi lại:

- Ông nay thấy ta có lời nói nào chăng ?!

Nhữ kim kiến ngô hữu hà ngôn thuyết ?!

汝今見吾有何言說

Hỏi:

- Mời Sư cử xướng trong tông môn.

Sư đáp:

- Thạch ngưu trường hống chơn không ngoại,
Mộc mã tê thời nguyệt ẩn sơn.

石牛長吼真空外,
木馬嘶時月隱山。

(Trâu đá rống to ngoài chân không,
Ngựa gỗ hí vang, trăng khuất núi.)

Hỏi:

- Thế nào là chỗ Hòa thượng làm lợi người?

Sư đáp:

- Một trận mưa nhuần khắp, ngàn núi sắc xinh tươi.

Nhất vũ phổ tư, thiên sơn tú sắc.

一雨普滋千山秀色

Hỏi:

- Thế nào là người ở trong núi Thiên Trụ?

Sư đáp:

- Độc bộ thiên phong đỉnh,
Ưu du cửu khúc tuyền.

獨步千峯頂
優游九曲泉。

(Một mình thả bước qua ngàn đỉnh,
Thong dong chín chỗ suối cong queo).

Hỏi:

- Thế nào là ý Tây lai?

Sư đáp:

- Bạch viên bão tử lai thanh chướng,
Phong điệp hàm hoa lục nhị gian.

白猿 抱子來青嶂
蜂蝶銜華綠蘂間。

(Vượn trắng bồng con nơi hẻm núi,
Ong bướm dập dìu hút mật hoa).

Sư ở núi diễn nói đạo khoảng 22 năm. Năm Đại Lịch thứ 14 (779 – Đường Đại Tông), ngày 22 tháng 7 Sư quy tịch. Tháp xây ở phía bắc chùa, chơn thân hiện còn (thời điểm 1004).

[lavinhcuong]

Bài 49

PHÁP TỰ CỦA THIỀN SƯ HUYỀN TỐ CHÙA HẠC LÂM, NHUẬN CHÂU

4. THIỀN SƯ ĐẠO KHÂM 道欽禪師 Ở KÍNH SƠN, HÀNG CHÂU.

Người thuộc Côn Sơn, Tô Châu, họ Chu. Ban đầu ôm ấp lòng khâm phục Nho giáo, năm 28 tuổi Sư gặp thiền sư Huyền Tố, nhân đó Tố bảo:

- Xem ông thần khí ôn hòa mà tinh thuần, đúng là pháp bảo.

Sư cảm ngộ nhân đó xin làm đệ tử. Tố đích thân xuống tóc truyền giới cho, rồi bảo:

- Ông xuôi dòng sông mà đi, gặp Kính thì ở.

Sư bèn đi về Nam, đến Lâm An thấy một hòn núi phía đông bắc, nhân hỏi thăm một tiều phu. Tiều phu nói: _ Đó là Kính Sơn! Sư bèn trú ở đó.

Có tăng hỏi:

- Thế nào là đạo?

Sư đáp:

- Sơn thượng hữu lý ngư,
Thủy để hữu bồng trần.

山上有鯉魚,
水底有蓬 塵。

(Cá lý ngư trên núi,
Bụi cỏ bồng đáy sông).

Mã Tổ sai người đem thư đến, trong thư vẽ một vòng tròn. Sư mở thư, vẽ thêm một vạch trong vòng tròn rồi phong vào bao thư, gửi lại Mã Tổ (Quốc Sư Huệ Trung nghe chuyện, bèn nói “Thầy Khâm còn bị thầy Mã lừa”).

Tăng hỏi:

- Thế nào là ý Tổ sư từ Tây đến?

Sư nói:

- Câu hỏi ông chẳng đúng.

Hỏi:

- Thế nào mới đúng?

Sư đáp:

- Chờ khi ta mất rồi mới nói với ông.

Mã Tổ sai môn nhân Trí Tạng đến hỏi:

- Trong 12 giờ (suốt ngày) lấy gì làm cảnh?

Sư đáp:

- Đợi khi ông về thì có tin tức.

Tạng nói:

- Bây giờ về liền.

Sư nói:

- Nói ra rồi lại phải hỏi Tào Khê mới được.

Năm Đại Lịch thứ ba (768), vua Đường Đại Tông ban chiếu mời Sư đến cửa khuyết để tự nhà vua chiêm lễ thêm. Một hôm gặp nhà vua tại cung ở trong, Sư đứng dậy.
Vua hỏi:

- Thầy vì sao phải đứng dậy?

Sư đáp:

- Đàn việt hướng vào bốn oai nghi, làm sao thấy được bần đạo?

Vua đẹp lòng, bảo Quốc sư Huệ Trung:

- Trẫm định ban cho thầy Khâm một danh hiệu.

Trung vui vẻ phụng chiếu, rồi ban cho Sư hiệu Quốc Nhất.

Sau Sư từ giã vua, về núi cũ. Vào năm Trinh Nguyên thứ 8 (792), tháng 12, Sư thị hiện có bệnh thuyết pháp rồi tịch. Thọ 79 tuổi. Sắc ban thụy hiệu Đại Giác Thiền Sư.

[lavinhcuong]

Bài 50

PHÁP TỰ CỦA THIỀN SƯ ĐẠO KHÂM Ở KÍNH SƠN, HÀNG CHÂU

5. THIỀN SƯ ĐẠO LÂM ĐIỂU KHÒA 鳥窠道林禪師 Ở HÀNG CHÂU.

Người huyện Phú Dương, bổn quận (Hàng Châu), họ Phan. Mẹ là Chu thị mộng thấy ánh sáng mặt trời vào miệng, nhân đó mang thai, đến khi sanh có mùi hương lạ xông khắp nhà, rồi đặt tên Sư là Hương Quang.
Chín tuổi xuất gia, năm 21 tuổi thọ giới ở chùa Quả Nguyện, Kinh Châu. Về sau lại đến pháp sư Phục Lễ, chùa Tây Minh ở Trường An, học Kinh Hoa Nghiêm, luận Khởi Tín; Phục Lễ đem bài tụng về chơn vọng dạy cho, chủ yếu để tập tu thiền định.

Sư hỏi:

- Ban sơ, sao gọi là quán? Dụng tâm thế nào?

Phục Lễ yên lặng hồi lâu mà không nói, Sư lễ bái ba lần rồi lui ra.
Đúng lúc Đường Đại Tông ban chiếu mời thiền sư Kính Sơn Quốc Nhất đến cửa khuyết, Sư bèn yết kiến Ngài rồi được chánh pháp. Đến khi Sư đi về Nam, trước đó có tháp Bích Chi Phật ở chùa Vĩnh Phúc núi Cô Sơn, bấy giờ người đạo kẻ tục cùng nhau tạo pháp hội ở đây. Sư chấn tích và vào hội, trong hội có pháp sư Thao Quang chùa Linh Ẩn hỏi:

- Pháp hội ở đây, vì sao (ông) phát ra tiếng?

Sư đáp:

- Không có tiếng ai biết đó là pháp hội?

Về sau thấy núi Tần Vọng có cây tùng lớn, cành lá sum suê quanh co như cái lọng, Sư bèn nương thân ở trên đó. Vì thế thời nhân gọi Sư là thiền sư Điểu Khòa (Tổ chim), lại có chim khách đóng tổ kế bên tự nhiên thuần quen con người, còn gọi Sư là Hòa thượng Thước Sào (Tổ chim khách).
Có thị giả Sư là Hội Thông, bỗng một hôm muốn từ giã ra đi. Sư hỏi:

- Nay ông đi đâu?

Đáp:

- Hội Thông vì pháp xuất gia mà Hòa thượng không rủ lòng từ dạy bảo, nay đi các nơi để học Phật pháp.

Sư nói:

- Nếu là Phật pháp, ở đây ta cũng có chút ít.

Hỏi:

- Thế nào là Phật pháp của Hòa thượng?

Sư rút sợi chỉ vải trên thân đưa lên thổi nó. Hội Thông liền lãnh ngộ huyền chỉ.

Khoảng năm Nguyên Hòa (806 – 820 – Đường Hiến Tông), Bạch Cư Dị ra làm thái thú quận đó (Thiệu Hưng, Chiết Giang), nhân lúc vào núi lễ ra mắt, bèn hỏi Sư:

- Chỗ thiền sư ở rất nguy hiểm!

Sư nói:

- Chỗ thái thú càng nguy hiểm hơn.

Hỏi:

- Chỗ đệ tử là trấn thủ giang sơn, có gì là nguy hiểm đâu?

Sư nói:

- Củi lửa gặp nhau, thức tánh đâu dừng. Chẳng phải là nguy hiểm ư?

Lại hỏi:

- Thế nào là đại ý Phật pháp?

Sư đáp:

- Chư ác mạc tác, chúng thiện phụng hành.

諸 惡 莫 作 _ 眾 善 奉 行

(Chớ làm các điều ác, vâng làm các điều lành)

Bạch nói:

- Đứa bé ba tuổi cũng biết nói như thế.

Sư đáp:

- Đứa bé ba tuổi tuy nói được, mà ông già tám mươi làm không được.*

Bạch bèn làm lễ.

Vào năm Trường Khánh thứ tư (824), ngày 10 tháng 2, Sư bảo thị giả: “Thân nghiệp báo ta nay đã hết”. Nói xong ngồi tịch. Thọ 84 tuổi, tuổi lạp 63.
(Có chỗ nói Sư tên là Viên Tu, e là thụy hiệu).

_____________

*
白曰: 三歲 孩兒也解恁麼道。

師曰: 三歲孩兒雖道得。八 十老人行不得

Bạch viết : tam tuế hài nhi dã giải nhẫm ma đạo.

Sư viết : tam tuế hài nhi tuy đạo đắc, bát thập lão nhân hành bất đắc.

[lavinhcuong]

Bài 51


PHÁP TỰ CỦA THIỀN SƯ ĐẠO LÂM ĐIỂU KHÒA, HÀNG CHÂU

6. THIỀN SƯ HỘI THÔNG 會通禪師 CHÙA CHIÊU HIỀN 招賢寺, HÀNG CHÂU.

Người bổn quận, họ Ngô. Bổn danh là Nguyên Khanh. Hình tướng nghiêm trang, còn nhỏ tuổi mà thông minh mẫn tiệp.
Thời Đường Đức Tông (779 -805) làm lục cung sử. Họ hàng nhà vua đều khen ngợi Ngài. Mùa xuân thấy hoa cỏ cung điện Chiêu Dương phô sắc thắm tươi, thong thả từng bước ngoạn cảnh, chợt nghe trong không có tiếng nói:

Hư ảo chi tướng khai tạ bất đình, năng hoại thiện căn, nhân giả an khả thị chi.

虛幻之相開謝 不停,能壞善根。仁者安可嗜之

(Cảnh sắc hư huyễn nở rồi tàn có chi bền vững, nó hay làm hư hoại thiện căn. Bậc nhân giả sao có thể ham chuộng được ?)

Sư xét nhớ hồi nhỏ tuổi ưa thích việc thiện mà rất chán hoạn nạn thế gian. Một hôm vua dạo chơi trong cung, hỏi:

- Khanh sao chẳng vui?

Đáp:

- Thần từ nhỏ không ăn mặn tanh hôi, chí nguyện theo Phật.

Vua nói:

- Trẫm xem khanh như anh em, nếu chí nguyện khanh muốn sẽ giàu sang hơn người thì trẫm không trái ý khanh, xin hãy đừng xuất gia.

Đã trải qua tuần (10 ngày) vua thấy sắc mặt Ngài tiều tụy, ban chiếu cho trông coi vịêc tiếp khách nhà vua. Ngài tâu:

- Người đó phải thiệu long tam bảo.

Vua nói với Sư:

- Nếu khanh muốn thì tùy ý chọn một ngày nào đó rồi tâu lên.

Sư mang ơn vua, gởi lời cảm tạ. Chẳng bao lâu nhận được tin ở quê báo mẹ bệnh, xin hãy về coi sóc. Vua ban cho được như sở nguyên, lệnh hữu ty theo tiễn đưa Sư tới bến, chẳng bao lâu về đến nhà.

Gặp lúc pháp sư Thao Quang khích lệ, Sư đến Đạo Lâm Điểu Khòa làm đàn việt kết am dựng chùa. Chùa hoàn thành, Sư quỳ thưa:

- Đệ tử bảy tuổi ăn chay, mười một tuổi thọ ngũ giới. Nay hăm hai tuổi, thôi làm quan vì muốn xuất gia, xin Hòa thượng cho con được làm tăng.

Thiền sư nói:

- Hiện nay làm tăng ít có người tinh tấn chịu khó, phần đông làm chuyện nông nổi phóng túng.

Sư đáp:

_ Bản tịnh phi trác ma, nguyên minh bất tùy chiếu.

本淨非琢磨。元明不隨照

(Vốn tịnh không phải mài giũa, Sáng vốn sẵn đâu do nơi cảnh).

Thiền sư nói:

Nhữ nhược liễu tịnh trí diệu viên thể tự không tịch, tức chân xuất gia, hà giả ngoại tướng.
Nhữ đương vi tại gia bồ tát giới thí câu tu như Tạ Linh Vận chi trù dã.

汝若了淨智 妙圓體自空寂。即真出家,何假外相。� ��當為 在家菩薩戒施俱修如謝靈運之儔也

(Nếu ông liễu đạt tịnh trí, thể diệu viên thì tự không tịch, tức là chơn xuất gia, cần gì tướng bên ngoài? Ông nên làm Bồ tát tại gia, bố thí trì giới đều tu như bọn Tạ Linh Vận vậy).

Sư thưa:

- Dạ, lý tuy như thế, còn về sự có ích lợi gì cho ai?

Nếu như thầy rủ lòng thu nhận, con thề tuân theo lời dạy của thầy.

Ba lần Sư thỉnh cầu như thế đều bị từ chối. Lúc đó pháp sư Thao Quang cương quyết bày tỏ với Điểu Khòa:

- Cung sử chưa từng lấy vợ cũng không chứa người nữ làm hầu. Nếu thiền sư không cứu vớt thì ai độ ông ấy?

Điểu Khòa mới cho thế phát thọ giới cụ túc. Sư thường độ trai giờ mão (5 – 7 giờ sáng), ngày đêm tinh tấn, tụng đọc Kinh Đại thừa và thực tập An ban tam muội. Rồi Sư cố xin từ giã để du phương, Điểu Khòa đưa sợi chỉ vải lên dạy, Sư ngộ huyền chỉ. Bấy giờ thời nhân gọi là thị giả Bố Mao (Đã thuật trong chương nói về Điểu Khòa). Đến khi Điểu Khòa quy tịch gần 20 năm, vua Đường Võ Tông ra lệnh phế chùa, Sư cùng chúng tăng lễ từ linh tháp Điểu Khòa rồi đi xa, về sau không biết nữa.

[lavinhcuong]

Bài 52

NHỮNG PHÁP TỰ BÀNG XUẤT HAI ĐỜI TỪ THIỀN SƯ HUỆ TRUNG

1. THIỀN SƯ DUY TẮC 惟則禪師 Hang PHẬT QUẬT 佛窟巖, núi THIÊN THAI 天台山.


Người Kinh Triệu, họ Trưởng Tôn. Ban đầu tham yết thiền sư Huệ Trung ở Ngưu Đầu, đại ngộ huyền chỉ; về sau ẩn cư ở hang núi phá tây Bộc Bố trên núi Thiên Thai. Trong niên hiệu Nguyên Hòa (806 –820 – Đường Hiến Tông), pháp tịch Sư thạnh dần.

Lúc đầu ẩn cư, Sư tự đặt tên hang núi mình là Phật Quật. Một hôm Sư dạy chúng:

_ Trời đất vốn không, ta cũng không, tuy nhiên chưa hẵn là không có vật. Hãy xem, thánh nhân như bóng, trăm năm như mộng, có ai sanh tử đâu? Vì thế bậc Giác Ngộ chiếu soi chỉ có một mình, mà hay làm chủ muôn vật. Điều này ta đã biết, các ông biết không ?

天地無物也。我 無物也。然未甞無物。斯則聖人如影,� ��年如
夢。孰為生死哉。至人以是獨照。能� �萬物之 主。吾知之矣。汝等知之乎 ?

Thiên địa vô vật dã, ngã vô vật dã, nhiên vị thường vô vật, tư tắc thánh nhân như ảnh, bá niên như mộng, thục vi sinh tử tai. Chí nhân dĩ thị độc chiếu, năng vi vạn vật chi chủ, ngô tri chi hĩ, nhữ đẳng tri chi hồ ?.

Có tăng hỏi:

- Thế nào là mũi tên Na-la-diên ?

(Na-la-diên: Âm Hán Việt từ chữ Phạn, nghĩa là Kim cang lực sĩ)

Sư đáp:

- Trúng đích.

Một hôm Sư chợt báo môn nhân:

- Các ông phải tự cố gắng. Ta có nói chi đâu?

Hai ngày đêm sau đó Sư ngồi yên thị tịch. Thọ 80 tuổi, tuổi lạp 58.