Kinh Hoa Nghiêm (văn tự)

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Như lai quở trách nghiệp phiền não

Là nhơn khổ hoạn đều dứt trừ ,

Trí giả tu hành nghiệp thanh tịnh

Vì độ chúng sanh tu tất cả.

Bồ tát siêng tu chẳng giải đãi .

Liền được đầy đủ cả mười tâm

Chuyên cầu Phật đạo chẳng mỏi nhàm

Chí mong thọ chức độ muôn loại.

Kính trọng Tôn Đức tuân lời dạy

Biết ơn, dễ bảo không hờn giận

Bỏ mạn, lìa nịnh, lòng dịu dàng

Lại thêm siêng năng chẳng thối chuyển.

Bồ Tát trụ bực Diệm Huệ này

Tâm Ngài thanh tịnh trọn không mất

Ngộ giải quyết định, thêm căn lành

Lưới nghi uế trược đều dứt hết.

Bực Tứ Địa : tối thắng trong người

Cúng dường na do vô lượng Phật.

Được nghe chánh pháp cũng xuất gia

Không phá hoại được như vàng thiệt.

Bồ Tát Tứ Địa đủ công đức

Dùng trí phương tiện tu đạo hạnh

Chẳng bị loài ma tâm thối chuyển

Ví như ma ni không hư hoại.

Tứ Địa thường làm Dạ Thiên Vương

Tự tại nơi pháp chúng tôn trọng

Độ khắp quần sanh trừ ác kiến

Chuyên cầu Phật trí tu thiện nghiệp.

Bồ Tát càng thêm sức tinh tấn

Được chứng tam muội đều số ức

Nếu dùng nguyện lực tự tại làm

Quá hơn số ức không đếm được.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Như vậy Bồ Tát Diệm Huệ Địa

Diệu hạnh thanh tịnh đã thật hành

Công đức nghĩa trí cùng tương ưng

Vì chư Phật tử, tôi đã nói.

Đại chúng được nghe Diệm Huệ Hạnh

Tỏ ngộ diệu pháp lòng hoan hỷ

Rải hoa hư không khen ngợi rằng :

Lành thay Đại Sĩ Kim Cang Tạng !

Tự tại Thiên Vương cùng Thiên chúng

Nghe pháp hớn hở trụ hư không

Khắp phóng những mây sáng vi diệu

Cúng dường Như Lai lòng vui đẹp.

Chúng Thiên nữ hòa tấu Thiên nhạc

Cũng dùng lời ca khen ngợi Phật,

Đều do Bồ Tát sức oai thần

Trong tiếng đờn ca phát lời này :

Phật nguyện lâu xa nay mới đầy,

Phật đạo lâu xa nay mới được,

Thích Ca Mâu Ni đến Thiên cung

Đấng Thiên Nhơn Sư nay mới thấy,

Đại hải lâu xa nay mới động,

Phật quang lâu xa nay mới phóng.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Chúng sanh lâu xa mới an vui,

Tiếng đại từ bi lâu được nghe,

Hạnh Ba la mật đều đã đến

Kiêu mạn tối tăm đều đã trừ

Cùng tột thanh tịnh như hư không

Như hoa sen chẳng nhiễm thế pháp.

Đấng Đại Mâu Ni hiện ra đời

Ví như Tu Di vọi trên biển

Cúng Phật có thể dứt các khổ

Cúng dường tất được Như Lai trí,

Chỗ đây đáng cúng, không gì bằng

Thế nên hoan hỷ cúng dường Phật.

Vô lượng Thiên nữ như vậy thảy

Phát diệu âm thanh ca ngợi Phật

Tất cả cung kính rất vui mừng

Chiêm ngưỡng Như Lai, đứng yên lặng.

Bấy giờ Bồ Tát Giải Thoát Nguyệt

Lại thỉnh Đại Sĩ Kim Cang Tạng

Hành tướng của Đệ Ngũ Địa kia

Mong đại Bồ Tát vì tuyên thuyết.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Kim Cang Tạng Bồ Tát bảo Giải Thoát Nguyệt Bồ Tát rằng : Thưa Phật tử ! Đại Bồ Tát đệ tứ Diệm Huệ Địa công hạnh đã khéo viên mãn muốn vào đệ ngũ Nan Thắng Địa, phải dùng mười thứ tâm bình đẳng thanh tịnh.

Đây là mười tâm :

Tâm bình đẳng thanh tịnh đối với Phật pháp quá khứ, tâm bình đẳng thanh tịnh đối với Phật pháp vị lai, tâm bình đẳng thanh tịnh đối với Phật pháp hiện tại, tâm bình đẳng thanh tịnh đối với giới, tâm bình đẳng thanh tịnh đối với tâm, tâm bình đẳng thanh tịnh dứt trừ kiến nghi hối, tâm bình đẳng thanh tịnh nơi trí đạo phi đạo, tâm bình đẳng thanh tịnh tu hành tri kiến, tâm bình đẳng thanh tịnh nơi thượng thượng quán sát tất cả pháp Bồ đề phần, tâm bình đẳng thanh tịnh giáo hóa tất cả chúng sanh.

Đại bồ tát dùng mười tâm bình đẳng thanh tịnh này mà được vào bực đệ ngũ nan thắng địa .

Chư phật tử ! đại bồ tát đã an trụ bưực đệ ngũ địa do khéo tu pháp bồ đề phần, do khéo tịnh thâm tâm, do cầu thêm đạo thượng thắng, do tuỳ thuận chơn như, do nguyện lực chấp trì, do từ mẫn không bỏ tất cả chúng sanh, do chứa nhóm phước trí trợ đạo, do tinh tấn tu tập chẳng nghỉ, do xuất sanh phương tiện thiện xảo, do quán sát chiếu rõ các bực trên, do được Như Lai hộ niệm, do sức niệm trí chấp trì, mà được tâm bất thối chuyển.

Chư phật tử ! đại bồ tát này biết như thiệt đây là khổ thánh đế, đây thật là khổ tập thánh đế, đây là khổ diệt thánh đế, đây là diệt đạo đế.

Bồ tát này khéo biết tục đế, khéo biết tướng đế, khéo biết sai biệt đế, khéo biết thành lập đế, khéo biết sự đế, khéo biết sanh đế, khéo biết tận vô sanh đế, khéo biết nhập đạo trí đế khéo biết tất cả bồ tát địa thứ đệ thành tựu đế nhẫn đến khéo biết Như Lai trí thành tựu đế.

Bồ tát này vì tuỳ lòng sở thích của chúng sanh làm cho họ hoan hỷ nên biết tục đế. Vì thông đạt nhứt thiết tướng nên biết đệ nhứt nghĩa đế. Vì tỏ thấu tự tướng cộng tướng của các pháp nên biết tướng đế. Vì rõ phần vị sai biệt của các pháp nên biết sai biệt đế. Vì khéo phân biệt uẩn xứ giới nên thành lập đế. Vì tỏ ngộ các loài sanh tương tục nên biết sanh đế. Vì tất cả nhiệt não rốt ráo diệt nên biết tận vô sanh trí đế. Vì xuất sanh vô nhị nên biết nhập đạo trí đế. Vì chánh giác ngộ tất cả hành tướng nên biết tất cả bồ tát địa thứ đệ thành tựu đế nhẫn đến biết Như Lai trí thành tựu đế.

Đây là dùng sức tín giải trí mà biết chẳng phải dùng sức cứu cánh trí.

Chư phật tử! Đại bồ tát này được các đế trí thời biết như thiệt tất cả pháp hửu vi hư vọng dối trá gạt phỉnh kẻ ngu, vì thế nên đối với tất cả chúng sanh càng tăng thêm quang minh đại bi và đại từ.

Chư phật tử ! đại Bồ tát được trí lực như vậy chẳng bỏ một chúng sanh, thường cầu Phật trí, quán sát như thiệt tất cả hạnh hửu vi về tiến tế và hậu tế : rõ biết từ tiền tế vô minh, ái, hửu mà sanh, do đây sanh tử lưu chuyển. Nơi các nhà ngũ uẩn không thể thoát ra, thêm lớn sự khổ, không ngã, không thọ giả, không gì kẻ dưỡng dục, không gì là kẻ luôn thọ lấy than loài sau, rời ngã và ngã sở.

Như tiền tế, hậu tế cũng như vậy, đều là vô sở hửu, hư vọng tham trước, dứt hết thời được giải thoát. Hoặc có hoặc không điều biết như thiệt.

Chư phật tử ! Đại bồ tát này lại nghĩ rằng : hàng phàm phu này ngu si vô trí thật là đáng thương. Có vô số thân đã mất, nay mất, sẽ mất. Diệt mất như vậy mà chẳng thể đối với thân có quan niệm nhàm lìa, lại thêm lớn cơ quan khổ sở, theo dòng sanh tử chẳng trở lại được. Nơi những nhà ngũ uẩn chẳng cầu thoát khỏi, chẳng biết lo sợ bốn rắn độc lớn, không nhổ được những mũi tên kiêu mạn kiến chấp, không dập tắt được ngọn lưả tham, sân, si, không phá tan được màn vô minh, không làm khô cạn được biển lớn ái dục. Họ chẳng biết cầu đấng đại Thánh đạo sư đủ mười trí lực, mà vào trong rừng rậm ma. Ở trong biển sanh tử họ bị lượng sóng giác quán cuốn trôi nhận chìm.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Chư Phật tử ! đại Bồ tát này lại nghĩ rằng : những chúng sanh này thọ khổ như vậy, vó cùng khốn đốn, không chổ nương, không ai cứu, không đất, không nhà, không mắt, không người dẫn dắt. Họ bị vô minh che loà, màn tối chụp trùm .

Nay tôi vì họ mà tu hành những pháp trợ đạo phước trí. Đơn độc phát tâm chẳng cầu bè bạn. Đem công đức này làm cho chúng sanh được rốt ráo thanh tịnh, nhẫn đến chứng được mười trí lực vô ngại của Như Lai.

Chư Phật tử ! Đại Bồ tát này dùng trí huệ quán sát thiện căn đã tu như vậy, đều vì cứu hộ tất cả chúng sanh, lợi ích tất cả chúng sanh, thương xót tất cả chúng sanh, thành tựu tất cả chúng sanh, giải thoát tất cả chúng sanh nhiếp thọ tất cả chúng sanh, khiến tất cả chúng sanh lìa những khổ não, khiến tất cả chúng sanh đều được thanh tịnh, khiến tất cả chúng sanh đều được điều phục, khiến tất cả chúng sanh chứng nhập Niết bàn.

Chư Phật tử ! Đại Bồ tát an trụ bực đệ ngũ Nan thắng địa, gọi là "niệm" là vì chẳng quên chánh pháp, gọi là " trí " là vì hay khéo nói quyết rõ, gọi là "hữu trí" là vì biết ý thú Kinh thứ đệ liên hiệp, gọi là "tàm quý" là vì hộ mình hộ người, gọi là "nên cố" là vì chẳng bỏ giới hạnh, gọi là "giác" là vì hay quán sát thị xứ phi xứ, gọi là "tuỳ trí" là vì chẳng tuỳ nơi khác, gọi là " tuỳ huệ" là vì khéo biết câu sai biệt đúng nghĩa hay chẳng đúng nghĩa, gọi là " thần thông", là vì khéo tu thiền định, gọi là "phương tiện thiện xảo" là vì có thể thật hành theo thế gian, gọi là "vô yểm túc " là vì khéo chứa phước đức, gọi là "bất hưu tức" là vì thường cầu trí huệ, gọi là " bất bì quyện " là vì chứa đại từ bi , gọi là " siêng tu vì người " là vì muốn cho tất cả chúng sanh chứng nhập Niết bàn, gọi là "cần cầu chẳng giải đãi" là vì cầu trí lực, vô uý, bất cộng pháp của Như Lai, gọi là "mống ý hay làm" là vì thành tựu trang nghiêm Phật độ, gọi là " siêng tu công hạnh lành" là vì hay đầy đủ tướng hảo, gọi là "thường siêng tu tập" là vì cầu trang nghiêm thân, ngữ, ý Như Lai, gọi là "rất tôn trọng cung kính pháp" là vì đúng như lời dạy của tất cả đại Bồ tát mà thật hành, gọi là "tâm không chướng ngại" là vì dùng đại phương tiện thường du hành thế gian, gọi là "ngày đêm xa lìa những tâm khác" là vì thích giáo hoá chúng sanh.

Chư Phật tử ! lúc đại Bồ Tát siêng tu hành như vậy, dùng Bố thí để giáo hoá chúng sanh, dùng ái ngữ lợi hành và đồng sự để giáo hoá chúng sanh. Thị hiện sắc thân để giáo hoá chúng sanh, diễn thuyết các pháp để giáo hoá chúng sanh, khai thị Bồ Tát hạnh để giáo hoá chúng sanh. Hiển thị lỗi lầm khổ sở của sanh tử để giáo hoá chúng sanh. Khen ngợi trí huệ lợi ích của Như Lai để giáo hoá chúng sanh. Hiện sức đại thần thông để giáo hoá chúng sanh. Dùng các môn phương tiện để giáo hoá chúng sanh.

Chư Phật tử ! đại Bồ Tát này có thể siêng năng phương tiện như vậy để giáo hoá chúng sanh, lòng luôn tương tục thẳng đến Phật trí . Thiện căn đã tu không hề thối chuyển, thường siêng tu học những pháp hành thù thắng.

Chư Phật tử ! Đại Bồ Tát này vì lợi ích chúng sanh nên gồm học tập tất cả kỹ nghệ thế gian, thông đạt cả những môn văn tự, toán số, đồ thơ, ấn loát, các sách luận về địa, thuỷ, hoả, phong. Lại giỏi phương thuốc trị lành các bịnh : điên cuồng, càn tiêu, quỷ mị, cổ độc. Lại giỏi những thứ văn bút, tấu vịnh, ca vũ, kỷ nhạc, diễu cười, đàm luận. Biết rành cách thức kiến thiết thành trì, thôn ấp, nhà cửa, vườn tược, suối ao, cây cỏ, hoa trái, dược thảo. Biết những nơi có mõ vàng, bạc, châu, ngọc. Giỏi xem biết rành mặt trời, mặt trăng, tinh tú, chim hót, địa chấn, chiêm bao tốt xấu, thân tướng sang hèn. Những môn trì giới, nhập thiền định, vô lượng thần thông, tứ vô sắc và tất cả việc thế gian khác, nếu là những sự không làm tổn chúng sanh mà đem lại lợi ích thời đều khai thị cho họ, lần đưa họ đến Phật pháp vô thượng.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Chư Phật tử ! đại Bồ Tát trụ bực Nan thắng này, do nguyện lực được thấy nhiều Đức Phật, nhẫn đến thấy trăm ngàn ức na do tha đức Phật, đều kính trọng cúng dường, cũng cúng dường tất cả chúng Tăng. Đem thiện căn này hồi hướng vô thượng Bồ đề, nơi Chư Phật cung kính nghe pháp, nghe xong thọ trì tuỳ sức tu hành. Sau đó xuất gia lại nghe Phật pháp được Đà la ni làm qua trăm kiếp nhẫn đến vô lượng trăm ngàn ức na do tha kiếp, những thiện căn đã có càng thêm sáng sạch.

Chư Phật tử ! ví như chơn kim dùng ngọc xa cừ để dồi bóng thời càng thêm sáng sạch.

Cũng vậy, Bồ Tát này dùng Phương tiện huệ tư duy quán sát, những thiện căn đã có càng thêm sáng sạch.

Chư Phật tử ! Bồ Tát trụ bực nan thắng địa dùng tiện trí thành tựu công đức, những thiện căn của bực dưới không thể sánh kịp.

Chư Phật tử ! như mặt trời mặt trăng cung điện quang minh do sức gió chấp trì nên không bị chướng ngăn phá hoại, cũng chẳng phải sức gió khác làm khuynh động được.

Cũng vậy, những thiện căn của bực Bồ Tát này, do phương tiện trí theo dõi quán sát nên không bị ngăn hoại, cũngchẳng phải thiện căn của tất cả Độc giác, Thanh văn và thế gian làm khuynh động được .

Trong mười môn Ba la mật, Bồ Tát này thiên nhiều về Thiền Ba la mật, với các môn khác thời tuỳ phần tuỳ sức.

Chư Phật tử ! đây là lược nói về đệ ngũ Nan Thắng địa Bồ Tát.

Bồ Tát ở bực này thường làm Đâu Suất Thiên Vương. Đối với chúng sanh đều được tự tại. Dẹp trừ tất cả ngoại đạo tà kiến, có thể làm cho chúng sanh trụ trong thiệt đế.

Tất cả công hạnh bố thí, ái ngữ, lợi hành, đồng sự đều chẳng rời niệm Phật, niệm Pháp, niệm Tăng, nhẫn đến chẳng rời niệm đầy đủ Nhứt thiết chủng trí.

Bồ Tát này lại nghĩ rằng : tôi sẽ ở trong chúng sanh làm thượng thủ, làm thắng, làm thù thắng, làm diệu, làm vi diệu , làm vô thượng nhẫn đến làm bực y chỉ của Nhứt thiết chủng trí.

Bồ Tát này nếu phát cần tinh tấn, trong khoảng một niệm được ngàn ức Tam muội, thấy ngàn ức Đức Phật, biết thần lực của ngàn ức Đức Phật, có thể chấn động ngàn ức thế giới, nhẫn đến thị hiện ngàn ức thân Phật , mỗi mỗi thân hiện ngàn ức Bồ Tát làm quyến thuộc.

Nếu dùng nguyện lực thù thắng tự tại để thị hiện thời hơn vô số trên đây, nhẫn đến trăm ngàn ức Na do tha kiếp chẳng thể đếm được.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Kim cang tạng Bồ Tát muốn tuyên lại nghĩa này mà nói kệ rằng :

Bồ Tát tứ địa đã thanh tịnh

Tư duy tam thế Phật bình đẳng

Giới, tâm, trừ nghi, đạo phi đạo ,

Quán sát như vậy vào ngũ địa,

Niệm xứ làm cung, căn làm tên,

Chánh cần làm ngựa, xe : thần túc,

Giáp sắt ngũ lực phá oán địch,

Mạnh mẽ bất thối vào ngũ địa,

Tàm quý y phục, hoa giác phần

Tịnh giới y phục, hoa giác phần

Tịnh giới làm hương, thiền hương thoa

Trí huệ phương tiện diệu trang nghiêm

Vào rừng tổng trì, vườn Tam muội,

Như ý làm chân, cổ chánh niệm,

Từ bi làm mắt, răng trí huệ,

Đấng sư tử vô ngã rống vang động.

Phá giặc phiền não vào ngũ địa

Bồ Tát trụ bực đệ ngũ này

Chuyển tu thắng thượng đạo thanh tịnh

Chí cầu Phật pháp chẳng bất thối chuyển

Gẩm nhớ từ bi không nhàm mõi.

Chứa nhóm phước trí thắng công đức

Tinh tấn phương tiện quán bực trên

Phật lực gia hộ đủ niệm huệ

Rõ biết tứ đế như thiệt .

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Khéo biết thế đế, thắng nghĩa đế

Tướng đế, sai biệt thành lập đế,

Sự đế, sanh, tận và đạo đế.

Nhẫn đến Như Lai vô ngại đế.

Quán đế như vậy đầu vi diệu

Chưa được vô ngại thắng giải thoát,

Do đây hay sanh thắng công đức,

Cho nên vượt hơn thế trí huệ.

Đã quán đế rồi biết hửu vi.

Thể tánh hư dối không bền chắc

Được phần từ quang của chư Phật

vì lợi chúng sanh cầu Phật trí.

Quán pháp hửu vi thuở trước sau

Vô minh tối tăm, ái ràng buộc

Lưu chuyển xoắn trong quả khổ

Không ngã, không nhơn, không thọ mạng.

Ái thủ làm nhơn thọ khổ sau

Muốn tìm ngằn mé không thể được,

Mê vọng trôi chìm không thuở về

Bọn này đáng thương tôi phải độ.

Nhà : uẩn, rắn : cõi, mũi tên : chấp

Tâm hoả hừng hực, si tối nặng

Sông ái cuốn trôi chẳng rảnh xem

Biển khổ dật dờ không người dắt.

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Rõ biết như vậy siêng tinh tấn

Chổ làm đều vì độ chúng sanh

Gọi là người có niệm có huệ

Nhẫn đến có giác giải phương tiện .

Tu tập phước trí không nhàm đủ

Cung kính đa văn chẳng mõi nhàm

Cõi nước tướng hảo đều trang nghiêm

Như vậy đều ví chúng sanh cả

Vì muốn giáo hoá các thế gian

Giỏi biết thơ số cách ấn loát

Và cũng biết rành các phương thuốc

Chửa trị bịnh tật đều được lành .

Văn từ , ca vũ đều khéo giói

Nhà cửa,vườn ao đều an ổn .

Mõ vàng , bạc ngọc đều pháp hiện

Vô lượng chúng sanh nhờ lợi ích .

Nhựt, nguyệt, tinh tú và địa chấn

Nhẫn đến thân tướng cũng quán sát

Tứ thiền,vô sắc và thần thông

Vì lợi thế gian đều hiển thị .

Trí giả trụ bực nan thắng này

Cúng vô lượng phật và nghe pháp

Như dùng diệu bửu trau chơn kim

Thiện căn đã có càng sáng sạch .

[Thanh Mai]

KINH HOA NGHIÊM

Phẩm 26 PHẨM THẬP ĐỊA

__________________________________________________ ______________________________________


Ví như tinh tú ở hư không

Phong lực chấp trì không tổn động,

Cũng như hoa sen không dính nước

Bồ Tát độ đời cũng như vậy.

Bực này thường làm Đâu suất vương

Hay dẹp ngoại đạo các Phật trí

Nguyện được thập lực độ tận chúng sanh

Ngài tu hành đại tinh tấn

Liền được cúng dường ngàn ức Phật

Đắc định, động cõi cũng ngàn ức

Nếu là nguyện lực lại hơn đây.

Bồ Tát đệ ngũ nan thắng địa

Chơn đạo tối thượng trong nhơn gian

Tôi cùng các môn phương tiện lực

Vì Chư Phật đã tuyên thuyết.

Bồ Tát đã nghe những thắng hạnh

Lòng rất hoan hỷ rải hoa thơm

Phóng tịnh quang minh rải bửu châu

Cúng duờng Như Lai khen nói giỏi.

Trăm ngàn thiên chúng đều vui mừng

Đồng ở hư không rải các báu :

Tràng hoa, chuổi ngọc và tràng phan

Lọng báu, hương thoa đều cúng Phật.