Ca ngợi Tổ (Tán Tổ)

[hoatihon]

Theo nguyện trở lại !.

乘願而來 Thừa nguyện nhi lai.





Phá Nham Hoằng Kế Thiền Sư - 破巖弘繼禪師

師。生漣水濮氏。其年八歲。見同學� �縞素，疑而問之。荅曰。吾祖母死。� ��曰。人有死耶。即留意生死二字。十 七入泮。三十三歲入國學。參雪嶠信� �深蒙開示。疑情愈切。後經行林間。� ��頭見柳梢月上。忽全身放下。惟女子 出定公案。甚疑。偶見洛陽花開。頓� �打破疑團。順治甲午秋。受嵩乳密和� ��囑。年六十出世。住卓鍚。語錄雜著 。盛行於世。於康熙丙寅秋坐脫。時� �八十有二。塔建於卓鍚之青龍岡。

贊曰

乘願而來 從儒入佛 朱履藍衫 遍參吳越

腦門忽開 握住明月 宇宙光輝 人天歡悅

------------

sư。 sanh liên thủy bộc thị。kì niên bát tuế。 kiến đồng học y cảo tố， nghi nhi vấn chi。 đáp viết。 ngô tổ mẫu tử。 sư viết。 nhân hữu tử da 。 tức lưu ý sanh tử nhị tự。 thập thất nhập phán。 tam thập tam tuế nhập quốc học。 tham tuyết kiệu tín。 thâm mông khai thị。nghi tình dũ thiết。 hậu kinh hành lâm gian。 đài đầu kiến liễu sao nguyệt thượng。 hốt toàn thân phóng hạ。 duy nữ tử xuất định công án。 thậm nghi。 ngẫu kiến lạc dương hoa khai。 đốn nhĩ đả phá nghi đoàn。 thuận trị giáp ngọ thu。 thụ tung nhũ mật hòa thượng chúc。niên lục thập xuất thế。 trụ trác dương。 ngữ lục tạp trứ。 thịnh hành ư thế。 ư khang hi bính dần thu tọa thoát。 thì niên bát thập hữu nhị。 tháp kiến ư trác dương chi thanh long cương。

tán viết:

thừa nguyện nhi lai

tòng nho nhập phật

chu lí lam sam

biến tham ngô việt

não môn hốt khai

ác trụ minh nguyệt

vũ trụ quang huy

nhân thiên hoan duyệt

-----------

Sư họ Bộc, người đất Liên Thủy. Năm 8 tuổi thấy người bạn học mặc áo tang nên hỏi, người bạn nói rằng bà nội cậu đã qua đời. Sư hỏi: “Con người có chết sao?”, từ đó sư lưu tâm hai chữ sinh tử. Năm 17 tuổi sư vào trường, 33 tuổi vào quốc học, tham kiến sư Tuyết Kiệu, hết lòng cầu được khai thị cho những nghi tình thiết tha kia. Sau đó sư kinh hành trong rừng, trông lên thấy một vì sao trên đầu ngọn liễu, hốt nhiên toàn thân buông xả, riêng đối với công án: “nữ tử xuất định” thì vẫn còn rất mơ hồ. Một hôm tại Lạc Dương sư ngẫu nhiên thấy hoa nở, liền phá tan những nghi ngại. Mùa thu năm Giáp Ngọ đời Thuận Trị, sư được hòa thượng Tung Nhũ phó chúc. Sư khai pháp năm 60 tuổi, trụ tại chùa Trác Dương, soạn Tạp Ngữ Lục thịnh hành thế gian. Mùa thu năm Bính Dần hiệu Khang Hy sư an tọa mà hóa, thọ 82 tuổi. Tháp dựng tại sườn núi Thanh Long, chùa Trác Dương.

Bài tán:

Theo nguyện trở lại

Từ Nho vào Phật

Giày đỏ áo lam

Dạo khắp Ngô Việt.

Cửa trí chợt mở

Tay nắm trăng ngà

Vũ trụ bừng sáng

Trời người mừng vui.

[hoatihon]

Như sóng biển lớn !.

如大海波 Như đại hải ba.





Tử Thành Truyền Toại Thiền Sư - 子成傳遂禪師

師。乃淮之武氏子。母夢佛摩頂覺而� �。六歲隨其父潛庵乾和尚薙染。十歲� ��父參夾山豫。居然有主沙彌。後用心 痛切。落落莫莫。笑語坐臥。時失次� �。一夕朗咏漢人詩。至結髮為夫婦恩� ��兩不疑。忽大悟。自此誵譌公案。迎 刃而解。歸禮菩提。即命嗣其父潛庵� �和尚。後首眾報恩。觀音。檀度。每� ��佛陞座。數百衲子圍繞。師說法如雷 轟電掣。一眾欣然。於順治庚子三月� �寂。時年二十九歲。塔全身於鉢池山� ��。

贊曰

乘智慧力 從劫至劫 剛出母胎 行止超越

如大海波 如高天月 隱顯自然 曷有枯竭

------------

sư。 nãi hoài chi vũ thị tử。 mẫu mộng phật ma đính giác nhi sanh。 lục tuế tùy kì phụ tiềm am can hòa thượng thế nhiễm。 thập tuế tùy phụ tham giáp san dự。cư nhiên hữu chủ sa di。 hậu dụng tâm thống thiết。 lạc lạc mạc mạc。 tiếu ngữ tọa ngọa。 thì thất thứ tự。 nhất tịch lãng vịnh hán nhân thi。 chí kết phát vi phu phụ ân ái lưỡng bất nghi。hốt đại ngộ。 tự thử dị kỳ công án。 nghênh nhận nhi giải。quy lễ bồ đề。 tức mệnh tự kì phụ tiềm am can hòa thượng。hậu thủ chúng báo ân。 quán âm。 đàn độ。 mỗi bỉnh phật thăng tọa。 sổ bách nạp tử vi nhiễu。 sư thuyết pháp như lôi oanh điện xế。 nhất chúng hân nhiên。 ư thuận trị canh tử tam nguyệt thị tịch。 thì niên nhị thập cửu tuế。tháp toàn thân ư bát trì san trung。

tán viết:

thừa trí tuệ lực

tòng kiếp chí kiếp

cương xuất mẫu thai

hành chỉ siêu việt

như đại hải ba

như cao thiên nguyệt

ẩn hiển tự nhiên

hạt hữu khô kiệt

-----------

Sư họ Vũ, người đất Hoài. Nhân người mẹ mộng thấy được Phật xoa đầu, sinh ra sư. Năm lên 6 theo cha là hòa thượng Tiềm Am Càn xuất gia. Năm 10 tuổi theo cha tham kiến sư Dự ở Giáp Sơn, làm sa di. Từ đó sư dụng tâm thống thiết, lặng lẽ, trầm ngâm, lúc nói cười, khi ngồi nằm đều không theo thứ tự. Một buổi tối nọ, nhân đọc câu thơ của người Hán: “Kết tóc làm phu thê, ân ái đều không nghi ngại” thì hốt nhiên đại ngộ. Từ đó, đối với các công án lạ lùng đều tiếp nhận và giải đáp được. Sư trở lại chùa Bồ Đề, nối pháp sư Tiềm Am Càn. Sau đó sư trụ trì các chùa Báo Ân, Quán Âm, Đàn Độ. Mỗi khi thăng đường khai pháp, hằng trăm chư tăng vây quanh. Sư thuyết pháp như sấm sét, đồ chúng vui mừng. Tháng 3 Canh Tí đời Thuận Trị sư thị tịch, thọ 29 tuổi. Tháp dựng nơi núi Bát Trì, táng toàn thân.

Bài tán:

Nương lực trí tuệ

Nhiều kiếp lại qua

Vừa ra thai mẹ

Pháp Chỉ siêu việt.

Như sóng biển lớn

Như trăng trời cao

Ẩn hiện tự nhiên

Chẳng hề khô kiệt.

[hoatihon]

Chỉ đừng yêu ghét, tự nhiên sáng ngời !.

但莫憎愛。洞然明白 Đãn mạc tăng ái, động nhiên minh bạch





Nghĩa Vân Hưng Thiền Sư - 義雲興禪師

師。於崇禎八年生濟南。魏氏子。年� �六矢志出塵。禮淮之報恩嵩乳密和尚� ��染。聞恩誨曰。但莫憎愛。洞然明白 。久之。夜立次。見霜天一色。鴻鴈� �鳴。頓覺冰釋。質恩。恩曰。子可雕� ��矣。師掩耳而出。聞一尊宿。舉狗子 無佛性話。大豁疑碍。禮檀度依和尚� �尚曰。江南近日佛法何似此間。師曰� ��前月念六離揚州。尚曰。賊是小人。 師曰。恐駭聽聞。遂嗣其法。初開法� �峯。次主石頭。檀度門下傑出數人。� ��獨居上也。

贊曰

腰包參學 氣宇良深 據座出世 肩荷獨任

植無根樹 皷沒絃琴 瞻此面目 如聞雅音

------------

sư。 ư sùng trinh bát niên sanh tế nam。 ngụy thị tử。 niên thập lục thỉ chí xuất trần。 lễ hoài chi báo ân tung nhũ mật hòa thượng thế nhiễm。 văn ân hối viết。 đãn mạc tăng ái。 động nhiên minh bạch。 cửu chi。 dạ lập thứ。 kiến sương thiên nhất sắc。hồng nhạn phi minh。 đốn giác băng thích。 chất ân。 ân viết。tử khả điêu trác hĩ。 sư yểm nhĩ nhi xuất。 văn nhất tôn túc。 cử cẩu tử vô phật tính thoại。 đại hoát nghi ngại。 lễ đàn độ y hòa thượng。 thượng viết。giang nam cận nhật phật pháp hà tự thử gian。 sư viết。 tiền nguyệt niệm lục li dương châu。 thượng viết。 tặc thị tiểu nhân。 sư viết。 khủng hãi thính văn。 toại tự kì pháp。 sơ khai pháp kim phong。 thứ chủ thạch đầu。 đàn độ môn hạ kiệt xuất sổ nhân。 sư độc cư thượng dã。

tán viết:

yêu bao tham học

khí vũ lương thâm

cứ tọa xuất thế

kiên hà độc nhậm

thực vô căn thụ

cổ một huyền cầm

chiêm thử diện mục

như văn nhã âm

-----------

Sư họ Ngụy, người Tế Nam đời Sùng Trinh thứ 8. Năm 16 tuổi có chí nguyện xuất trần nên lễ bái hòa thượng Tung Nhũ Đạo Mật xuất gia, nghe sư Mật dạy rằng chớ nên theo tâm yêu ghét thì tự nhiên minh bạch. Một thời gian sau, một đêm nọ sư nhìn lên thấy trời sương một màu, có bầy chim Hồng bay ngang cất tiếng kêu, liền đốn ngộ hỏi hòa thượng Ân. Thầy Ân đáp: “Ông thể đã mài giũa rồi”, sư che tai mà đi ra. Nhân nghe một vị tôn túc đưa ra thoại đầu “con chó không có Phật tính”, sư buông hết bao nghi ngại. Sư lễ bái hòa thượng Đàn Độ. Hòa thượng Độ nói: “Giang Nam gần mặt trời, Phật pháp tương tự nơi này”. Sư nói: “Tháng trước tôi đã sáu lần muốn rời Dương Châu”. Hòa thượng nói: “Giặc là tiểu nhân”. Sư đáp: “Kinh hãi mà nghe”. Sư trở thành người nối pháp. Đầu tiên sư khai pháp tại Kim Phong, sau đó trụ trì Thạch Đầu, trở thành một trong những môn hạ kiệt xuất của Đàn Độ. Sư sống một mình như thế.

Bài tán:

Hết lòng tham học

Phong cách thâm sâu

Nương tòa xuất thế

Vai gánh khó khăn.

Trồng cây không rễ

Trống át tiếng đàn

Nhìn diện mục ấy

Như nghe nhã âm.

[hoatihon]

Trăng lung linh ngấn nước.

如月映水 Như nguyệt ánh thủy.





Cổ Nham Hưng Hoàn Thiền Sư - 古巖興莞禪師

師。生崇禎甲戌。淮郡袁氏子。九歲� �父禮菩提密和尚出家。初生時不食乳� ��母焚香拜禱許蔬食。方受乳。年十二 。聞菩提示人參禪。遂躍然心動。領� �頭。日夜參究。丙申春。參睡翁依和� ��於報恩。凡見問話者。輙痛打之。有 省。遂遍參諸方。謁天童忞和尚。纔� �拜。童便打。師曰。門庭施設已見。� ��尚妙手堂奧中事。更請垂示。童又打 。師頓覺身心泰然。歸禮依和尚。嗣� �法。初住文殊。嗣住湖心。集續近代� ��宿錄行於世。

贊曰

行脚出世 兼擅其美 懇懇勤勤 如月映水

水月相交 清光四起 照徹有情 奕世不已

------------

sư。 sanh sùng trinh giáp tuất。hoài quận viên thị tử。 cửu tuế tùy phụ lễ bồ đề mật hòa thượng xuất gia。 sơ sanh thì bất thực nhũ。 mẫu phần hương bái đảo hứa sơ thực。 phương thụ nhũ。 niên thập nhị。 văn bồ đề kì nhân tham thiền。 toại dược nhiên tâm động。 lĩnh thoại đầu。 nhật dạ tham cứu。 bính thân xuân。 tham thụy ông y hòa thượng ư báo ân。 phàm kiến vấn thoại giả。 triếp thống đả chi。 hữu tỉnh。 toại biến tham chư phương。 yết thiên đồng văn hòa thượng。 tài lễ bái。 đồng tiện đả。sư viết。 môn đình thi thiết dĩ kiến。 hòa thượng diệu thủ đường áo trung sự。 canh thỉnh thùy kì。 đồng hựu đả。 sư đốn giác thân tâm thái nhiên。quy lễ y hòa thượng。 tự kì pháp。 sơ trụ văn thù。 tự trụ hồ tâm。 tập tục cận đại tôn túc lục hành ư thế。

tán viết:

hành cước xuất thế

kiêm thiện kì mĩ

khẩn khẩn cần cần

như nguyệt ánh thủy

thủy nguyệt tương giao

thanh quang tứ khởi

chiếu triệt hữu tình

dịch thế bất dĩ

-----------

Sư họ Viên, người Hoài Quận, sinh năm Giáp Tuất, hiệu Sùng Trinh. Năm lên 9 tuổi theo cha đến lễ hòa thượng Tung Nhũ Đạo Mật tại chùa Bồ Đề xin xuất gia. Lúc sư mới sinh, miệng ngậm chặt không chịu bú sữa, người mẹ thắp hương bái lạy nguyện rằng sẽ cho con bà ăn chay, từ đó sư mới bú sữa. Năm 12 tuổi, nhân nghe thấy người tham thiền tại chùa Bồ Đề, hốt nhiên tâm giao động, nhận lấy câu thoại đầu ngày đêm tham cứu. Mùa xuân năm Bính Thân sư tham kiến hòa thượng Thụy Ông ở chùa Báo Ân, thường gặp và hỏi han những người quán thoại đầu đả thiền tinh tấn thì có chỗ tỉnh ngộ. Sau đó sư tham học các nơi khác, lại tham kiến Thiên Đồng Văn hòa thượng. Sư vừa lễ bái thì hòa thượng Đồng đập cho một gậy. Sư nói: “tôi đã thấy pháp thí nơi cửa này. Việc hòa thượng khéo điều hành Phật sự, xin chỉ dẫn cho”. Sư Đồng lại đánh. Sư thân tâm hốt nhiên thư thái, quay về lễ hòa thượng Đàn Độ, trở thành đệ tử nối pháp. Trước tiên sư trụ trì chùa Văn Thù, sau về trụ chùa Hồ Tâm. Sư soạn Tập Tục Cận Đại Tôn Túc Lục lưu hành thế gian.

Bài tán:

Bước đường xuất thế

Thiện mỹ bao gồm

Chuyên cần khẩn thiết

Ánh trăng mặt nước.

Trăng nước kề nhau

Tứ sinh trong sáng

Chiếu suốt hữu tình

Đời đời lưu chuyển.

[hoatihon]

Như lửa tan băng.

如火消冰 Như hỏa tiêu băng.





Đồng Cầu Truyền Dục Thiền Sư - 童求傳昱禪 師

師。金陵張興公先生仲子。生崇禎戊� �年。二十三祝髮。閱杖人錄。至廣額� ��兒話。杖曰。放下便休。何必云我是 千佛一數。頓覺身心慶快。度夏萬杉� �聞擊香板聲。四體清輕。如新浴出。� ��於後園驢喫艸句。胸中如填巨石。歸 參棲霞依和尚。侍霞落堂。僧問。父� �未生前本來面目。霞便打。師當下胸� ��冰釋。霞以大法囑累之。初開法閩之 夢筆。乙丑夏。辭湖心。還建州報恩� �是秋坐脫。建塔於寺之西塢。有得法� ��四人。

贊曰

善說法要 不存朕跡 如火消冰 佛祖罔測

石女把針 木人吐舌 豈有他哉 象教儀式

------------

sư。 kim lăng trương hung công tiên sanh trọng tử。 sanh sùng trinh mậu dần niên。 nhị thập tam chúc phát。 duyệt trượng nhân lục。 chí quảng ngạch đồ nhi thoại。 trượng viết。phóng hạ tiện hưu。 hà tất vân ngã thị thiên phật nhất sổ。 đốn giác thân tâm khánh khoái。 độ hạ vạn sam。 văn kích hương bản thanh。 tứ thể thanh khinh。 như tân dục xuất。 độc ư hậu viên lư khiết thảo cú。 hung trung như điền cự thạch。 quy tham tê hà y hòa thượng。 thị hà lạc đường。tăng vấn。 phụ mẫu vị sanh tiền bổn lai diện mục。 hà tiện đả。 sư đương hạ hung thứ băng thích。 hà dĩ đại pháp chúc luy chi。 sơ khai pháp mân chi mộng bút。 ất sửu hạ。 từ hồ tâm。 hoàn kiến châu báo ân。 thị thu tọa thoát。 kiến tháp ư tự chi tây ổ。 hữu đắc pháp giả tứ nhân。

tán viết:

thiện thuyết pháp yếu

bất tồn trẫm tích

như hỏa tiêu băng

phật tổ võng trắc

thạch nữ bả châm

mộc nhân thổ thiệt

khởi hữu tha tai

tượng giáo nghi thức

-----------

Sư họ Trương con thứ của Trương Hưng tại Kim Lăng, sinh năm Mậu Dần đời Sùng Trinh. Sư xuất gia năm 23 tuổi, nhân duyệt qua Trượng Nhân Lục về câu thoại đầu đồ tể Quảng Ngạc. [Khi đọc đến câu] trong Trượng Nhân Lục nói: “Buông xuống liền an nghỉ, hà tất nói rằng ta là một trong số ngàn chư Phật” thì tỉnh ngộ, thân tâm khoái lạc. Sư kiết hạ ở Vạn Sam, một hôm nghe tiếng hương bản, cả người đều khinh an như vừa mới được tắm gội. Lại đọc câu “nơi vườn sau lừa ăn cỏ” thì trong lòng nặng nề như mang đá. Sư trở lại tham kiến hòa thượng Thê Hà. Khi sư hà thăng đường có một vị tăng hỏi: “Mặt mũi xưa nay trước khi cha mẹ sinh ra sao?”. Sư Hà đập cho một gậy. Sư hốt nhiên thấy thân tâm mình rỗng suốt như băng tan. Sư Hà mang đại pháp phó chúc cho sư. Trước tiên sư khai pháp tại Mộng Bút, Mẫn Chi (Phúc Kiến). Mùa hạ năm Ất Sửu trụ ở Hồ Tâm, sau lại về chùa Báo ân, Kiến Châu. Đến mùa thu sư thị tịch. Tháp dựng tại hướng tây chùa. Có được bốn người đắc pháp.

Bài tán:

Khéo thuyết pháp yếu

Không lưu dấu tích

Như lửa tan băng

Phật Tổ khó lường.

Kim châm người đá

Người gỗ le lưỡi

Há chẳng lạ ư?

Nghi thức tượng giáo

[hoatihon]

Muôn pháp chỉ một gốc !

萬法歸一 Vạn pháp quy nhất.





Tử Hiền Hưng Kỉ Thiền Sư - 子賢興紀禪師

師。生崇禎乙亥年。廿四禮靈展耆宿� �染。所參青州布衫話。後參報恩曇。� ��問。汝習何法門。師舉青州布衫。曇 詰之。師無對。自此疑情大發。晝夜� �撕。堂坐不臥。一夕下樓。被樓板滯� ��跌倒。覺心胸中空空洞洞。扯破青州 布衫。己酉春。謁卓錫繼。命入室。� �受綿密鉗錘。遂獲大法。於康熙壬子� ��開法兜率。并主卓錫。盛弘道法。龍 象悉奔赴焉。

贊曰

出世超群 縱橫莫比 辣手婆心 掀翻奧旨

千古之範 中流之砥 龍象奔馳 厥宗振起

------------

sư。 sanh sùng trinh ất hợi niên。 nhập tứ lễ linh triển kì túc thế nhiễm。 sở tham thanh châu bố sam thoại。 hậu tham báo ân đàm。 đàm vấn。 nhữ tập hà pháp môn。 sư cử thanh châu bố sam。 đàm cật chi。 sư vô đối。 tự thử nghi tình đại phát。trú dạ đề ti。 đường tọa bất ngọa。 nhất tịch hạ lâu。 bị lâu bản trệ túc điệt đảo。 giác tâm hung trung không không động động。xả phá thanh châu bố sam。 kỉ dậu xuân。 yết trác tích kế。 mệnh nhập thất。 lũ thụ miên mật kiềm chùy。 toại hoạch đại pháp。ư khang hi nhâm tí。 khai pháp đâu suất。 tịnh chủ trác tích。thịnh hoằng đạo pháp。 long tượng tất bôn phó yên。

tán viết:

xuất thế siêu quần

túng hoành mạc bỉ

lạt thủ bà tâm

hiên phiên áo chỉ

thiên cổ chi phạm

trung lưu chi chỉ

long tượng bôn trì

quyết tông chấn khởi

-----------

Sư sinh năm Ất Hợi hiệu Sùng Trinh. Năm 24 tuổi lễ sư Linh Triển là bậc tôn túc xin xuất gia, sư tham cứu thoại đầu “Thanh Châu Bố Sam” , lại tham kiến sư Đàm tại chùa Báo Ân. Sư Đàm hỏi: “Ông tu theo pháp môn nào?”. Sư đưa ra thoại đầu “Thanh Châu Bố Sam”*. Sư Đàm vặn hỏi, sư không đáp được, từ đó mối nghi càng thêm lớn, ngày đêm khắc khoải, thường đi đứng chứ không dám nằm xuống. Một tối nọ sư từ trên lầu bước xuống, chân bị vướng vào một thanh gỗ nên té xuống, hốt nhiên tâm tỉnh ngộ, lòng thông suốt, thoại đầu “Thanh Châu Bố Sam” bị phá tan. Mùa xuân năm Kỷ Dậu sư tham kiến sư [Hoằng] Kế ở Trác Tích, nhận lệnh nhập thất, nhận sự trao truyền mật yếu nên đắc được đại pháp. Năm Nhâm Tí hiệu Khang Hy, sư khai pháp tại chùa Đâu Suất, lại trụ trì chùa Trác Tích hoằng dương chánh pháp, các bậc long tượng khắp nơi tìm về.

……………………

* công án của sư Bách Trượng: "vạn pháp quy nhất, nhất quy hà xứ ?".

Bài tán:

Xuất thế siêu quần

Dọc ngang khó sánh

Tâm lão bà cay

Tung ra yếu chỉ.

Phép tắc ngàn xưa

Giữa dòng tu tập

Voi rồng theo chân

Quyết hưng tông phái.

[hoatihon]

Nói ra thì mất Đạo rồi,
Làm thinh dung dưỡng Thiên Ma hoành hành !


有口道不得 無口作麽道

Hữu khẩu Đạo bất đắc, vô khẩu tác Ma đạo.





Cổ San Biến Chiếu Hưng Long Thiền Sư - 鼓山遍照興隆禪師

師。古田陳氏子。幼業儒。年二十五� �忽厭世相。遂脫白。依恆濤和尚。究� ��宗。出嶺徧參。禮文覺禪師於北京。 疑情頓發。一日。覺纔見。打一竹篦� �師禮拜。覺曰。子見甚麽道理。曰。� ��甲不是野狐精。覺以手掩其口。云。 離却口作麽道。師托開云。有口只堪� �飯。呈偈曰。啞子喫黃連。滿口說不� ��。只是自點頭。更到天氣熱。覺為印 可。歸閩。濤命繼席。示寂。塔於鼓� �。中丞余公。嚮師道風。執弟子禮。� ��敘其語錄行世。

贊曰

有口道不得 無口作麽道

夏到天氣熱 師兇露牙爪

燕閩萬里扇同風 折箸常將滄溟攪

------------

sư。 cổ điền trần thị tử。ấu nghiệp nho。 niên nhị thập ngũ。 hốt yếm thế tướng。 toại thoát bạch。 y hằng đào hòa thượng。cứu tâm tông。 xuất lĩnh biến tham。 lễ văn giác thiền sư ư bắc kinh。 nghi tình đốn phát。 nhất nhật。 giác tài kiến。 đả nhất trúc bề。 sư lễ bái。 giác viết。 tử kiến thậm ma đạo lí。 viết。 mỗ giáp bất thị dã hồ tinh。 giác dĩ thủ yểm kì khẩu。 vân。 li tức khẩu tác ma đạo。 sư thác khai vân。hữu khẩu chỉ kham khiết phạn。 trình kệ viết。 ách tử khiết hoàng liên。 mãn khẩu thuyết bất đắc。chỉ thị tự điểm đầu。 canh đáo thiên khí nhiệt。 giác vi ấn khả。quy mân。 đào mệnh kế tịch。th ị tịch。 tháp ư cổ san。trung thừa dư công。 hưởng sư đạo phong。 chấp đệ tử lễ。 vi tự kì ngữ lục hành thế。

tán viết:

hữu khẩu đạo bất đắc

vô khẩu tác ma đạo

hạ đáo thiên khí nhiệt

sư hung lộ nha trảo

yên mân vạn lí phiến đồng phong

chiết trứ thường tương thương minh giảo

-----------

Sư họ Trần người Cổ Điền, thuở nhỏ theo Nho học, hốt nhiên không theo đòi tướng thế gian, chỉ muốn thoát tục. Sư nương theo hòa thượng Hằng Đạo tham cứu tâm pháp, xuống núi tham yết khắp nơi. Sư lễ thiền sư Văn Giác tại Bắc Kinh, phát khởi nghi tình. Một hôm sư Giác vừa trông thấy sư liền đập cho một gậy trúc. Sư lễ bái. Sư Giác nói: “Ông thấy được đạo lý gì?”. Đáp: “Tôi đâu phải loài hồ tinh ở thôn dã”. Sư Giác lấy tay che miệng sư, nói: “Không nên nói những lời như vậy”. Sư tránh ra, nói: “Có miệng chỉ để ăn cơm”. Sư trình kệ rằng:

Người câm ăn hoàng liên*

Miệng đầy chẳng nói được

Chỉ biết gục gặc đầu

Đến lúc trời nóng bức.

Sư Giác ấn chứng. Sư trở lại đất Mân (Phúc Kiến), theo lệnh sư Đào nối pháp, sau thị tịch. Tháp dựng tại Cổ Sơn. Dư công Trung Thừa cảm mến đạo phong của sư nên giữ lễ làm đệ tử, sưu tập bộ Ngữ Lục của sư để lưu hành.

Bài tán:

Miệng có, đạo không đắc

Không miệng làm việc ma

Hè đến khí trời nóng

Dữ dằn sư nghiến răng.

Chim yến bay vạn dặm về đất Mân, gió lùa như quạt

Thường lìa chấp trước thì khác gì khuấy động trời biển.

----------

*một thứ cây có hoa trắng, nhụy vàng, dùng làm thuốc.