Bệnh tức là thuốc !

病即藥也 Bệnh tức dược dã !






Tuyết Nham Tuệ Mãn Thiền Sư - 雪 巖 慧 滿 禪 師


師。初謁普照寶公。公曰。兄弟年俊 正宜扣參。老僧當年。念念常以佛法 事。師避席曰。和尚而今何如。曰。 如生冤家相似。師曰。若非此語。幾 我枉行千里。寶下禪床。握師手曰。 家。次造玉山。山舉洞山覩影話。師 置疑。山曰不。疑言句是為大病。子 疑矣。則病發也。子知此病。則子藥 。一日。讀五位頌。至拆合旋歸炭裏 坐。忽悟。曰。今日方知。病即藥也 白山。山曰。料掉沒交涉。師曰。和 此回瞞我不得也。師禮拜而去。

贊曰

瞞我不得 更不瞞人 藏身炭裏 擲地金聲

縱橫拈出 宇宙魂驚 新豐曲調 日午三更

-------------

sư。 sơ yết phổ chiếu bảo công。 công viết。 huynh đệ niên tuấn。 chánh nghi khấu tham。 lão tăng đương niên。 niệm niệm thường dĩ phật pháp vi sự。 sư tị tịch viết。 hòa thượng nhi kim hà như。viết。 như sanh oan gia tương tự。 sư viết。 nhược phi thử ngữ。 cơ lụy ngã uổng hành thiên lí 。 bảo hạ thiền sàng。 ác sư thủ viết。 tác giả。 thứ tạo ngọc san。 san cử đỗng san đổ ảnh thoại。 sư trí nghi。 san viết bất nghi ngôn cú thị vi đại bệnh。 tử kí nghi hĩ。tắc bệnh phát dã。 tử tri thử bệnh。 tắc tử dược dã。 nhất nhật。 độc ngũ vị tụng。 chí sách hợp toàn quy thán lí tọa。 hốt ngộ。 viết。 kim nhật phương tri。 bệnh tức dược dã。 bạch san。 san viết。 liệu điệu một giao thiệp。 sư viết。 hòa thượng thử hồi man ngã bất đắc dã。sư lễ bái nhi khứ。

tán viết:

man ngã bất đắc

canh bất man nhân

tàng thân thán lí

trịch địa kim thanh

túng hoành niêm xuất

vũ trụ hồn kinh

tân phong khúc điều

nhật ngọ tam canh

-----------

Lần đầu sư tham yết sư Phổ Chiếu Bảo Công. Sư Bảo Công nói: “Anh còn trẻ trung, nên gõ cửa tham kiến [thiện tri thức]. Lão tăng tuổi này mà vẫn không quên lấy Phật pháp làm sự nghiệp”. Sư liền rời chỗ ngồi, thưa: “Hòa thượng hiện nay như thế nào?”. Đáp: “Tương tự như sinh oan gia”. Sư hỏi: “Nếu chẳng phải lời ấy thì tôi đã uổng công gian khổ ngàn dặm để đến nơi này”. Bảo Công bước xuống thiền sàng, nắm tay sư nói: “Người làm”. Sau sư đến tham kiến sư Ngọc Sơn. Sư Ngọc Sơn nêu thoại đầu: “Động Sơn thấy bóng”. Sư khởi nghi. Sư Ngọc Sơn nói: “Không khởi nghi ngôn cú thì đó là kẻ mắc bệnh nặng. Khi nghi thì bệnh phát khởi. Biết bệnh thì [cái biết bệnh] đó chính là thuốc. Một hôm, sư đọc tụng Ngũ Vị, đến câu: “tán ra hợp lại ngồi trong đám tro” thì tỉnh ngộ, nói: “Hôm nay mới rõ biết bệnh tức là thuốc”. Sau đó trình với sư Ngọc Sơn, sư Ngọc Sơn nói: “Liệu mà giảm bớt sự giao tế”. Sư nói: “Hòa thượng lại dối tôi nhưng không dối được”. Nói xong sư lễ mà lui ra.

Bài tán:

Lừa tôi chẳng được

Lại chẳng lừa người

Dấu thân trong than

Kim thanh* gieo xuống.

Dọc ngang buông nắm

Hồn vũ trụ kinh

Tân Phong** hợp khúc

Đoan ngọ canh ba.

.............


*Tiếng kim, một thứ tiếng trong bát âm. ◎Như: tiếng cái kiểng, cái thanh la gọi là tiếng kim. Ngày xưa thu quân thì khoa chiêng, nên gọi là minh kim thu quân 鳴金收軍.

**Hán Cao Tổ đóng đô ở Trường An. Thái thượng hoàng muốn về đất Phong là quê cũ. Nhà vua liền cho sửa sang cảnh Trường An cho giống đất Phong, xây chùa, và cho di dân ở đất Phong đến, gọi là Tân Phong. (Tự điển Hán Việt Từ Nguyên)