Ca ngợi Tổ (Tán Tổ)

[hoatihon]

Nói ra thì mất Đạo rồi,
Làm thinh dung dưỡng Thiên Ma hoành hành !


有口道不得 無口作麽道

Hữu khẩu Đạo bất đắc, vô khẩu tác Ma đạo.





Cổ San Biến Chiếu Hưng Long Thiền Sư - 鼓山遍照興隆禪師

師。古田陳氏子。幼業儒。年二十五� �忽厭世相。遂脫白。依恆濤和尚。究� ��宗。出嶺徧參。禮文覺禪師於北京。 疑情頓發。一日。覺纔見。打一竹篦� �師禮拜。覺曰。子見甚麽道理。曰。� ��甲不是野狐精。覺以手掩其口。云。 離却口作麽道。師托開云。有口只堪� �飯。呈偈曰。啞子喫黃連。滿口說不� ��。只是自點頭。更到天氣熱。覺為印 可。歸閩。濤命繼席。示寂。塔於鼓� �。中丞余公。嚮師道風。執弟子禮。� ��敘其語錄行世。

贊曰

有口道不得 無口作麽道

夏到天氣熱 師兇露牙爪

燕閩萬里扇同風 折箸常將滄溟攪

------------

sư。 cổ điền trần thị tử。ấu nghiệp nho。 niên nhị thập ngũ。 hốt yếm thế tướng。 toại thoát bạch。 y hằng đào hòa thượng。cứu tâm tông。 xuất lĩnh biến tham。 lễ văn giác thiền sư ư bắc kinh。 nghi tình đốn phát。 nhất nhật。 giác tài kiến。 đả nhất trúc bề。 sư lễ bái。 giác viết。 tử kiến thậm ma đạo lí。 viết。 mỗ giáp bất thị dã hồ tinh。 giác dĩ thủ yểm kì khẩu。 vân。 li tức khẩu tác ma đạo。 sư thác khai vân。hữu khẩu chỉ kham khiết phạn。 trình kệ viết。 ách tử khiết hoàng liên。 mãn khẩu thuyết bất đắc。chỉ thị tự điểm đầu。 canh đáo thiên khí nhiệt。 giác vi ấn khả。quy mân。 đào mệnh kế tịch。th ị tịch。 tháp ư cổ san。trung thừa dư công。 hưởng sư đạo phong。 chấp đệ tử lễ。 vi tự kì ngữ lục hành thế。

tán viết:

hữu khẩu đạo bất đắc

vô khẩu tác ma đạo

hạ đáo thiên khí nhiệt

sư hung lộ nha trảo

yên mân vạn lí phiến đồng phong

chiết trứ thường tương thương minh giảo

-----------

Sư họ Trần người Cổ Điền, thuở nhỏ theo Nho học, hốt nhiên không theo đòi tướng thế gian, chỉ muốn thoát tục. Sư nương theo hòa thượng Hằng Đạo tham cứu tâm pháp, xuống núi tham yết khắp nơi. Sư lễ thiền sư Văn Giác tại Bắc Kinh, phát khởi nghi tình. Một hôm sư Giác vừa trông thấy sư liền đập cho một gậy trúc. Sư lễ bái. Sư Giác nói: “Ông thấy được đạo lý gì?”. Đáp: “Tôi đâu phải loài hồ tinh ở thôn dã”. Sư Giác lấy tay che miệng sư, nói: “Không nên nói những lời như vậy”. Sư tránh ra, nói: “Có miệng chỉ để ăn cơm”. Sư trình kệ rằng:

Người câm ăn hoàng liên*

Miệng đầy chẳng nói được

Chỉ biết gục gặc đầu

Đến lúc trời nóng bức.

Sư Giác ấn chứng. Sư trở lại đất Mân (Phúc Kiến), theo lệnh sư Đào nối pháp, sau thị tịch. Tháp dựng tại Cổ Sơn. Dư công Trung Thừa cảm mến đạo phong của sư nên giữ lễ làm đệ tử, sưu tập bộ Ngữ Lục của sư để lưu hành.

Bài tán:

Miệng có, đạo không đắc

Không miệng làm việc ma

Hè đến khí trời nóng

Dữ dằn sư nghiến răng.

Chim yến bay vạn dặm về đất Mân, gió lùa như quạt

Thường lìa chấp trước thì khác gì khuấy động trời biển.

----------

*một thứ cây có hoa trắng, nhụy vàng, dùng làm thuốc.