Ca ngợi Tổ (Tán Tổ)

[hoatihon]

Vô tướng đầy hư không !

無相滿虛空 Vô tướng mãn hư không.






Huyễn Hưu Thường Nhuận Thiền Sư - 幻 休 嘗 潤 禪 師

師。生南昌進賢王氏。閱楞嚴。至圓� �了知不因心念處。有省。參大方蓮公� ��未決。復參小山。舉前話。山詰之。 師又無所對。一日。山問疇夕之疑決� �。師舉掌。山曰。毋以罔象問景耶。� ��曰。此外何有。曰。子試披衣自檢看 。師如是。益加精進。究之二年。乃� �證之。師因將洞山渠我話。呈偈略。� ��。若要識此人。有箇真消息。無相滿 虛空。有形沒踪跡之句。山遂付之。� �曆乙酉四月告寂。備載全錄。大宗伯� ��聲。陸公文其石。

贊曰

圓明了知 不因心念 彩鳳空飛 豹由霧變

寶鏡瑩瑩 神鋒焰焰 接得一人 五乳蒿箭

sư。 sanh nam xương tiến hiền vương thị。 duyệt lăng nghiêm。 chí viên minh liễu tri bất nhân tâm niệm xứ。 hữu tỉnh。 tham đại phương liên công。 vị quyết。 phục tham tiểu san。 cử tiền thoại。 san cật chi。 sư hựu vô sở đối。nhất nhật。 san vấn trù tịch chi nghi quyết bất。 sư cử chưởng。san viết。 vô dĩ võng tượng vấn cảnh da。 sư viết。 thử ngoại hà hữu。 viết。 tử thí phi y tự kiểm khán。 sư như thị。 ích gia tinh tiến。 cứu chi nhị niên。 nãi khế chứng chi。sư nhân tương đỗng san cừ ngã thoại。 trình kệ lược。 viết。 nhược yếu thức thử nhân。 hữu cá chân tiêu tức。 vô tướng mãn hư không。 hữu hình một tung tích chi cú。 san toại phó chi。 vạn lịch ất dậu tứ nguyệt cáo tịch。 bị tái toàn lục。 đại tông bá thụ thanh。 lục công văn kì thạch。

tán viết:

viên minh liễu tri

bất nhân tâm niệm

thải phụng không phi

báo do vụ biến

bảo kính oánh oánh

thần phong diễm diễm

tiếp đắc nhất nhân

ngũ nhũ hao tiễn

-----------

Sư họ Vương, người Nam Xương Tấn Hiền, nhân duyệt kinh Lăng Nghiêm đến câu: “Tròn sáng liễu tri, không nương vào tâm niệm” thì tỉnh ngộ. Sư tham yết Đại Phương Liên Công, chưa khế hợp, trở lại tham yết sư Tiểu Sơn, đưa ra câu thoại đầu trước kia. Sư Sơn hỏi vặn lại. Sư không đối đáp được. Một hôm, sư Sơn hỏi: “Chỗ nghi cũ đã mở được chưa?”. Sư đưa bàn tay lên. Sư Sơn nói: “Chớ nên lấy cái lưới hình tượng mà tả cảnh”. Sư nói: “Ngoài việc này ra thì còn có gì nữa?”. Đáp: “Hãy tự mở chỗ che đậy mà kiểm chứng”. Sư y theo lời, càng thêm tinh tấn tham cứu qua hai năm thì khế ngộ. Sư từ thoại đầu của Động Sơn nói về ngã và nhân trình bài kệ:

“Nếu muốn biết người ấy

Có tin tức thật đấy

Vô tướng đầy hư không

Hữu hình không lời vậy.

Sư Sơn gật đầu, phó chúc. Tháng 4 năm Ất Dậu hiệu Vạn Lịch sư báo trước sẽ thị tịch, dự bị đầy đủ kinh sách đã ghi chép. Một vị quan Đại Tông Bá lưu truyền danh tiếng của sư. Một cư sĩ họ Lục khắc những lời văn này trên đá.

Bài tán:

Biết rõ ràng tường tận

Chẳng nương vào tâm niệm

Phượng rực rỡ trời xanh

Loài báo dưới sương mờ.

Phiến gương báu sáng trong

Thần khí đầy uy phong

Kề cận bên một người

Ngũ nhũ cỏ sắc bén như tên.

[hoatihon]

Phá lưới mê Ý Thức !

打破癡網心意識 Đả phá si võng tâm ý thức.






Uẩn Không Thường Trung Thiền Sư - 蘊 空 嘗 忠 禪 師

師。參小山書公於少林。值山外出。� �迎而問曰。達磨面壁石何在。山指曰� ��嗚。那青青黯黯處。師曰。指東話西 作麼。曰。杜撰禪和。如麻似粟。師� �。者漢在者裏擬魔魅人。那山便打。� ��服勤三載。受囑後還旴隱從姑山。日 唯趺坐。由此縛茆。廩山二十年。不� �世接。萬曆戊子。忽告眾曰。我有件� ��了底事。汝等須知。乃豎拳曰。會麼 。眾無對。復揮案一下。曰。吽吽。� �汝了去。遂趨寂。墖於本山之麓。壽� ��十五。

贊曰

捏不成團 撲亦不碎 面壁石開 何處藏諱

宗鏡光飛 照徹魔魅 洞水翻波 夾路夾帶

sư。 tham tiểu san thư công ư thiếu lâm。 trị san ngoại xuất。sư nghênh nhi vấn viết。 đạt ma diện bích thạch hà tại。 san chỉ viết。 ô。 na thanh thanh ảm ảm xử。 sư viết。 chỉ đông thoại tây tác ma。 viết。 đỗ soạn thiền hòa。 như ma tự túc。 sư viết。 giả hán tại giả lí nghĩ ma mị nhân。 na san tiện đả。 sư phục cần tam tái。 thụ chúc hậu hoàn húc ẩn tòng cô san。 nhật duy phu tọa。do thử phược mão。 lẫm san nhị thập niên。 bất dữ thế tiếp。vạn lịch mậu tử。 hốt cáo chúng viết。 ngã hữu kiện yếu liễu để sự。 nhữ đẳng tu tri。 nãi thủ quyền viết。 hội ma。 chúng vô đối。 phục huy án nhất hạ。 viết。 hồng hồng。 vi nhữ liễu khứ。 toại xu tịch。tháp ư bổn san chi lộc。 thọ thất thập ngũ。

tán viết:

niết bất thành đoàn

phác diệc bất toái

diện bích thạch khai

hà xử tàng húy

tông kính quang phi

chiếu triệt ma mị

đỗng thủy phiên ba

giáp lộ giáp đái

-----------

Sư tham kiến Tiểu Sơn Thư Công tại chùa Thiếu Lâm. Lúc sư Tiểu Sơn xuống núi, sư đón lại hỏi: “Tổ Đạt Ma diện bích nay ở đâu?”. Sư Sơn chỉ tay, nói: “Nơi xứ Ô na xanh xanh mờ mờ kia”. Hỏi: “Chỉ đông nói tây làm chi?”. Đáp: “bày đặt hòa hợp với thiền như cây gai giống như cây lúa”. Sư nói: “Người ấy ngay nơi lý mà nghĩ ra điều tà mị để gạt người.” Sư Sơn đập cho một gậy. Sư theo hầu thầy 3 năm, được thọ ký, sau trở lại ẩn cư nơi núi Cô, ngày ngày chỉ tọa thiền, suốt 20 năm chỉ ăn rau quả trong núi, không ra ngoài giao tiếp với người. Năm Vạn Lịch Mậu Tí, sư hốt nhiên cáo chúng, nói: “Ta có một sự kiện thiết yếu để am tường mọi sự, các ngươi cần phải biết”. Nói rồi đưa nắm tay lên, hỏi: “Hiểu không?”. Đồ chúng không đáp được. Sư lại xô ngã cái bàn viết, kêu lên: “Ôi, ôi! Ta vì các người đã nói xong”. Sư liền hóa, tháp dựng nơi chân núi xưa, thọ 75 tuổi.

Bài tán:

Nắn cũng chẳng thành tròn

Đập cũng không tan vỡ

Trước vách đá rộng mở

Chỗ nào còn dấu che?.

Gương tông sáng long lanh

Chiếu tận loài ma mị

Sóng nước hồ dìu dặt

Con đường đất viền quanh.

[hoatihon]

Tánh vốn đồng !

流出一源 Lưu xuất nhất nguyên.






Từ Chu Phương Niệm Thiền Sư - 慈 舟 方 念 禪 師

師。古唐人。楊姓。參幻休。休問。� �處來。師曰。北方。曰。北方法道何� ��此間。師曰。水分千派。流出一源。 曰。恁麼何用到此。師曰。流出一源� �水分千派。休可之。尋遊初祖面壁處� ��忽大悟。乃曰。五乳峰前。好箇消息 。大小石頭，塊塊著地。歸證于休。� �付之。休囑曰。遇風而止。子其知之� ��更覓一人。大振洞宗。於是遊方來會 稽。諸士大夫請說法。於止風塗。時� �然澄公。以所得質之。師一見。喜其� ��旨。始悟休公之記。師示寂。塔顯聖 南山。

贊曰

瞿曇眼睛 達磨面孔 玉線穿來 一場儱 侗

五乳峰前 銕山高聳 北地南枝 東沒西湧

sư。 cổ đường nhân。 dương tính。 tham huyễn hưu。 hưu vấn。 thậm xử lai。 sư viết。 bắc phương。 viết。 bắc phương pháp đạo hà tự thử gian。sư viết。thủy phân thiên phái。lưu xuất nhất nguyên。 viết。 nhẫm ma hà dụng đáo thử。 sư viết。 lưu xuất nhất nguyên。 thủy phân thiên phái。 hưu khả chi。 tầm du sơ tổ diện bích xứ。 hốt đại ngộ。nãi viết。 ngũ nhũ phong tiền。hảo cá tiêu tức。 đại tiểu thạch đầu， khối khối trứ địa。 quy chứng vu hưu。 nãi phó chi。hưu chúc viết。 ngộ phong nhi chỉ。 tử kì tri chi。 canh mịch nhất nhân。 đại chấn động tông。ư thị du phương lai hội kê。chư sĩ đại phu thỉnh thuyết pháp。ư chỉ phong đồ。 thì trạm nhiên trừng công。 dĩ sở đắc chất chi。 sư nhất kiến。 hỉ kì đầu chỉ。 thủy ngộ hưu công chi kí。 sư kì tịch。 tháp hiển thánh nam san

tán viết:

Cù đàm nhãn tình

đạt ma diện khổng

ngọc tuyến xuyên lai

nhất tràng lung đồng

ngũ nhũ phong tiền

Thiết sơn cao tủng

bắc địa nam chi

đông một tây dũng

-----------

Sư họ Dương, người Cổ Đường, tham sư Huyễn Hưu, sư Hưu hỏi: “Ông từ đâu đến?”. Đáp: “Từ phương Bắc”. Hỏi: “Đạo ở phương Bắc có gì giống ở đây không?”. Đáp: “Nước tuy chia ra ngàn dòng nhưng chỉ từ một nguồn”. Hỏi: “Như thế đến đây làm gì?”. Đáp: “Nước từ một nguồn phân ra ngàn dòng”. Sư Hưu gật đầu. Sư đi tìm vách đá nơi sơ tổ ngồi diện bích, hốt nhiên đại ngộ, liền nói: “Trước ngọn Ngũ Nhũ được tin tốt đẹp. Thạch Đầu lớn nhỏ, từng khối hiện rõ trên đất”. Sau khi trao pháp, sư Hưu dặn dò:"Gặp gió thì dừng, nên biết. Nên tìm một người để chấn hưng tông Tào Động”. Sư du phương, đến Hội Kê, nhiều bậc đại phu thỉnh sư thuyết pháp, dừng lại Phong Đồ, gặp Trạm Nhiên Trừng Công, cùng đối đáp. Sư vừa gặp liền thấy hợp ý, mới hiểu ra lời dặn lúc trước của sư Hưu. Sư thị tịch, tháp dựng ở Hiển Thánh, Nam sơn.

Bài tán:

Con mắt ngài Cồ Đàm

Khuôn mặt sư Đạt Ma

Sợi chỉ ngọc xuyên qua

Một tràng chuỗi thẳng tắp.

Trước ngọn đồi Ngũ Nhũ

Sừng sững núi Thiết sơn

Cành nam nơi đất bắc

Đông chìm tây trào dâng.

[hoatihon]

Ngày nay đã rõ !

今日分明 Kim nhật phân minh.






Vô Minh Tuệ Kinh Thiền Sư - 無 明 慧 經 禪 師

師。生撫州崇仁裴氏。九歲入鄉校。� �依廩山。知有別傳之旨。遂辭山。結� ��峨峰。閱傳燈。見僧問興善。如何是 道。善曰。大好山。師有疑。究之。� �寢食。一日。因舉石大悟。偈有。欲� ��無上菩提道。急急疏通大好山之句。 走見山。通所以。山詰之。應對無滯� �山與剃落。密承印記。復擔囊謁少室� ��入五臺。南還居閩之董巖。次住壽昌 、寶坊、峨峰。萬曆戊午正月十六。� �筆大書曰。今日分明指示。擲筆坐逝� ��荼毗。頂骨不壞。墖於方丈。

贊曰

負大好山 廿有餘年 移松揭石 鼻孔撩天

掃空五位 抹殺三玄 形端行卓 道大聲傳

sư。 sanh phủ châu sùng nhân bùi thị。 cửu tuế nhập hương giáo。 trưởng y lẫm san。 tri hữu biệt truyền chi chỉ。 toại từ san。kết lư nga phong。 duyệt truyền đăng。 kiến tăng vấn hưng thiện。 như hà thị đạo。 thiện viết。 đại hảo san。 sư hữu nghi。 cứu chi。 vong tẩm thực。 nhất nhật。 nhân cử thạch đại ngộ。 kệ hữu。 dục cùng vô thượng bồ đề đạo。 cấp cấp sơ thông đại hảo san chi cú。 tẩu kiến san。thông sở dĩ。 san cật chi。ứng đối vô trệ。 san dữ thế lạc。 mật thừa ấn kí。 phục đảm nang yết thiếu thất。 nhập ngũ đài。 nam hoàn cư mân chi đổng nham。 thứ trụ thọ xương、 bảo phương、 nga phong。 vạn lịch mậu ngọ chánh nguyệt thập lục。 tác bút đại thư viết。 kim nhật phân minh chỉ kì。 trịch bút tọa thệ。đồ bì。 đính cốt bất hoại。tháp ư phương trượng.

tán viết:

phụ đại hảo san

nhập hữu dư niên

di tùng yết thạch

tị khổng liêu thiên

tảo không ngũ vị

mạt sát tam huyền

hình đoan hành trác

đạo đại thanh truyền

-----------

Sư họ Bùi, người Sùng Nhân, Vũ Châu, 9 tuổi theo học trường làng, lớn lên đến với sư Lẫm Sơn, sư Sơn biết là pháp khí nên đặc biệt truyền yếu chỉ. Sau đó xuống núi, kết am tranh ở Nga Phong đọc Truyền Đăng Lục, đến chỗ một vị tăng hỏi sư Hưng Thiện: “Đạo là gì?”. Sư Thiện nói: “Núi Đại Hảo”. Sư sinh nghi nên dốc lòng nghiền ngẫm quên ăn ngủ. Một hôm, nhân dời đá mà đại ngộ, liền nói kệ: “Nếu muốn cầu đạo Bồ Đề vô thượng, hãy mau thông suốt câu Hảo sơn”. Sư liền đến gặp sư Sơn, đưa ra chỗ thông suốt. Sư Sơn vặn hỏi, sư trả lời trôi chảy. Sư Sơn rất vui, mật truyền ấn ký. Sư lại khăn gói đến Thiếu thất, vào Ngũ Đài, về phương nam ngụ tại núi Động nham tỉnh Phúc Kiến, sau lại đến trú tại Thọ Xương, chùa Bảo Phương, và Nga Phong. Năm Mậu Ngọ hiệu Vạn Lịch, ngày 16 tháng giêng sư lấy bút viết dòng chữ lớn: “Ngày nay đã chỉ rõ ràng”. Viết xong sư buông bút mà hóa. Đồ chúng hỏa táng, xương trên đỉnh đầu còn nguyên vẹn, tháp dựng tại phương trượng.

Bài tán:

Dựa vào núi Đại Hảo

Có hơn hai mươi năm

Đốn tùng lại dời đá

Ngước mũi lên trên trời.

Đưa ngũ vị về Không

Xóa bỏ tam huyền học

Tướng đẹp, hành trác tuyệt

Đại đạo tiếng vang xa.

[hoatihon]

Trăng xuyên qua đáy đầm !

月穿潭底破 Nguyệt xuyên đàm để phá.






Trạm Nhiên Viên Trừng Thiền Sư - 湛 然 圓 澄 禪 師

師。會稽夏氏子。投隱峰。參誰字。� �晝夜。有省。脇不就席者三年。看乾� ��舉一不舉二話。豁然大悟。萬曆辛卯 。謁慈舟于止風塗。舟問。止風塗向� �山近。越王臺畔滄海遙。時如何。師� ��。月穿潭底破。波斯不展眉。舟復以 洞上宗旨。徵辨之。師以偈對。舟印� �。曰。子日後截斷天下人舌頭去在。� ��凡八主大剎。獨於顯聖徑山湖之道場 。眾盈八千。說法三十年。中興洞宗� �椎拂無虛日。天啟丙寅示寂。全身墖� ��顯聖南山。

贊曰

崛起大覺 雷震雲門 霈然霶澍 普潤三根

高懸寶鏡 龍象魂驚 兒孫徧地 道冠古今

-------------

sư。 hội kê hạ thị tử。đầu ẩn phong。 tham thùy tự。tam trú dạ。 hữu tỉnh. hiệp bất tựu tịch giả tam niên。 khán can phong cử nhất bất cử nhị thoại。 hoát nhiên đại ngộ。 vạn lịch tân mão。 yết từ chu vu chỉ phong đồ。 chu vấn。 chỉ phong đồ hướng thanh san cận。 việt vương đài bạn thương hải diêu。 thì như hà。 sư viết。 nguyệt xuyên đàm để phá。 ba tư bất triển mi。 chu phục dĩ động thượng tông chỉ。 trưng biện chi。 sư dĩ kệ đối。 chuấn chi。 viết。tử nhật hậu tiệt đoạn thiên hạ nhân thiệt đầu khứ tại。 sư phàm bát chủ đại sát。 độc ư hiển thánh kính san hồ chi tào tràng。 chúng doanh bát thiên。 thuyết pháp tam thập niên。 trung hưng động tông。 trùy phất vô hư nhật。 thiên khải bính dần kì tịch。 toàn thân tháp vu hiển thánh nam san。

tán viết:

quật khởi đại giác

lôi chấn vân môn

bái nhiên bàng chú

phổ nhuận tam căn

cao huyền bảo kính

long tượng hồn kinh

nhi tôn biến địa

đạo quan cổ kim

-----------

Sư họ Hạ, người Cối Khê, theo sư Ẩn Phong tham cứu chữ Ai suốt ba ngày đêm thì có chỗ tỉnh ngộ, suốt ba năm lưng chẳng chạm chiếu. Nhân thấy sư Phong đưa ra một thoại đầu không đưa hai thoại đầu thì hốt nhiên đại ngộ. Năm Tân Mão, hiệu Vạn Lịch sư tham yết sư Từ Châu, theo sư Châu đến Phong Đồ. Sư Châu hỏi: “Dừng tại Phong Đồ hướng Thanh sơn. Bờ biển xa xa đài Việt vương, là thế nào?”. Sư đáp: “Trăng xuyên qua đáy đầm. Sóng không chau chân mày”. Sư Châu lại mang tông chỉ của tông Tào Động ra mà biện biệt cùng sư. Sư lấy kệ đối đáp, sư Châu ấn chứng, nói: “Ông về sau hẳn vượt thiên hạ, vì đầu lưỡi đã ở đây”. Sư trụ trì tám cảnh chùa nhưng chỉ hiển đạt thánh đạo tại đạo trường hồ Kinh Sơn. Đồ chúng đông đến tám ngàn người, sư thuyết pháp suốt 30 năm, trung hưng tông Tào Động, ngày ngày chống phất tử dạy người. Năm Bính Dần, hiệu Thiên Khải sư thị tịch, táng toàn thân. Tháp dựng tại Hiển Thánh, Nam sơn.

Bài tán:

Quật khởi tâm đại giác

Sấm vang rền Vân Môn

Mưa pháp tuôn như trút

Thấm nhuần khắp ba căn.

Gương báu treo trên cao

Voi rồng đều kinh hồn

Con cháu khắp nơi chốn

Đạo che trùm cổ kim.

[hoatihon]

Vở mất đáy thùng !

桶底又脫 Dung để hựu thoát.






Vô Dị Nguyên Lai Thiền Sư - 無 異 元 來 禪 師

師。生舒城沙氏。參壽昌。看藏身沒� �跡話。有省。昌曰。蟻子解尋腥處走� ��青蠅偏向臭邊飛。是君邊事。臣邊事 。師曰。臣邊事。昌叱之。復聞護法� �倒地。不覺豁然。以偈呈之。昌終不� ��。一日。如廁。覩人上樹。大悟。見 昌。昌詰之。師一一響答。昌曰。子� �日方信。吾不汝欺也。壬寅出住博山� ��次之董巖、大仰、鼓山。己巳赴金陵 天界。請師行道三十年。大法慎重。� �下英傑鱗集。不輕許可。示寂。墖於� ��山。壽五十八。當崇禎庚午年也

贊曰

沒踪跡處 忽然失脚 因何上樹 桶底又脫

韶師再來 眾口咸服 師道尊嚴 萬古獨卓

------------

sư。 sanh thư thành sa thị。tham thọ xương。 khán tàng thân một tung tích thoại。 hữu tỉnh。 xương viết。 nghĩ tử giải tầm tinh xứ tẩu。 thanh dăng thiên hướng xú biên phi。 thị quân biên sự。 thần biên sự。 sư viết。 thần biên sự。 xương sất chi。 phục văn hộ pháp thần đảo địa。 bất giác hoát nhiên。 dĩ kệ trình chi。xương chung bất khẳng。 nhất nhật。 như xí。 đổ nhân thượng thụ。đại ngộ。 kiến xương。 xương cật chi。 sư nhất nhất hưởng đáp。xương viết。 tử kim nhật phương tín。 ngô bất nhữ khi dã。 nhâm dần xuất trụ bác san。 thứ chi động nham、 đại ngưỡng、 cổ san。 kỉ tị phó kim lăng thiên giới。 thỉnh sư hành đạo tam thập niên 。 đại pháp thận trọng。 tọa hạ anh kiệt lân tập。 bất khinh hứa khả。 kì tịch。tháp ư bổn san。 thọ ngũ thập bát。 đương sùng trinh canh ngọ niên dã。

tán viết:

một tung tích xử

hốt nhiên thất cước

nhân hà thượng thụ

dung để hựu thoát

thiều sư tái lai

chúng khẩu hàm phục

sư đạo tôn nghiêm

vạn cổ độc trác

-----------

Sư họ Sa, người Thư Thành, tham yết sư Thọ Xương, khán thoại đầu “Giấu thân, ẩn tung tích” thì có tỉnh ngộ. Sư Xương nói: “Con kiến tìm nơi có mùi tanh, con ruồi xanh bay đến chỗ có mùi hôi thối, đó là việc của vua hay là việc của bầy tôi? Sư đáp: “Là việc của bầy tôi”. Sư Xương quát lớn, lại nghe tiếng hộ pháp động đất, bất ngờ tỉnh ngộ, trình bài kệ nhưng sư Xương không thừa nhận. Một hôm, sư đi đại tiện thấy có người leo lên cây sư đại ngộ, đến tìm gặp sư Xương, sư Xương cật vấn, sư nhất nhất đối đáp. Sư Xương nói: “Hôm nay ông đã tin rằng ta không xem thường ông”. Năm Nhâm Dần sư đến trụ tại Bác San, sau trụ ở Động nham, Đại ngưỡng, Cổ san. Năm Kỷ Tị sư dời về chùa Thiên giới ở Kim Lăng, đồ chúng thỉnh sư hành đạo hơn 30 năm, mở rộng đại pháp, các bậc anh kiệt vân tập chung quanh, rất tôn kính. Sư thị tịch, tháp dựng tại núi xưa, vào năm Canh Ngọ, hiệu Sùng Trinh.

Bài tán:

Nơi ẩn tàng tông tích

Hốt nhiên mất dấu chân

Vì cớ gì trèo cây

Đáy thùng lại rơi mất.

Trời xuân sư trở lại

Người người đều tin nhận

Đạo hạnh sư tôn nghiêm

Lưu vạn cổ trác tuyệt.

[hoatihon]

Thấy biết không chỗ thấy !

知見無見處 Tri kiến vô kiến xứ.






Hối Đài Nguyên Kính Thiền Sư - 晦 臺 元 鏡 禪 師

師。生建陽馮氏。讀楞嚴。知見無見� �。有得。質於壽昌。昌呵之。師驚悸� ��復閱楞枷。空無侍者。恍然神領。然 終未慶快。及觀圓覺頌。急水灘頭快� �毬。疑礙永拔。再質昌曰。某特以此� ��求和尚著眼。昌曰。此事何憑。師彈 指。昌曰。猶疑你在。師呈偈。昌詰� �。響答。昌付以偈。師拜受。戊午住� ��苑。崇禎庚午秋。一日。指巖下。謂 行者曰。此處可埋我。者曰。設使死� �埋了。又作麼生分發。師笑曰。恰好� ��行者再問。師已蛻去。塔於所指巖下 。

贊曰

知見無知 却有來由 空無侍者 何不徹頭

明知此事 急水打毬 武夷坐斷 千載風流

------------

sư。 sanh kiến dương phùng thị。độc lăng nghiêm。 tri kiến vô kiến xứ。 hữu đắc。 chất ư thọ xương。 xương a chi。 sư kinh quý。 phục duyệt lăng già。 không vô thị giả。 hoảng nhiên thần lĩnh。 nhiên chung vị khánh khoái。 cập quan viên giác tụng。 cấp thủy than đầu khoái đả cầu。 nghi ngại vĩnh bạt。 tái chất xương viết。 mỗ đặc dĩ thử sự cầu hòa thượng trứ nhãn。 xương viết。 thử sự hà bằng。 sư đạn chỉ。 xương viết。 do nghi nhĩ tại。 sư trình kệ。 xương cật chi。 hưởng đáp。 xương phó dĩ kệ。 sư bái thụ。 mậu ngọ trụ đông uyển。sùng trinh canh ngọ thu。 nhất nhật 。 chỉ nham hạ。 vị hành giả viết。 thử xứ khả mai ngã。giả viết。 thiết sử tử liễu mai liễu。 hựu tác ma sanh phân phát。 sư tiếu viết。 kháp hảo。 hành giả tái vấn。 sư dĩ thuế khứ。 tháp ư sở chỉ nham hạ。

tán viết:

tri kiến vô tri

tức hữu lai do

không vô thị giả

hà bất triệt đầu

minh tri thử sự

cấp thủy đả cầu

vũ di tọa đoạn

thiên tái phong lưu

-----------

Sư họ Phùng, người Kiến Dương, nhân đọc kinh Lăng Nghiêm đến câu “tri kiến vô kiến xứ” thì có nghi tình mới đến hỏi sư Thọ Xương. Sư Xương mắng khiến sư kinh sợ. Lại xem kinh Lăng Già có câu: “Không vô thị giả” thì hốt nhiên lãnh hội được chỗ thần diệu nhưng vẫn chưa vội mừng. Lại đọc sang kinh Viên Giác, đến bài tụng: “Nước đầu ghềnh chảy xiết như quả bóng vụt qua” thì tất cả nghi ngờ đều nhổ tận gốc. Sư trở lại hỏi sư Xương: “Tôi có điều riêng này, cầu mong hòa thượng khai nhãn cho”. Sư Xương nói: “Căn bản việc ấy là gì?”. Sư liền bấm ngón tay. Sư xương nói: “Ông vẫn còn nghi”. Sư trình kệ, sư Xương cật vấn sư đều đối đáp thuận hợp. Sư Xương nói kệ phó chúc, sư bái tạ. Năm Mậu Ngọ sư trụ tại chùa Đông Uyển. Mùa thu năm Canh Ngọ thời Sùng Trinh, một hôm, sư chỉ tay dưới hang núi, vì các hành giả mà nói rằng: “có thể chôn cất ta ở đó”. Các hành giả hỏi: “Nếu như đã qua đời, đã chôn cất, ngoài ra chúng tôi còn phải làm gì để phân phát?”. Sư cười nói: “Tốt lắm”. Hành giả toan hỏi nữa thì sư đã hóa. Tháp dựng nơi sư đã chỉ định.

Bài tán:

Tri kiến vô tri

Tức có nguyên do

Tính không rỗng suốt

Sao chẳng triệt thông.

Sự đời biết rõ

Cuồng lưu dâng cầu

Vũ dũng không yên

Ngàn năm gió lộng.

[hoatihon]

Thế nào là thân thanh tịnh quang minh ?

如何是清淨光明身 Như hà thị thanh tịnh quang minh thân ?






Vĩnh Giác Nguyên Hiền Thiền Sư - 永 覺 元 賢 禪 師

師。生建陽蔡氏。讀法華有省。走問� �昌。如何是清淨光明身。昌挺身而立� ��師曰。祇此更別有。昌起行。師當下 如釋重負。隨入方丈通所得。昌遽棒� �三。曰。向後不得草草。仍示偈曰。� ��饒跨上金毛背。也教棒下自翻身。師 疑。因甚更要棒下翻身。後因過劍津� �聞僧誦。一時謦欬。俱共彈指。云云� ��徹見壽昌用處。崇禎甲戌住鼓山。次 開元寶善。及浙之真寂。丁酉坐脫。� �鼓山。師通內外典。所著補燈。繼燈� ��禪餘諸書。百餘卷行世。

贊曰

徧至十方 諸佛世界 是二音聲 朗徹無礙

得見壽昌 打失布袋 一撾石鼓 頓發龍聵

------------

sư。 sanh kiến dương thái thị。độc pháp hoa hữu tỉnh。 tẩu vấn thọ xương。 như hà thị thanh tịnh quang minh thân。 xương đĩnh thân nhi lập。 sư viết。 kì thử canh biệt hữu。 xương khởi hành。 sư đương hạ như thích trọng phụ。 tùy nhập phương trượng thông sở đắc。 xương cự bổng chi tam。 viết。 hướng hậu bất đắc thảo thảo。 nhưng kì kệ viết。 trực nhiêu khóa thượng kim mao bối。 dã giáo bổng hạ tự phiên thân。 sư nghi。 nhân thậm canh yếu bổng hạ phiên thân。hậu nhân quá kiếm tân。 văn tăng tụng。 nhất thì khánh khái。 câu cộng đàn chỉ。 vân vân。 triệt kiến thọ xương dụng xứ。 sùng trinh giáp tuất trụ cổ san。 thứ khai nguyên bảo thiện。 cập chiết chi chân tịch。 đinh dậu tọa thoát。 tháp cổ san。 sư thông nội ngoại điển。sở trứ bổ đăng。 kế đăng。thiền dư chư thư。 bách dư quyển hành thế。

tán viết:

biến chí thập phương

chư phật thế giới

thị nhị âm thanh

lãng triệt vô ngại

đắc kiến thọ xương

đả thất bố đại

nhất qua thạch cổ

đốn phát long hội

-----------

Sư họ Thái, người Kiến Dương, đọc kinh Pháp Hoa có chỗ tỉnh ngộ, liền đến vấn sư Thọ Xương, hỏi: “Thanh tịnh quang minh thân là như thế nào?”. Sư Xương đứng thẳng người yên lặng. Sư nói: “Cái này có gì lạ?”. Sư Xương bước đi. Sư ngay đó như trút được gánh nặng, theo vào phương trượng để tỏ bày chỗ sở đắc. Sư Xương đập cho ba gậy, nói: “ Từ đây về sau không được cẩu thả”, và đọc bài kệ:

“Ngay bước chân đi râu bạc phất

Dưới cây thiền giáo tự xoay mình”.

Sư nghi hoặc khi nghe câu “dưới gậy xoay mình”. Về sau, nhân dịp đi qua Kiếm Tân, nghe một vị tăng tụng lúc to lúc nhỏ, thêm tiếng khảy móng tay v.v… thì liền hiểu được pháp của sư Xương. Năm Giáp Tuất hiệu Sùng Trinh sư trụ tại Cổ Sơn, sau trụ chùa Khai Nguyên ở Bảo Thiện, viện Chân Tịch ở Chiết Giang. Năm Đinh Dậu sư an tọa mà hóa, tháp dựng tại Cổ Sơn. Sư tinh thông ngoại, nội điển, trước thuật, bổ sung, nối ngọn đèn pháp, sách thiền rất nhiều, hơn trăm quyển hành thế.

Bài tán:

Đến khắp mười phương

Thế giới chư Phật

Là hai âm thanh

Lanh lảnh vô ngại.

Thấy được Thọ Xương

Đánh mất Bố Đại

Gõ vào trống đá

Rồng điếc liền lại.

[hoatihon]

Ai là người tha cái thây chết của ông đến nơi này ?

阿誰拖你死尸來 A thùy tha nhĩ tử thi lai ?





Thụy Bạch Minh Tuyết Thiền Sư - 瑞 白 明 雪 禪 師

師。生桐城楊氏。參雲門。門問。向� �作什麼。師對。持毘舍偈。門曰。四� ��是假。妄心是空。阿誰拖你死尸來。 師良久。門舉斬貓話。師當下知有。� �出蒲團。曰。一語下徐州。尋侍門於� ��上。門曰。溪水潺潺。汝試道看。師 曰。敲空有響。擊木無聲。門喜。越� �日。聞鐘大徹。自是機辨杰出。門付� ��。門逝。師繼主顯聖。崇禎庚午。開 湖州弁山。古龍華。凡八坐道場。辛� �三月望。命侍僧扶入龕。書偈。以手� ��眾。眾前。師已逝矣。塔全身於龍華 。

贊曰

大匠迭興 昬衢日曉 父子機投 金獅震吼

正中妙葉 法潤枯槁 瞻之仰之 堂堂師表

------------

sư。 sanh đồng thành dương thị。tham vân môn。 môn vấn。 hướng lai tác thập ma。 sư đối。trì tì xá kệ。 môn viết。tứ đại thị giả。 vọng tâm thị không。 a thùy tha nhĩ tử thi lai。 sư lương cửu。 môn cử trảm miêu thoại。 sư đương hạ tri hữu。 phao xuất bồ đoàn。 viết。 nhất ngữ hạ từ châu。 tầm thị môn ư kiều thượng。 môn viết。 khê thủy sàn sàn。 nhữ thí đạo khán。 sư viết。 xao không hữu hưởng。 kích mộc vô thanh。 môn hỉ。 việt lục nhật。 văn chung đại triệt。 tự thị cơ biện kiệt xuất。 môn phó chúc。 môn thệ。 sư kế chủ hiển thánh。sùng trinh canh ngọ。 khai hồ châu biện san。 cổ long hoa。 phàm bát tọa đạo tràng。 tân tị tam nguyệt vọng。mệnh thị tăng phù nhập khám。 thư kệ。 dĩ thủ chiêu chúng。 chúng tiền。 sư dĩ thệ hĩ。 tháp toàn thân ư long hoa。

tán viết:

đại tượng điệt hưng

hôn cù nhật hiểu

phụ tử ki đầu

kim sư chấn hống

chánh trung diệu diệp

pháp nhuận khô cảo

chiêm chi ngưỡng chi

đường đường sư biểu

-----------

Sư họ Dương, người Đồng Thành, tham yết sư Vân Môn. Sư Môn hỏi: “Trước kia ông làm những gì?”. Sư đáp: “Làm kệ cho hàng tì xá”. Sư Môn nói: “Tứ đại giả, vọng tâm là không, ai là người tha cái thây chết của ông đến nơi này?”. Sư lặng người hồi lâu. Sư Môn đưa ra thoại đầu “chém mèo” sư ngay đó nhận biết, liền rời bồ đoàn, nói: “Một lời xuống Từ Châu tìm người gát cửa đứng trên cầu”. Sư Môn nói: “Nước khe róc rách, ông thử nói xem”. Sư đáp: “Gõ vào không âm, đập cây không thanh”. Sư Môn hoan hỷ. Qua sáu ngày sư nghe tiếng chuông thì đại ngộ, từ đó biện tài kiệt xuất. Sư Môn phó chúc. Sư Môn qua đời, sư thừa kế Hiển Thánh. Năm Canh Ngọ hiệu Sùng Trinh sư khai pháp ở Biện Sơn, Hồ Châu, Cổ Long Hoa, chủ tọa khoảng tám đạo tràng. Tháng ba năm Tân Tị, sư bảo thị giả đưa sư vào khám thờ, viết kệ, rồi lấy tay vẫy đồ chúng. Đồ chúng đến trước sư thì sư đã hóa. Tháp dựng tại Long Hoa, táng toàn thân.

Bài tán:

Tài hoa hưng khởi

Đường mờ mờ sáng

Cha con khế cơ

Sư tử vàng rống.

Ngay giữa trang kinh

Pháp tươi cây khô

Nhìn mà ngưỡng mộ

Quang minh sư biểu.

[hoatihon]

Ai là người tha cái thây chết của ông đến nơi này ?

阿誰拖你死尸來 A thùy tha nhĩ tử thi lai ?





Thụy Bạch Minh Tuyết Thiền Sư - 瑞 白 明 雪 禪 師

師。生桐城楊氏。參雲門。門問。向� �作什麼。師對。持毘舍偈。門曰。四� ��是假。妄心是空。阿誰拖你死尸來。 師良久。門舉斬貓話。師當下知有。� �出蒲團。曰。一語下徐州。尋侍門於� ��上。門曰。溪水潺潺。汝試道看。師 曰。敲空有響。擊木無聲。門喜。越� �日。聞鐘大徹。自是機辨杰出。門付� ��。門逝。師繼主顯聖。崇禎庚午。開 湖州弁山。古龍華。凡八坐道場。辛� �三月望。命侍僧扶入龕。書偈。以手� ��眾。眾前。師已逝矣。塔全身於龍華 。

贊曰

大匠迭興 昬衢日曉 父子機投 金獅震吼

正中妙葉 法潤枯槁 瞻之仰之 堂堂師表

------------

sư。 sanh đồng thành dương thị。tham vân môn。 môn vấn。 hướng lai tác thập ma。 sư đối。trì tì xá kệ。 môn viết。tứ đại thị giả。 vọng tâm thị không。 a thùy tha nhĩ tử thi lai。 sư lương cửu。 môn cử trảm miêu thoại。 sư đương hạ tri hữu。 phao xuất bồ đoàn。 viết。 nhất ngữ hạ từ châu。 tầm thị môn ư kiều thượng。 môn viết。 khê thủy sàn sàn。 nhữ thí đạo khán。 sư viết。 xao không hữu hưởng。 kích mộc vô thanh。 môn hỉ。 việt lục nhật。 văn chung đại triệt。 tự thị cơ biện kiệt xuất。 môn phó chúc。 môn thệ。 sư kế chủ hiển thánh。sùng trinh canh ngọ。 khai hồ châu biện san。 cổ long hoa。 phàm bát tọa đạo tràng。 tân tị tam nguyệt vọng。mệnh thị tăng phù nhập khám。 thư kệ。 dĩ thủ chiêu chúng。 chúng tiền。 sư dĩ thệ hĩ。 tháp toàn thân ư long hoa。

tán viết:

đại tượng điệt hưng

hôn cù nhật hiểu

phụ tử ki đầu

kim sư chấn hống

chánh trung diệu diệp

pháp nhuận khô cảo

chiêm chi ngưỡng chi

đường đường sư biểu

-----------

Sư họ Dương, người Đồng Thành, tham yết sư Vân Môn. Sư Môn hỏi: “Trước kia ông làm những gì?”. Sư đáp: “Làm kệ cho hàng tì xá”. Sư Môn nói: “Tứ đại giả, vọng tâm là không, ai là người tha cái thây chết của ông đến nơi này?”. Sư lặng người hồi lâu. Sư Môn đưa ra thoại đầu “chém mèo” sư ngay đó nhận biết, liền rời bồ đoàn, nói: “Một lời xuống Từ Châu tìm người gát cửa đứng trên cầu”. Sư Môn nói: “Nước khe róc rách, ông thử nói xem”. Sư đáp: “Gõ vào không âm, đập cây không thanh”. Sư Môn hoan hỷ. Qua sáu ngày sư nghe tiếng chuông thì đại ngộ, từ đó biện tài kiệt xuất. Sư Môn phó chúc. Sư Môn qua đời, sư thừa kế Hiển Thánh. Năm Canh Ngọ hiệu Sùng Trinh sư khai pháp ở Biện Sơn, Hồ Châu, Cổ Long Hoa, chủ tọa khoảng tám đạo tràng. Tháng ba năm Tân Tị, sư bảo thị giả đưa sư vào khám thờ, viết kệ, rồi lấy tay vẫy đồ chúng. Đồ chúng đến trước sư thì sư đã hóa. Tháp dựng tại Long Hoa, táng toàn thân.

Bài tán:

Tài hoa hưng khởi

Đường mờ mờ sáng

Cha con khế cơ

Sư tử vàng rống.

Ngay giữa trang kinh

Pháp tươi cây khô

Nhìn mà ngưỡng mộ

Quang minh sư biểu.