Ca ngợi Tổ (Tán Tổ)

[hoatihon]

Tức Tâm thị Phật !.





http://www.phatphapthuchanh.com/show...ll=1#post14005

[hoatihon]

"Bổn Tịch" còn nói gì nữa !.






Tào Sơn Bổn Tịch Thiền Sư - 曹 山 本寂 禪 師

師。莆田黃氏子。少業儒。年十九往� �州靈石出家。登戒後謁洞山。山問。� ��甚。曰。本寂。山曰。那個聻。曰。 不名本寂。山深器之。入室數載辭行� �山復問曰。子向何處去。曰。不變異� ��去。山曰。不變異處豈有去也。曰。 去亦不變異。乃去。後開法于宜黃之� �山。學侶雲萃。復立三墜四禁。君臣� ��正頌。顯發洞山之旨。元復辛酉問知 事曰。今是何日。曰。六月十五。師� �。明日行腳去。次日焚香宴坐而化。� ��於西麓。諡元證。塔曰福圓。

贊曰

洞水逆流 師嗣其慧 從那邊來 開此五位

寶鏡當臺 圓照萬類 虛玄無著 豈容意會

-------------

sư。phủ điền hoàng thị tử。thiểu nghiệp nho niên thập cửu vãng phúc châu linh thạch xuất gia。đăng giới hậu yết đỗng san。san vấn danh thậm。 viết。bổn tịch san viết。 na cá nễ。viết。 bất danh bổn tịch。 san thâm khí chi。 nhập thất sổ tái từ hành。 san phục vấn viết。tử hướng hà xử khứ。 viết。bất biến dị xử khứ。san viết。 bất biến dị xử khởi hữu khứ dã。 viết。 khứ diệc bất biến dị。 nãi khứ。 hậu khai pháp vu nghi hoàng chi tào san。 học lữ vân tụy。 phục lập tam trụy tứ cấm。 quân thần thiên chánh tụng。 hiển phát đỗng san chi chỉ。nguyên phục tân dậu vấn tri sự viết。 kim thị hà nhật。 viết。lục nguyệt thập ngũ。 sư viết。minh nhật hành cước khứ。 thứ nhật phần hương yến tọa nhi hóa。 táng ư tây lộc。 thụy nguyên chứng。tháp viết phúc viên。

tán viết:

đỗng thủy nghịch lưu

sư tự kì tuệ

tòng na biên lai

khai thử ngũ vị

bảo kính đương đài

viên chiếu vạn loại

hư huyền vô trứ

khởi dong ý hội.

-----------

Sư họ Hoàng người Phủ Điền, thuở nhỏ theo Nho học, năm 19 tuổi vào núi Linh Thạch tại Phúc Châu xuất gia. Tham kiến sư Lương Giới, Động Sơn. Sư Động Sơn hỏi: “Tên là gì?”. Đáp: “Bổn Tịch”. Hỏi: “Là gì?”. Đáp: “Bổn tịch vốn không tên”. Sư Động Sơn biết là đây bậc pháp khí. Nhập thất được vài năm sư từ giả ra đi. Sư Động Sơn lại hỏi: “Ông đi về đâu?”. Đáp: “Đi đâu cũng bất biến”. Hỏi: “Nơi bất biến đó há có chỗ đi ư? ” Đáp: “Đi cũng là bất biến” . Sau sư khai pháp ở vùng Nghi Hoàng,Tào sơn, người đến học rất đông. Sư lại lập Tam Trụy Tứ Cấm, Quân Thần Thiên Chánh Tụng hiển phát ý chỉ Động Sơn. Năm Nguyên Phục Tân Dậu sư hỏi đồ chúng: “Hôm nay ngày mấy?”. Đáp: “thưa là ngày rằm tháng 6”. Sư nói: “Sáng mai ta ra đi”. Sáng hôm sau sư thắp hương rồi an tọa mà hóa, táng nơi chân núi phía Tây, thụy hiệu là Nguyên Chứng, tháp tên Phước Viên.

Bài tán:

Nước từ động chảy ngược

Sư thừa kế diệu tuệ

Từ phương nào đến đây

Khai mở năm vị này

Bảo kính trên đài cao

Chiếu khắp muôn chủng loại

Chẳng chấp vào hư huyền

Há còn có điều nghi.

[hoatihon]

Đá vỡ, bờ tan !.






Nham Đầu Toàn Hoát Thiền Sư - 巖 頭 全奯 禪 師

師。泉州柯氏子。少禮青原誼公祝髮� �往長安寶壽寺秉戒。後與雪峰。欽山� ��友。機用峻捷。謁仰山。參德山。執 坐具上法堂瞻視。德曰。作麼。師便� �。德曰。老僧過在何處。師曰。兩重� ��案。翌日。德問曰。闍黎是新到否。 師曰。是。德曰。甚處學得這虛頭來� �曰。全奯終不自謾。德曰。他後不得� ��負老僧。師住鄂州巖頭。值沙汰。乃 於河邊作渡子。唐光啟間。寇至。索� �無饋。遂剚刃焉。門人焚之。獲舍利� ��十九粒。建塔。諡清巖禪師。

贊曰

石裂崖崩 德嶠之令 師乃嗣之 如雷益迅

舞棹如龍 巖頭路峻 大噓一聲 聞者喪命

-------------

sư。tuyền châu kha thị tử。thiểu lễ thanh nguyên nghị công chúc phát。vãng trường an bảo thọ tự bỉnh giới。hậu dữ tuyết phong。khâm san vi hữu。ki dụng tuấn tiệp。yết ngưỡng san。tham đức san。chấp tọa cụ thượng pháp đường chiêm thị。đức viết。tác ma。sư tiện hát。đức viết。lão tăng quá tại hà xử。sư viết。lưỡng trọng công án。dực nhật。đức vấn viết。đồ lê thị tân đáo phủ。sư viết。thị。đức viết。thậm xử học đắc giá hư đầu lai。viết。toàn hoát chung bất tự man。đức viết。tha hậu bất đắc cô phụ lão tăng。sư trụ ngạc châu nham đầu。trị sa thái。nãi ư hà biên tác độ tử。đường quang khải gian。khấu chí。tác cung vô quỹ。toại chí nhận yên。môn nhân phần chi。hoạch xá lợi tứ thập cửu lạp。kiến tháp。thụy thanh nham thiền sư。

tán viết:

thạch liệt nhai băng

đức kiêu chi lệnh

sư nãi tự chi

như lôi ích tấn

vũ trạo như long

nham đầu lộ tuấn

đại hư nhất thanh

văn giả táng mệnh

-----------

Sư họ Kha, người Tuyền Châu. Thuở nhỏ đến lễ sư Thanh Nguyên, được sư Thanh Nguyên thí phát xuất gia, đến Trường An thọ giới cụ túc tại chùa Bảo Thọ. Sư cùng sư Tuyết Phong, sư Khâm Sơn là bạn đồng tu, cùng tinh tấn. Sư yết kiến sư Ngưỡng Sơn [Tuệ Tịch], lại tham học với sư Đức Sơn, mang tọa cụ lên pháp đường chiêm ngưỡng. Sư Đức Sơn hỏi: “Làm gì vậy?”. Sư bèn quát một tiếng lớn. Sư Đức Sơn nói: “Ông tăng già này đã qua những nơi nào?”. Đáp: “Qua hai công án”. Ngày hôm sau sư Đức Sơn lại hỏi: “Xà lê là người mới đến phải chăng?”. Đáp: “Phải”. Hỏi: “Ông học ở đâu cái pháp hư đầu* ấy rồi đến đây vậy?”. Đáp: “Toàn Hoát tôi chẳng hề kiêu mạn”. Sư Đức sơn nói: “Ông về sau chẳng nên phụ lão tăng”. Sư trụ tại Nham Đầu, Ngạc Châu. Lúc đó bờ sông nước đục khó đi, sư ở lại làm một bến đò cho người. Sư dựng tông phong, độ người khắp nơi. Năm Quang Khải nhà Đường, có giặc loạn đòi hỏi sư cung cấp tiền bạc và lương thực nhưng sư không không có gì để cung ứng sau sư bị trúng đao nhọn mà hóa. Môn nhân hỏa táng thu được 49 hạt xá lợi, dựng tháp ghi hiệu là Thanh Nham thiền sư.

………………

*Lược hư đầu hán (掠虛頭漢) Cũng gọi Lược hư hán. Tiếng dùng trong Thiền lâm. Lược là cướp lấy; Hư là giả dối không thực. Lược hư đầu hán là kẻ chỉ biết bắt chước lời nói và hành động của những người khác, chứ bản thân không có thực chất. Tắc 10, Bích nham lục (Đại 48, 150 thượng), chép: Triệu châu hỏi: Sau 3, 4 tiếng hét, ông hiểu như thế nào? Vị tăng không trả lời. Triệu châu liền đánh và nói: Đây đúng là gã Lược hư đầu hán! [X. Vân môn Khuông chân thiền sư quảng lục Q.thượng].

Bài tán:

Đá vỡ bờ tan

Đạo đức thanh cao

Sư người nối pháp

Như sấm nổ vang

Như rồng bay lượn

Đường Nham Đầu sâu

Kêu một tiếng lớn

Người nghe mất mạng.

[hoatihon]

Lượm lại Đại Xiễn Đề!.






Vân Cư Đạo Ưng Thiền Sư - 雲 居 道膺 禪 師

師生幽州。玉田王氏。童丱出家。廿� �成大僧。遊方參洞山。山每見其丰神� ��縱。機鋒卓絕。嘗贊曰。此子已後千 人萬人把不住去在。一日山問。大闡� �人作五逆罪。孝養何在。師曰。始成� ��養。自爾。山許為室中領袖。師住持 雲居三十年。道徧天下。眾至千五百� �。南昌鍾王師尊之。願為世世師。唐� ��福二年壬戌正月三日。問侍者曰。今 日是幾。對曰。初三。師曰。三十年� �但云秪者是。乃端然告寂。諡弘覺禪� ��。圓寂之墖。

贊曰

丰神天縱 氣志誠侃 青嶂雲籠 雪盛銀盌

大闡提人 始成孝養 玉轉珠廻 目機銖兩

-------------

sư sanh u châu。ngọc điền vương thị。đồng quán xuất gia。nhập ngũ thành đại tăng。du phương tham động san。san mỗi kiến cơ phong thần thiên túng。cơ phong trác tuyệt。 thường tán viết。thử tử dĩ hậu thiên nhân vạn nhân bả bất trụ khứ tại。nhất nhật san vấn。đại xiển đề nhân tác ngũ nghịch tội。hiếu dưỡng hà tại。sư viết。thủy thành hiếu dưỡng。tự nhĩ。san hứa vi thất trung lĩnh tụ。sư trụ trì vân cư tam thập niên。 đạo biến thiên hạ。 chúng chí thiên ngũ bách nhân。nam xương chung vương sư tôn chi。nguyện vi thế thế sư。đường thiên phúc nhị niên nhâm tuất chánh nguyệt tam nhật。vấn thị giả viết。kim nhật thị ki。đối viết。sơ tam。sư viết。tam thập niên hậu đãn vân tích giả thị。nãi đoan nhiên cáo tịch。thụy hoằng giác thiền sư。viên tịch chi tháp。

tán viết :

phong thần thiên túng

khí chí thành khản

thanh chướng vân lung

tuyết thịnh ngân oản

đại xiển đề nhân

thủy thành hiếu dưỡng

ngọc chuyển châu hồi

mục cơ thù lưỡng

-----------

Sư họ Vương, sinh tại Ngọc Điền, U Châu, xuất gia từ nhỏ, 25 tuổi thành đại tăng, du phương tham kiến sư Động Sơn. Sư Động Sơn mỗi khi thấy sư cơ phong không hề câu thúc, trác tuyệt nên thường tán thán: “Dù về sau có ngàn vạn người cũng không thể nắm giữ người này được”. Một hôm, sư Động Sơn hỏi: “Kẻ đại xiển đề làm muôn tội đại nghịch thì hiếu dưỡng ở đâu?”. Đáp: “Đó là chỗ bắt đầu cho hiếu dưỡng”. Từ đó sư Động Sơn để sư là thủ chúng trong thất. Sư trụ trì tại núi Vân Cư 30 năm, hoằng pháp khắp nơi, đồ chúng lên đến 1,500 người. Nam Xương Chung Vương hộ trì, nguyện tôn làm thầy nhiều đời. Năm Thiên Phúc Nhâm Tuất thứ hai đời Đường, vào ngày 3 tháng giêng, sư hỏi thị giả: “ Hôm nay là ngày gì?”. Đáp: “Ngày mùng 3”. Sư nói: “Ba mươi năm sau chỉ nên gọi ta là căn gốc”. Nói xong thì hóa, thụy là Hoằng Giác thiền sư, tháp tên là Viên Tịch.

Bài tán:

Cơ phong không câu thúc

Chí khí luôn cương trực

Mây vương đỉnh núi xanh

Tuyết rơi đầy chén bạc.

Kẻ là đại xiễn đề

Chỗ khởi thành hiếu dưỡng

Ngọc đi thì châu lại

Con mắt cùng tỏ thông*

--------------
*
Mục bất năng lưỡng thị nhi minh, nhĩ bất năng lưỡng thính nhi thông 目不能兩視而明, 耳不能兩聽而聰 (Khuyến học 勸學) Mắt không thể cùng nhìn hai bên mà trông rõ, tai không thể cùng nghe hai điều mà hiểu thông.

[hoatihon]

Vượt qua Phàm Thánh!.






Tuyết Phong Nghĩa Tồn Thiền Sư - 雪峰義存禪師

師。泉州南安曾氏子。參德山。問。� �上宗乘學人。還有分也無。山打一棒� ��。道甚麼。師曰。不會。至明日請益 。山曰。我宗無語句。實無一法與人� �後聞巖頭云。他後若欲播揚大教。一� ��從自己胸襟流出。將來與我蓋天蓋地 去。師於言下大悟。便作禮起。叫曰� �師兄。今日始是鰲山成道。再參洞山� ��山曰。據子因緣。合在德山。後回閩 。開法雪峰。後梁太祖開平二年五月� �日示寂。懿宗賜紫袈裟。號真覺大師� ��

贊曰

難兄難弟 如鼓瑟絃 鰲山頂上 動地驚天

平欺凡聖 顛倒英賢 二宗腳下 瓜瓞綿綿

-------------

sư。tuyền châu nam an tăng thị tử。tham đức san。vấn。tòng thượng tông thừa học nhân。 hoàn hữu phân dã vô。san đả nhất bổng viết。đạo thậm ma。sư viết。bất hội。chí minh nhật thỉnh ích。san viết。ngã tông vô ngữ cú。thật vô nhất pháp dữ nhân。hậu văn nham đầu vân。 tha hậu nhược dục bá dương đại giáo。nhất nhất tòng tự kỉ hung khâm lưu xuất。tương lai dữ ngã cái thiên cái địa khứ。sư ư ngôn hạ đại ngộ tiện tác lễ khởi。khiếu viết。sư huynh。kim nhật thủy thị ngao san thành đạo。tái tham đỗng san。san viết。cứ tử nhân duyên. hợp tại đức san。hậu hồi mân。khai pháp tuyết phong。hậu lương thái tổ khai bình nhị niên ngũ nguyệt nhị nhật kì tịch。ý tông tứ tử ca sa。hào chân giác đại sư。

tán viết:

nan huynh nan đệ

như cổ sắt huyền

ngao san đính thượng

động địa kinh thiên

bình khi phàm thánh

điên đảo anh hiền

nhị tông cước hạ

qua điệt miên miên

-----------

Sư họ Tăng, người đất Nam An, Tuyền Châu. Sư đến sư Đức Sơn tham học, hỏi: “Người học theo tông thừa có phần hay chẳng có phần?”. Sư Đức Sơn đánh cho một gậy, hỏi: “Đạo là gì?”. Sư nói: “Không hiểu.” Sáng hôm sau lại thỉnh ý. Sư Đức Sơn nói: “Tông của ta không lời, thật không có một pháp gì để trao cho người”. Về sau ta nghe sư Nham Đầu nói: “ngày sau muốn truyền đại giáo thì luôn luôn phải từ tâm mình lưu xuất. [Nếu được vậy] thì tương lai đối với ta có thể che cả trời đất”. Sư ngay lời này liền đại ngộ, liền lạy tạ, kêu lên: “Sư huynh, hôm nay mới thật được thành đạo tại Ngao Sơn.” Lại tham kiến sư Động Sơn. Sư Động Sơn nói: “Theo nhân duyên thì ông hợp với sư Đức Sơn”. Sau sư trở về đất Mẫn (Phúc Kiến), khai pháp Tuyết Phong. Năm Khai Bình thứ hai đời vua Thái Tổ nhà Hậu Lương (907-923), vào ngày 2 tháng 5 sư thị tịch. Vua Ý Tông ban áo ca sa tía, hiệu là Chân Giác Đại Sư.”

Bài tán:

Có anh, có em

Như khảy đàn sắt

Trên đỉnh Ngao sơn

Động địa kinh thiên

Vượt qua phàm thánh

Điên đảo anh hiền

Hai tông chân bước

Con cháu nối truyền.

[hoatihon]

Sớm mai vượn hái quả vàng!.
金果早朝猿摘去






Đồng An Đạo Phi Thiền Sư - 同 安 道 丕禪 師

師。開法洪州棲鳳山同安寺。不知何� �人。因僧問。如何是和尚家風。師曰� ��金雞抱子歸霄漢。玉兔懷胎入紫微。 曰。忽遇客來。將何抵待。師曰。金� �早朝猿摘去。玉花晚後鳳銜歸。示寂� ��墖於本山寺前里許。

贊曰

玉兔懷胎 家風毓秀 尊貴不居 階級何有

千聖罔通 萬機莫遘 棲鳳綱宗 貽先祐後

-------------

sư。khai pháp hồng châu thê phụng san đồng an tự。bất tri hà hứa nhân。nhân tăng vấn。như hà thị hòa thượng gia phong。sư viết。kim kê bão tử quy tiêu hán。ngọc thố hoài thai nhập tử vi。viết。hốt ngộ khách lai。tương hà để đãi。sư viết。kim quả tảo triêu viên trích khứ。ngọc hoa vãn hậu phụng hàm quy。thị tịch tháp ư bổn san tự tiền lí hứa。

tán viết :

ngọc thố hoài thai

gia phong dục tú

tôn quý bất cư

giai cấp hà hữu

thiên thánh võng thông

vạn cơ mạc cấu

tê phụng cương tông

di tiên hựu hậu

-----------

Sư khai pháp tại chùa Đồng An, Hồng Châu núi Thê Phụng. Không ai biết sư là người ở đâu.

Có một vị tăng hỏi: “Gia phong của hòa thượng là gì?”.

Sư nói: “Gà vàng về trời ôm con

Hoài thai thỏ ngọc nhập dòng tử vi”

Lại hỏi: “Hốt nhiên có khách đến nhà thì phải làm sao?”

Đáp: “Sớm mai vượn hái quả vàng

Ngọc hoa phượng ngậm chiều tàn hồi quy”.

Sư thị tịch. Tháp dựng tại chùa, trước chùa khoảng vài dặm đường.

Bài tán:

Ngọc thố hoài thai

Dưỡng dục gia phong

Tôn quý chẳng giữ

Giai cấp nào còn

Ngàn thánh mê mờ

Vạn cơ chớ tạo

Thê Phụng rạng tông

Tiếp trước mở sau..

[hoatihon]

Lời gởi nơi đầu núi!.
寄語山頭






Vân Môn Văn Yển Thiền Sư - 雲 門 文 偃 禪 師

師。嘉興張氏子。敏質生知。慧辯天� �。及長落髮。初參睦州。問。己事未� ��乞師指示。州開門一見。便閉卻。師 如是三次叩門。至第三日。州開門。� �乃拶入。州便擒住曰。道道。師擬議� ��州便推出。曰。秦時 轢鑽。遂掩門。損師一足。師大悟。� �州指見雪峰。師上雪峰。峰纔見便曰� ��因甚麼得到與麼地。師乃低頭。從此 契合。後開法雲門。諸方推尊曰雲門� �。乾和七年四月順寂。塔於靈樹。諡� ��慈雲匡真弘明禪師。

贊曰

纔跨睦州 頓折一足 寄語山頭 振動象骨

是師是資 如蟲禦木 天下雲門 高標皂纛

-------------

sư。 gia hưng trương thị tử。mẫn chất sanh tri。tuệ biện thiên túng。cập trường lạc phát。sơ tham mục châu。vấn。kỉ sự vị minh khất sư chỉ thị。châu khai môn nhất kiến。 tiện bế khước。sư như thị tam thứ khấu môn。chí đệ tam nhật。châu khai môn。sư nãi tạt nhập。châu tiện cầm trụ viết。đạo đạo。sư nghĩ nghị。châu tiện thôi xuất。viết。tần thì lịch toản。toại yểm môn。tổn sư nhất túc, sư đại ngộ。mục châu chỉ kiến tuyết phong。sư thượng tuyết phong。phong tài kiến tiện viết。nhân thậm ma đắc đáo dữ ma địa。 sư nãi đê đầu。tòng thử khế hợp。hậu khai pháp vân môn。chư phương thôi tôn viết vân môn tông。can hòa thất niên tứ nguyệt thuận tịch。tháp ư linh thụ。thụy đại từ vân khuông chân hoằng minh thiện sư。

tán viết :

tài khóa mục châu

đốn chiết nhất túc

kí ngữ san đầu

chấn động tượng cốt

thị sư thị tư

như trùng ngự mộc

thiên hạ vân môn

cao tiêu tạo đạo

-----------

Sư họ Trương, người Gia Hưng, bản chất minh mẩn, trí tuệ biện tài, theo sư [Chí] Trừng xuống tóc xuất gia. Lúc đầu sư đến tham yết Mục Châu. Hỏi: “ Việc riêng chưa sáng tỏ, xin Thầy chỉ cho thấy”. Sư Mục Châu mở cửa nhưng khi thấy sư thì liền đóng ngay lại. Sư gõ cửa ba lần như vậy. Đến ngày thứ ba, sư Mục Châu mở cửa, sư liền sấn ngay vào. Sư Mục Châu giữ lại, nói: “Nói mau, nói mau.” Sư còn đang suy nghĩ thì sư Mục Châu đuổi ra, bảo : “Ôi, cái khoan cùn đời Tần”. Nói rồi liền đóng cửa lại. Một chân Sư bị thương, ngay đó liền đại ngộ. Lại chỉ đến tham học với sư Tuyết Phong. Sư đến gặp, sư Tuyết Phong vừa nhìn thấy sư liền hỏi: “Đến đây làm gì?’. Sư liền đê đầu lễ, từ đó rất hợp ý. Sau đó khai pháp tại Vân Môn, các phương xưng tán là Vân Môn Tông. Tháng tư năm Can Hòa thứ bảy, sư thị tịch. Tháp dựng tại Linh Thụ, thụy là Đại Từ Vân Khuôn Chân Hoằng Minh Thiền Sư.

Bài tán:

Vừa bước đến Mục Châu

Liền bị gãy một chân

Lời gởi nơi đầu núi

Chấn động núi Tượng Cốt.

Là Thầy, chỗ nương nhờ

Như sâu ở trong cây

Vân Môn khắp thiên hạ

Giáo đạo ngọn cờ bay.