Những đoá hoa thiền

[cunconmocoi]

248. Bàn tay của Nhật Trí Mặc Tiên.

Nhật Trí Mặc Tiên sống trong một ngôi chùa ở Đơn Ba. Một đệ tử phàn nàn về tính keo kiệt của vợ anh ta. Nhật Trí Mặc Tiên đến viếng vợ anh và giơ nắm đấm trước mặt bà. Người đàn bà ngạc nhiên hỏi:
- Ý thầy là gì?
- Nếu tay ta luôn luôn như thế này, ngươi gọi là gì?
- Tàn tật.
Thiền sư lại mở bàn tay ra:
- Giả sử nó luôn luôn như thế này thì sao?
- Cũng là tàn tật.
- Nếu ngươi hiểu nhiều như thế, ngươi là một người vợ tốt.
Nhật Trí Mặc Tiên nói rồi bỏ đi. Sau cuộc thăm viếng đó, bà vợ giúp chồng trong việc chi tiêu và dành dụm.
(Zen Koans)

----------------

Người đàn bà đã nhận được gì trong cuộc thăm viếng này? Bà ta đã thấy được sự tàn tật của bà ta. Chúng ta nhanh chóng thấy sự tàn tật của kẻ khác mà thường quên đi sự tàn tật của chính mình.

____________

Chuyện gì cũng không nên thái quá, việc gì cũng có 2 mặt lợi và hại (vitamin cũng có thể hại người, nọc rắn độc vẫn có thể là thuốc bổ, con đĩa vẫn có thể dùng để chữa bệnh), ngay cả Phật pháp, vấn đề là phải biết ứng dụng đúng lúc và chừng mực.

[cunconmocoi]

249. Lăn quả bóng gỗ.

Một hôm Tuyết Phong bắt đầu bài giảng cho đại chúng bằng cách lăn một quả bóng gỗ trên bục. Huyền Sa nhặt quả bóng để lại chỗ cũ.
(Zen Koans)

---------------

Thường thường một hành động giản dị nhất, dễ dàng nhất lại có vẻ phức tạp nhất. Tuyết Phong lăn quả bóng gỗ trên bục, chư tăng nghĩ rằng hành động này phải có một ý nghĩ thâm sâu nào đó. Huyền Sa nhặt lên và để về chỗ cũ, ý nghĩa là gì? Nếu một người đánh rơi một vật gì đó, nhặt lên và để về chỗ cũ, nếu trời mưa đi vào trong nhà. Sự việc tự nhiên như thế. Khi có vấn đề, đừng chấp vào nó hãy quan sát và giải quyết trọn vẹn. Dưa hấu thì tròn, dưa gang thì dài; đó là bản chất của chúng. Ta không thể nói vòng tròn thì tốt hơn hình vuông. Tuyết Phong lăn bóng, Huyền Sa nhặt lên. Hành động đầu không có cuối. Hành động sau có cuối không có đầu. Không hành động nào có ý nghĩa hơn hành động nào.

____________

"VẠN PHÁP VÔ PHI PHẬT PHÁP"

Việc "lăn quả bóng gỗ" của Tuyết Phong, đồng giá trị với tích "niêm hoa vi tiếu" của Thế Tôn.

Khi xưa có một chúng sinh vô minh đến với một vị Giác Ngộ, Ngài giơ tay ra hiệu mời ngồi, Ngài rót trà mời đệ tử, chỉ đơn giản thế thôi, nhưng đã đầy đủ trọn vẹn nhất rồi ! BẤT KHẢ TƯ NGHÌ !

[cunconmocoi]

250. Ba ngày.

Một hôm Vân Môn dạy đại chúng:
- Nếu các ngươi không gặp một người 3 ngày thì đừng nghĩ hắn vẫn là người đó, còn các ngươi thì sao?
Không ai trả lời, do đó thiền sư tự đáp: "Một ngàn."
(Zen Koans)

--------------

Ở đây Vân Môn đề cập đến vấn đề căn bản của Phật giáo. Mọi sự vật luôn thay đổi, không có gì là vĩnh viễn. Đời sống là một tiến trình trở thành. Mọi người đều luôn luôn thay đổi, dù họ nghĩ thế hay không. Mỗi ngày là một ngày mới. Ngay cả cá cũng không bơi trong cùng một dòng nước mỗi ngày. Dĩ nhiên 3 ngày có thể làm thành một người mới. Vân Môn tự trả lời 1000. Dĩ nhiên đây không chỉ con số 1000. Nó chỉ sự thay đổi nhiều lần liên tục, không đếm được. Có nghĩa là chúng ta chào đón mỗi ngày với một thái độ mới. Đừng chấp vào ngày hôm qua. Sống mỗi ngày một đời sống mới trọn vẹn.

____________

Hãy chết đi từng phút từng giây !

[cunconmocoi]

251. Giấy trắng của Huyền Sa.

Huyền Sa sai một ông tăng đưa một bức thư tới vị thầy già là Tuyết Phong. Tuyết Phong tập họp đại chúng lại và mở lá thư ra. Trong phong bì chỉ có ba tờ giấy trắng. Tuyết Phong chìa ra cho chư tăng coi và hỏi:
- Các ngươi có hiểu không?
Vì không có ai trả lời, thiền sư nói tiếp như đang đọc:
- Khi Xuân tới hoa nở; khi Hạ tới quả chín.
Khi ông tăng trở về và kể lại mọi việc cho Huyền Sa nghe, Huyền Sa nói:
- Ông già đã lẫn rồi!
(Zen Koans)

---------------

Huyền Sa pháp tử của Tuyết Phong là một người đánh cá mù chữ khi thế phát. Về sau ông trở thành một vị thiền sư lớn, đủ lớn để phê bình thiền của thầy mình. Khi Huyền Sa nghe thuật lại lời nói của Tuyết Phong, ông nói: "Thư của ta tối giản tới chân tủy của thiền, ông thầy già của ta đã bắt đầu lẫn rồi!"

___________

[cunconmocoi]

252. Ba giới.

Một ông tăng hỏi Nham Đầu :
- Khi 3 giới đe dọa, con phải làm gì?
- Ngồi xuống.
- Con không hiểu.
- Hãy nhấc quả núi đem đến đây ta sẽ bảo ngươi.
(Zen Koans)

--------------

Ba giới là Dục giới, Sắc giới, Vô sắc giới. Ba giới không tốt, xấu, đúng, sai. Chúng không đe dọa cũng không tư vị. Ba giới hiện diện, sự vật tới, đi ngoài vòng kiềm tỏa của ta. Mưa, gió, lạnh, nóng, gập gỡ, chia lìa, lớn lên, già, chết. Đây là những Thực tại của đời sống và chúng ta phải đối diện với chúng dù muốn hay không. Hãy để ba giới đến và đi, hãy công nhận cái "không thể" như nhấc một ngọn núi lên, và hãy là chính mình.

____________

"- Khi 3 giới đe dọa, con phải làm gì?"

- Tào lao !

[cunconmocoi]

253. Phật là gì?

Một ông tăng hỏi Trừng Thực:
- Phật là gì?
- Trương Tam, Lý Tứ.
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

--------------

Đó là nói ai ai cũng là Phật, không có phân biệt phàm và thánh. Vương Dương Minh nói: "Đầy đường đều là thánh nhân" là cũng cùng ý này vậy.

___________

"Trương Tam, Lý Tứ" là cụm từ vô nghĩa trong ngôn phong của người Hoa. Câu trả lời của Trừng Thực khác nào nói "bu lu ba la".

[cunconmocoi]

254. Tiến, lui.

Pháp Vân nói với tăng chúng rằng:
- Nếu ngươi tiến một bước thì mất Đạo, lui một bước thì mất Vật, không tiến không lui thì như hòn đá vô tri.
Một ông tăng hỏi:
- Làm sao để không vô tri?
- Xả bỏ chấp trước, hết sức mà làm.
Lại hỏi:
- Làm sao để không mất Đạo cũng không mất Vật?
- Tiến một bước lại lui một bước.
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

----------------------

Tiến là Hữu, lui là Không, nếu chỉ chấp một bên là không đúng. Có tiến, có lui là lìa cả thiện, ác, vượt lên Thị Phi.

________________

Đây là điều mà những Chân Phật tử thường phân vân, theo Giáo lý thì "vạn pháp giai không", vậy trong cuộc sống nhật dụng chúng ta phải làm sao ? Chúng ta cứ sống buông thả, "trên không cầu Phật, dưới chẳng cầu Thiền" chăng ? Chúng ta phải làm sao mới là phải lẽ đây ?

Trong Giáo lý Phật pháp có một chủ trương TRUNG ĐẠO: không trôi lăn theo vạn pháp mà cũng chẳng kiên cố chấp Không (Phi Hữu Phi Vô).

Đã có lời dạy chung rằng "Khi gặp chuyện bối rối, ta không biết phải hành xử sao cho phải Đạo, thì phải làm theo hướng : lợi cho người mà không hại đạo lý nơi mình"

Lại nữa, những vị tu hành đã lâu, có trí tuệ rồi thì "Y TRÍ BẤT Y THỨC", "THEO NGUYỆN CHẲNG THEO NGHIỆP"

[cunconmocoi]

255. Cái này, cái kia.

Minh Giác nói:
- Cái này không đúng, cái kia không đúng, cái này, cái kia đều không đúng.
Thiên Y đứng bên cạnh định mở miệng nói. Minh Giác dùng gậy đánh đuổi đi. Về sau Thiên Y gánh nước, đòn gánh bị gẫy, thùng nước bị đổ. Bỗng nhiên khai ngộ.
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

-------------------

Lúc trước, Thiên Y chấp vào khẳng định và phủ định nên không tìm thấy đường ra. Minh Giác biết vậy bèn chỉ cho ông thấy tất cả quan niệm của thức tâm đều không đúng. Thiên Y được lão sư chỉ điểm, gia sức công phu, đến khi đòn gánh gẫy, thùng nước đổ mới xúc động linh cơ. Đòn gánh có 2 đầu, thùng nước cũng có 2 cái. Đều là cái này, cái kia. Đòn gánh gẫy, 2 thùng nước đổ. Cái này, cái kia đều không tồn tại, trở về thanh tịnh, vượt ra khỏi phạm vi của khẳng định và phủ định, chính là tự tánh.

______________

Đây là một giai thoại Thiền của Nhật Bản, mà nhân vật chính là một Ni cô :

KHÔNG NƯỚC KHÔNG TRĂNG

"Ni Cô Chiyono đã tu học nhiều năm, nhưng vẫn chưa đạt được gì cả. Một đêm, cô quãy đôi thùng xuống suối múc nước. Khi cô gánh nước trở về tu viện, cô vừa đi vừa ngắm ánh trăng soi rọi xuống mặt nước trong thùng. Bất thình lình, đòn gánh gãy đôi, dây thùng đứt và thùng nước rơi xuống, thùng vỡ, nước đổ ào ra, bóng trăng tan biến .........."đâu rồi ?", và Chiyono hoát nhiên giác ngộ. Cô đã làm bài thơ:

"Bằng cách này hay cách khác, tôi đã kềm giữ đôi thùng nước,
Mong rằng chiếc đòn gánh kia sẽ không gãy.
Bất chợt dây đứt, thùng văng,
Không còn nước trong thùng, không còn trăng trong nước,
Tay tôi rỗng không, chẳng có vật gì,
Tâm tôi rỗng không, chẳng có vật gì !".

[cunconmocoi]

256. Không nói.

Tùng Sơn cùng Bàng cư sĩ uống trà. Bàng cư sĩ nói:
- Ai cũng có phần vì sao nói không được?
Tùng Sơn đáp:
- Vì ai ai cũng có nên nói không được.
Bàng cư sĩ hỏi:
- Thầy vì sao nói được?
- Không thể không nói.
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

-----------------

Tự tánh không có đối đãi. Nói mọi người đều có là có đối đãi. Không nói thì hỗn nhiên một thể, không người không đối đãi. Vốn không đối đãi, nói ra liền có đối đãi. Vốn không thị phi, nói ra liền có thị phi. Thiền sư nói được vì phải độ người không thể không nói. Ngón tay trỏ mặt trăng, nhưng ngón tay không phải là mặt trăng. Nhưng không thể không trỏ, vì vậy mới nói "không thể không nói.”

_____________

Nói về Bản Thể Chân Như thì mọi lời nói đều bất toàn, nhưng phương tiện độ sinh thì không có gì ngăn ngại được, tất cả các pháp (dù Thiện dù Ác) đều có thể được diệu dụng, miễn sao có thể làm "cầu đò" cho kẻ Mê bước qua bờ Giác.

[cunconmocoi]

257. Một câu của La Hán.

Khi La Hán thượng đường có một ông tăng hỏi:
- Thế nào là một câu của La Hán?
- Nếu ta nói cho ngươi nghe thì đã thành 2 câu rồi!
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

-----------------

Câu nói nào cũng có đối đãi, tuyệt đối không có cô lập. Chẳng hạn 2 tay có 10 ngón. 10 là do 1 tích lũy mà thành. Không có 1 thì cũng không có 10.

____________

Câu hỏi này là "hí luận" đối với một vị La Hán !