Những đoá hoa thiền

[cunconmocoi]

266. Đơn Hà Thiên Nhiên.

Đơn Hà lúc thiếu thời, dám nói dám làm. Sau khi thọ giới với Thạch Đầu bèn đến thăm Mã Tổ. Chưa gập mặt đã vào tăng đường, cưỡi lên đầu tượng thánh tăng mà ngồi. Đại chúng kinh ngạc, khi Mã Tổ vào tăng đường nói "Con ta thiên nhiên."
Đơn Hà lạy tạ nói:
- Tạ ơn sư phụ đã cho pháp hiệu.
Do đó có tên là Thiên Nhiên.
(Minh Tâm Kiến Tánh Thoại Thiền Tông)

-------------------

Lão Tử nói: "Đạo pháp tự nhiên" còn Phật gia gọi là "Tự Tánh.” Lời của Mã Tổ là khen cử động của Đơn Hà hợp với Đại Tự Nhiên.

_____________

Then chốt giai thoại này là Đơn Hà cưỡi lên vai Thánh tượng, chớ không phải 2 từ "Thiên Nhiên", lời bình trên là "hầm sâu vô minh"

------------------

Đan Hà Thiên Nhiên (zh.dānxiá tiānrán 丹霞天然, ja. tanka tennen), 739-824, là Thiền sư Trung Quốc, môn đệ của Thiền sư Thạch Đầu Hi Thiên và Mã Tổ Đạo Nhất và cũng là thầy của Thuý Vi Vô Học. Sư là nhân vật chính trong Công án 76 của Bích nham lục.

Thiền sư Viên Ngộ Phật Quả thuật lại trong Bích nham lục, Sư trước học Nho đi vào Trường An ứng thi làm quan. Trên đường đi Sư gặp một thiền khách, ông ta hỏi:

Nhân giả đi đâu?"
Sư đáp: "Đi thi làm quan."
Ông khách lại nói: "Thi làm quan đâu có bằng thi làm Phật."
Sư hỏi: "Thi làm Phật phải đến chỗ nào?"
Ông khách đáp: "Hiện nay ở Giang Tây có Mã Đại sư ra đời, là trường thi làm Phật, nhân giả nên đến đó." Sư bỏ thi, tìm đến Giang Tây ra mắt Mã Tổ. Mã Tổ lại khuyên Sư đến Thạch Đầu Hi Thiên.

Đến Thạch Đầu, Sư luân phiên làm bếp ba năm (Điển toà). Một hôm Thạch Đầu bảo chúng: "Ngày mai cắt cỏ ở dưới điện Phật." Sáng hôm sau, đại chúng mỗi người cầm liềm cầm cuốc đến trước chùa làm cỏ. Chỉ riêng Sư lấy thau múc nước gội đầu, đến quỳ gối trước Hoà thượng. Thạch Đầu thấy thế cười liền cạo tóc cho Sư. Cạo xong Thạch Đầu lại vì Sư nói Giới (sa. śīla), Sư không nghe, bịt tai ra đi.

Trở lại Giang Tây yết kiến Mã Đại sư, chưa lễ ra mắt, Sư đi thẳng vào tăng đường trèo lên cổ tượng Văn-thù-sư-lợi ngồi. Đại chúng kinh ngạc chạy báo cho Mã Tổ hay. Tổ đích thân vào tăng đường trông thấy bèn nói:

"Con ta, Thiên Nhiên!"
Sư bèn bước xuống lễ bái, thưa: "Cảm tạ thầy ban cho pháp hiệu."
Mã Tổ hỏi: "Từ đâu đến?"
Sư thưa: "Từ Thạch Đầu đến."
Tổ hỏi: "Đường Thạch Đầu trơn, ngươi có té chăng?"
Sư đáp: "Nếu có trợt té thì chẳng đến đây."

Sau khi từ biệt Mã Tổ, Sư vẫn tiếp tục du phương. Đến chùa Huệ Lâm, gặp lúc trời lạnh, Sư bèn lấy tượng Phật gỗ đốt để sưởi, viện chủ trông thấy quở:

"Sao đốt tượng Phật của tôi?"
Sư lấy gậy bới tro nói: "Tôi đốt tìm Xá-lợi."
Viên chủ bảo: "Phật gỗ làm gì có Xá-lợi?"
Sư nói: "Đã không có Xá-lợi thì thỉnh thêm hai vị nữa đốt."
Viện chủ nghe câu này tất cả kiến chấp đều tan vỡ.

Niên hiệu Trường Khánh năm thứ tư (824) ngày 23 tháng 6 Sư gọi đệ tử bảo: "Lấy nước nóng tắm, ta sắp đi đây." Tắm xong, Sư đội mũ mang giày cầm trượng, duỗi một chân chưa đến đất liền tịch. Vua sắc phong là Trí Thông Thiền sư.