Những đoá hoa thiền

[cunconmocoi]

143. Đức Sơn đến Quy Sơn.

Đức Sơn đến tham Quy Sơn, hành lý trên lưng còn chưa bỏ xuống, đã vào pháp đường đi từ Đông sang Tây xem xét, lại đi từ Tây sang Đông ngắm nghía rồi nói: "Không! Không!" rồi định bỏ đi, nhưng ra đến cửa lại chần chờ và nói:
- Không được lạo thảo quá!
Bèn sửa sang lại quần áo nhờ người dẫn vào gặp Quy Sơn.
Quy Sơn ngồi trong đó, thấy Đức Sơn vào định nắm lấy phất tử. Lúc đó Đức Sơn bèn hét lên một tiếng lớn, phất tay áo mà đi.
Đến chiều Quy Sơn hỏi thủ tọa:
- Người mới đến lúc nãy ở đâu?
Thủ tọa thưa:
- Đã đi rồi!
Quy Sơn nói:
-Gã này về sau lên đỉnh núi dựng am cỏ, quở Phật mắng Tổ!
(Bích Nham Lục)

--------------

Đức Sơn vào pháp đường đi từ Đông sang Tây, rồi lại từ Tây sang Đông là tỏ ý xem xét thiền phong của Quy Sơn thế nào? Khi Đức Sơn vào gặp Quy Sơn thì Quy Sơn đã có sẵn phất tử là sẵn sàng nghênh địch. Đức Sơn hét lớn là muốn chiếm tiên cơ. Quy Sơn vẫn ngồi yên. Đức Sơn phất tay áo bỏ đi là phủ nhận Quy Sơn. Nghĩ kỹ lại thì cao thấp đã rõ, Đức Sơn bỏ đi vì trong 36 kế, bỏ chạy là hơn cả.
(Viên Thông)

___________

Lời bình này của "Bất Thông" chớ không phải của Viên Thông !

[cunconmocoi]

144. Chết chìm suối sâu.

Sư thượng đường nói:
- Ta ở nơi tiên sư Hoàng Bá 20 năm, 3 lần hỏi đại ý của Phật pháp, 3 lần bị ăn gậy, như bị cây ngải phết qua. Hôm nay còn muốn một trận nữa. Người nào vì ta mà ra tay?
Có một ông tăng từ chúng bước ra thưa:
- Con làm được.
Sư đưa gậy cho ông, ông đưa tay nhận, sư bèn đánh.
Có ông tăng hỏi:
- Thạch Thất giã gạo, đạp chân xuống mà quên nhấc chân lên, vậy ý hướng ở đâu?
Sư nói :
- Chết chìm suối sâu?
(Lâm Tế Lục)

------------------

Việc trên lưỡi kiếm: chỉ cảnh giới nhất tâm bất loạn; dẫn từ Truyền Đăng Lục: Phần Châu nói "như đi trên băng, như chạy trên lưỡi kiếm.”
Thạch Thất: Đường Võ Tông hạ chiếu chỉ diệt Phật giáo, ra lệnh tăng, ni phải hoàn tục. Đến khi Phật giáo được phục hồi Thạch Thất không mặc cà sa, chỉ làm người giã gạo để độ sinh.
Quên nhấc chân: chỉ cảnh giới vong ngã.

______________

"Quên nhấc chân" chỉ là trạng thái thiền định của Nhân Thiên Thừa, chớ có hay ho gì đâu, cho nên Tổ nói "Chết chìm suối sâu !"

Xưa, nhà nho Nhan Hồi ngồi mà không khởi niệm, quên cả thế giới bên ngoài hiện đang sống, ấy gọi là "tọa vong", "tọa vong" chỉ là cái định của Phàm phu, không thể thoát Sinh Tử Luân Hồi, cho nên gọi là "chết chìm".

[cunconmocoi]

142. Vòng tròn của Nam Tuyền.

Nam Tuyền, Quy Tông, Ma Cốc, 3 người định đi tham bái Huệ Trung quốc sư. Giữa đường Nam Tuyền vẽ 1 vòng tròn trên đất nói rằng: "Nói được thì đi."
Quy Tông ngồi ngay vào vòng tròn, Ma Cốc hướng vào vòng tròn mà lạy như đàn bà.
Nam Tuyền nói:
- Thế thì chẳng đi.
Quy Tông nói:
- Là tâm hạnh gì vậy?
(Bích Nham Lục)

---------------

Nam Tuyền vẽ 1 vòng tròn là chỉ Huệ Trung, vì Huệ Trung là người khởi xướng vẽ vòng tròn. Quy Tông ngồi vào trong vòng tròn chỉ mình và vòng tròn là một. Lạy như đàn bà, vì đàn bà sợ cúi xuống quá thì tóc bung ra thành ra chỉ gật đầu. Ma Cốc lạy tỏ ý kính trọng.
(Viên Thông)

______________

Chuyện tào lao !

[cunconmocoi]

145. Vân Môn có báu vật.

Một hôm Vân Môn nói với chúng đệ tử rằng:
- Trong càn khôn, giữa vũ trụ, có một báu vật, dấu ở hình sơn, đem lồng đèn vào điện Phật, đem cửa chùa lên lồng đèn.
(Bích Nham Lục)

----------------

Vật báu chỉ tự tánh, điện Phật u tối chỉ mê vọng; ánh đèn chỉ trí tuệ. Đem đèn lên điện Phật: dùng trí tuệ mà phá trừ mê vọng.
Đem cửa chùa lên lồng đèn là chỉ một việc không thể làm được, câu nói khiến chúng đệ tử khởi nghi tình, nỗ lực tham cứu đưa tới ngộ.
(Viên Thông)

____________

[cunconmocoi]

147. Ngoại đạo hỏi Phật.

Có một người Bà La Môn hỏi Phật:
- Không hỏi có lời, không hỏi không lời.
Đức Phật ngồi yên không nói. Bà La Môn tán thán rằng:
- Đức Thế Tôn đại từ đại bi, vẹt mây mù cho con, khiến con được vào.
Bà La Môn đi rồi, A Nan hỏi Phật rằng:
- Vị ngoại đạo này chứng được cái gì mà nói được vào?
Đức Phật nói:
- Như con ngựa hay, chỉ thấy bóng roi đã chạy.
(Bích Nham Lục)

-----------------

Khi đã ngộ rồi thì sống trong thế giới "không.” Không thể dùng lời để diễn tả được, vì như vậy là chủ quan, là chọn lọc, do đó bị trói buộc. Nhưng nếu không nói ra thì làm sao truyền bá Phật pháp. Ý của Bà La Môn là vậy. Để trả lời đức Phật chỉ ngồi yên lặng, chỉ rằng chỉ cần thiền định, thoát ly phiền não. Vị Bà La Môn này đã hành thâm sâu nên mới hiểu ý Phật. Câu đáp của Phật xác nhận sự xuất sắc của Bà La Môn.
Kinh tạp A Hàm có ghi 4 loại ngựa:
Thứ 1: thấy bóng roi đã chạy;
2: roi quất vào đuôi đã chạy;
3: roi quất vào mình đã chạy;
4: phải đánh mạnh có khi đến chảy máu mới chịu chạy.
(Viên Thông)

______________

Về chuyện "không hỏi có lời, không hỏi không lời" cunconmocoi có nhớ một giai thoại như sau, kính chia sẻ cùng quý đạo hữu :

Ngày xưa, vị đại dịch giả Trúc Thiên (đã dịch nhiều sách Thiền học, trong đó có quyển thượng của bộ Thiền Luận - Suzuki) đến xin cầu kiến một vị Đại Giác Ngộ, được Ngài mời dùng trà :

_ Nước trà sẵn đây, ông uống bao nhiêu cứ uống, muốn ngồi bao lâu cứ ngồi !

Người đi vấn đạo như Ông Trúc Thiên thì có thể hỏi ngàn câu vạn câu mà vẫn chưa hết chuyện, nhưng đã không hỏi được lời nào. Và cái "vô ngôn" sấm sét của vị Đại Giác đã khai mở, đã giúp đở cho ông rất nhiều.

Vài hôm sau, Ông trở lại với một bài thơ :

"Trúc Thiên nay đã Trúc đầu đà !
Gậy vác ngang vai, la lí la.
Vất hết sau lưng ba tiếng khóc,
Reo vang giữa cuộc, một lời ca".

Còn 4 câu nữa, cuncon đã quên rồi, nhưng thiết nghĩ chỉ 4 câu này cũng đã nói hết tình cảm tâm tư của Ông. Ý của Ông tự cho rằng "sau buổi hội kiến ấy, ông đã là một người khác _ người giác ngộ !". Dĩ nhiên ông được lợi ích rất nhiều sau buổi hội kiến ấy, nhưng đã "chạm mức" Giác Ngộ hay chưa ? Còn phải xem lại !

Cũng thế, cái vị Bà La Môn kia tự nhận mình "được vào", nhưng thật sự "được vào" cái gì ? vào được bao sâu ?

Kính chia sẻ !

[cunconmocoi]

149. Tên đầu rỗng.

Có một lần Mục Châu (780-877) hỏi một ông tăng đến tham học :
- Ngươi vừa từ đâu lại?
Ông tăng bèn hét. Mục Châu lại nói :
- Lão tăng bị ngươi hét một lần.
Ông tăng lại hét. Mục Châu nói:
- 3 hét, 4 hét rồi làm sao?
Ông tăng không lời đáp lại. Mục Châu bèn giơ thiền trượng cầm trong tay đánh và mắng rằng:
- Tên cướp đầu rỗng này!
(Bích Nham Lục)

Ông tăng này chắc là mới tu, thấy các thiền sư hét có khí phách quá liền bị mê tưởng đó là thiền. Gập dịp liền hét để tỏ công lực của mình. Rất tiếc ông chọn lầm đối tượng. Mục Châu bị ông hét coi như muỗi đốt, nhưng mà con muỗi hung hăng quá thành thử ông phải ra tay đánh. Ông tăng đó không biết rằng muốn sử dụng được tiếng hét đó phải tốn biết bao công phu tu tập có khi đến mửa máu.
(Viên Thông)

____________

[cunconmocoi]

146. Một hạt bụi của Phong Huyệt.

Một hôm, Phong Huyệt nói với các đệ tử rằng: "Nếu lập một hạt bụi thì đất nước hưng thạnh, không lập một hạt bụi thì đất nước bị mất."
(Bích Nham Lục)

----------------

Trong Thiền giới, tất cả đều là không. Chỉ cần khởi một niệm là có chấp, là có nghiệp phiền não. Nếu không có niệm khởi thì không có phiền não, tất cả đều là không. Vì vậy sinh hoạt trong thế giới hiện tượng chúng ta phải lấy "vô tâm" mà ứng phó với hoàn cảnh.
(Viên Thông)

___________

Có lẻ ta nên dịch câu nói của Ngài Phong Huyệt như vầy :
- "Nếu lập một hạt bụi thì lập cả đất trời, không lập một hạt bụi thì không cả đất trời."

[cunconmocoi]

148. Hạt gạo của Tuyết Phong.

Tuyết Phong có lần nói với đệ tử :
- Cả trái đất tóm lại chỉ to bằng một hạt gạo.
Đại chúng không hiểu, do đó Tuyết Phong lại nói:
- Thùng sơn chẳng hiểu, đánh trống phổ thỉnh coi!
(Bích Nham Lục)

-----------------

Lời nói của Tuyết Phong có nghĩa là phải bỏ tất cả mọi tạp niệm để tâm tĩnh lặng trong trẻo, lúc đó không phải tìm kiếm gì vì cái muốn tìm chính là cái tâm trong sáng đó.
(Viên Thông)

_____________

Lời bình trên là bằng chứng rõ rệt nhất về "chưa vượt Vũ môn" của "cá chép" Viên Thông.

[cunconmocoi]

150. Bọn ăn hèm.

Hoàng Bá nói với tăng chúng rằng :
- Tất cả bọn ngươi chỉ là đồ ăn bã rượu, hành cước thế ấy, bao giờ mới xong? Các ngươi có biết trong đại đường quốc không có thiền sư không?
Có một ông tăng bước ra thưa :
- Chỉ biết ở khắp nơi đều có người lãnh chúng vậy là sao?
Hoàng Bá đáp:
- Không nói không thiền mà chỉ không thầy.
(Bích Nham Lục)

-----------------

Người học thiền nếu cứ chấp vào thầy thì chẳng khác gì nhai lại những gì mà thầy đã nhai, phải có quyết tâm "không Phật, không thầy, chỉ cần chân lý" thì mới có thể ngộ, tự mình thưởng thức chính phẩm chứ không phải nhai bã.
(Viên Thông)

_____________

Thời mạt pháp này, kiếm một vị Giác Ngộ để tu theo, chẳng khác nào kiếm một đồng xu dưới đáy ao bùn. Muốn kiếm một vị Đại Giác Ngộ lại càng khó hơn, khác nào "mò kim đáy biển".

Và ngược lại, một vị Đại Giác Ngộ muốn kiếm một Chân Phật tử để "truyền đăng" cũng hiếm hoi như vào rừng già tìm củ nhân sâm 1000 năm tuổi.

[cunconmocoi]

151. Đối nhất thuyết.

Có ông tăng hỏi Vân Môn:
- Thế nào là một đời thuyết pháp?
- Đối nhất thuyết.
(Bích Nham Lục)

-------------------

Câu hỏi của ông tăng có nghĩa là cách giảng pháp của đức Phật như thế nào?
Cứ như truyền thuyết thì cả đời đức Phật giảng dậy 8 vạn, 4 ngàn pháp môn ghi chép trong 1420 bộ kinh; tuy nói nhiều như vậy nhưng không ngoài mục tiêu chỉ cho chúng sinh con đường giải thoát.
Câu đáp của Vân Môn có nghĩa là đối diện thuyết pháp hay tùy bệnh mà cho thuốc.
(Viên Thông)

_____________