Kinh Duy Ma Cật chữ Hán + Hán Việt + Việt dịch

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật.................................................. .................................................. ......................64
__________________________________________________ _____________________________________


Như Xá-lỵ-phất, phi nữ nhi hiện nữ thân. Nhất thiết nữ nhân diệc phục như thị, tuy hiện nữ thân, nhi phi nữ dã. Thị cố Phật thuyết: Nhất thiết chư pháp phi nam phi nữ.

Tức thời, thiên nữ hoàn nhiếp thần lực. Xá-lỵ-phất thân hoàn phục như cố.

Thiên vấn Xá-lỵ-phất: Nữ thân sắc tướng, kim hà sở tại?

Xá-lỵ-phất ngôn: Nữ thân sắc tướng vô tại, vô bất tại.

Thiên viết: Nhất thiết chư pháp diệc phục như thị, vô tại, vô bất tại. Phù vô tại, vô bất tại giả, Phật sở thuyết dã.

Xá-lỵ-phất vấn Thiên: Nhữ ư thử một, đương sinh hà sở?

Thiên viết: Phật hóa sở sinh, ngô như bỉ sinh.

Viết: Phật hóa sở sinh, phi một sinh dã.

Thiên viết: Chúng sinh do nhiên, vô một sinh dã.

Xá-lỵ-phất vấn thiên: Nhữ cửu như đương đắc A-nậu-đa-la Tam-miệu Tam-bồ-đề?

Thiên viết: Như Xá-lỵ-phất hoàn vi phàm phu, ngã nãi đương thành A-nậu-đa-la Tam-miệu Tam-bồ-đề.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật.................................................. .................................................. ......................64
__________________________________________________ _____________________________________



Như Ngài Xá Lợi Phất không phải người nữ mà hiện thân nữ, thời tất cả người nữ cũng lại như thế, tuy là hiện thân nữ mà không phải người nữ đâu. Vì thế, Phật nói : tất cả các pháp không phải đàn ông, không phải đàn bà.

Bấy giờ Thiên nữ thu nhiếp thần lực, thân Ngài Xá Lợi Phất trở lại như cũ. Thiên nữ hỏi Ngài Xá Lợi Phất:
- Tướng đàn bà bây giờ ở đâu ?

Ngài Xá Lợi Phất đáp :
- Tướng đàn bà không ở đâu, mà ở tất cả.

Thiên nữ nói :
- Tất cả pháp lại cũng như thế, không ở đâu mà ở tất cả. Vả lại không ở đâu mà ở tất cả là lời Phật nói.

Ngài Xá Lợi Phất hỏi Thiên nữ :
- Nàng ở nơi đây chết rồi sẽ sanh nơi đâu ?

Thiên nữ đáp :
- Phật hóa sanh thế nào, tôi cũng hóa sanh thế ấy.

Ngài Xá Lợi Phất nói :
- Phật hóa sanh không phải chết rồi mới sanh.

Thiên nữ nói :
- Chúng sanh cũng thế, không phải chết rồi mới sanh.

Ngài Xá Lợi Phất hỏi Thiên nữ :
- Ngươi bao lâu sẽ chứng được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác ?

Thiên nữ đáp :
- Khi nào Ngài Xá Lợi Phất trở lại phàm phu, tôi sẽ được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật

65

__________________________________________________ _____________________________________

VII. Quán Chúng Sinh Phẩm.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật.................................................. .................................................. ......................65
__________________________________________________ _____________________________________



Xá-lỵ-phất ngôn: Ngã tác phàm phu, vô hữu thị xứ.

Thiên viết: Ngã đắc A-nậu-đa-la Tam-miệu Tam-bồ-đề, diệc vô thị xứ. Sở dĩ giả hà? Bồ-đề vô trụ xứ. Thị cố vô hữu đắc giả.

Xá-lỵ-phất ngôn: Kim chư Phật đắc A-nậu-đa-la Tam-miệu Tam-bồ-đề, dĩ đắc, đương đắc như Hằng hà sa. Giai vị hà hồ?

Thiên viết: Giai dĩ thế tục văn tự sổ cố, thuyết hữu tam thế. Phi vị Bồ-đề hữu khứ lai, kim.

Thiên viết: Xá-lỵ-phất! Nhữ đắc A-la-hán đạo da?

Viết: Vô sở đắc cố nhi đắc.

Thiên viết: Chư Phật, Bồ Tát diệc phục như thị: vô sở đắc cố nhi đắc.

Nhĩ thời, Duy-ma-cật ngử Xá-lỵ-phất: Thị thiên nữ dĩ tằng cúng dường cửu thập nhị ức chư Phật, dĩ năng du hý Bồ Tát thần thông, sở nguyện cụ túc, đắc vô sinh nhẫn, trụ bất thối chuyển. Dĩ bổn nguyện cố, tùy ý năng hiện, giáo hóa chúng sinh.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật.................................................. .................................................. ......................65
__________________________________________________ _____________________________________



Ngài Xá Lợi Phất nói :
- Có khi nào ta trở lại phàm phu.

Thiên nữ nói :
- Có khi nào tôi lại được Vô Thượng Chánh Đẳng Chánh Giác. Vì sao? – Vì Bồ Đề không xứ sở nên không có được.

Ngài Xá Lợi Phất nói :
- Hiện nay các Phật chứng Bồ Đề Vô thượng (A nậu đa la Tam miệu Tam Bồ đề), các Phật đã chứng, sẽ chứng nhiều như số cát sông Hằng thời gọi là gì ?

Thiên nữ đáp :
- Đấy là theo số mục văn tự ở đời mà nói có 3 đời, chớ không phải nói Bồ Đề có quá khứ, vị lai và hiện tại.
- Thưa Ngài Xá Lợi Phất ! Ngài đặng đạo A la hán ư ?

Đáp : Không có đặng mà đặng.

Thiên nữ nói :
Các Phật, Bồ Tát cũng như thế, không đặng mà đặng.

Bấy giờ ông Duy Ma Cật bảo ngài Xá Lợi Phất :
- Thiên nữ này đã từng cúng dường 92 ức Đức Phật, đã được thần thông du hý của Bồ Tát, nguyện lực đầy đủ, chứng Vô sanh nhẫn không có thối lui, vì theo bổn nguyện nên tùy ý mà hiện ra để giáo hóa chúng sanh.

[Thanh Trúc]

Chú thích của phẩm VII

1. Chúng sanh : Có ba nghĩa :
_ 1) Tất cả loài có sự sống đều gọi là chúng sanh, như các loài động vật và thực vật, hữu tình và vô tình.
_ 2) Chúng có nghĩa là rất nhiều ; Sanh nghĩa là sanh khởi : do năm ấm, các duyên hòa hợp thành những vật có sự sống tương tục, gọi là chúng sanh.
_ 3) Trải qua nhiều phen sống chết luân hồi trong cảnh giới các loài hữu tình.

2. Đại thứ năm : Là vật không có. Chỉ có 4 đại : Địa, Thủy, Hỏa, Phong.

3. Ấm thứ sáu : Là vật không có. Chỉ có 5 ấm : Sắc, thọ, tưởng, hành, thức.

4. Tình thứ bảy : Là vật không có, chỉ có sáu căn tình thức cảm giác là mắt, tai, mũi, lưỡi, thân, ý.

5. Nhập thứ 13 : Là vật không có, chỉ có 12 nhập là 6 căn xung nhập 6 trần.

6. Giới thứ 19 : Là vật không có. Chỉ có 18 giới là 6 căn nội giới, 6 trần ngoại giới và 6 thức trung giới.

7. Sắc thân cõi Vô Sắc : Là vật không có. Cõi Vô Sắc chỉ có 4 ấm : Thọ. tưởng, hành, thức về tâm pháp hợp thành loài hữu tình nơi đó, không có hình chất như cõi Sắc giới và Dục giới.

8. Thân kiến của Tu đà hoàn : Là việc không có. Tu đà hoàn là quả thứ nhứt trong 4 quả Thánh của Thanh Văn Tiểu thừa ; Tàu dịch là Dự lưu, nghĩa là dự vào giòng Thánh. Bực này đã phá được kiến hoặc (sự thấy biết mê lầm) ở trong 3 cõi, nên không còn quan niệm chấp thân là thật nữa.

9. Sự nhập thai của A na hàm : Là việc không có. A na hàm là quả thứ ba của Thanh Văn. Tàu dịch là Bất lai, nghĩa là bực này tu hành đã dứt hết chín phẩm tư hoặc (tư tưởng sai lầm) ở Dục giới, nên không còn thọ sanh trở lại cõi Dục nữa.

10. Tam độc của A la hán : Là việc không có. A la hán là quả thứ tư trong 4 quả Thanh Văn, Tàu dịch là Vô sanh. Bực này đã dứt hết phiền não mê lầm trong 3 cõi, nên không còn 3 thứ độc : Tham, Sân, Si nữa.

11. Hơi thở ra vào của người nhập Diệt tận định : Là việc không có. Vì người nhập Diệt tận định đã dứt hết hiện hành của 6 thức trước, nên không còn thở nữa.

12. Thạch nữ : Là người nữ không có sanh con. Nói con của Thạch nữ là thí dụ cho việc không có, cũng như nói lông rùa sừng thỏ.

[Thanh Trúc]

13. Kiết sử : Các thứ phiền não ràng buộc thân tâm kết thành quả khổ gọi là kiết; đeo đuổi xui dục chúng sanh không ra khỏỉ sanh tử gọi là sử.
Kiết có 9 món :
_ 1) Ái kiết : say đắm cảnh ngũ dục không rời.
_ 2) Nhuế kiết : giận dữ bất bình đối với nghịch cảnh.
_ 3) Mạn kiết : kiêu căng ngạo nghễ.
_ 4) Vô minh kiết : ngu si mờ ám đối với lẽ chơn chánh.
_ 5) Kiến kiết : tà kiến không tin nhơn quả.
_ 6) Thủ kiết : vọng chấp sự hiểu biết không chơn chánh, và giới pháp sai lầm, làm lắm điều ác.
_ 7) Nghi kiết : dụ dự không tin chơn lý, không tu hành theo hạnh chơn lý, làm nhiều điều không chơn chánh.
_ 8) Tật kiết : ghen ghét những bậc hiền đức.
_ 9) Xan kiết : keo sẻn không chịu bố thí, lại làm nhiều điều ác.

Chín điều này ràng buộc chúng sanh trong đường sanh tử, vì nó khiến chúng sanh gây nhiều tội lỗi.

Sử có 10 món, tức là 5 món Độn sử và 5 Lợi sử.
5 món Độn sử : 1) Tham dục sử, 2) Sân nhuế sử, 3) Vô minh sử, 4) Mạn sử, 5) Nghi sử.

5 món Lợi sử : 1) Thân kiến sử, 2) Biên kiến sử, 3) Tà kiến sử, 4) Kiến thủ sử, 5) Giới thủ sử.
Độn sử do sự chấp đắm mà có. Lợi sử do sự nhận thức sai lầm mà có. Cả hai đều gây nên phiền não xúi dục chúng sanh tạo nghiệp không ra khỏi ba cõi sanh tử.

14. Không trụ : Là dịch nghĩa của danh từ : “Vô trụ”. Các pháp toàn không có tự tánh, nên không có chỗ trụ trước, chỉ tùy theo duyên mà sanh khởi, nên gọi là vô trụ. Do vô trụ không có chỗ trụ trước, nên chẳng phải có, chẳng phải không; vì chẳng phải có, không, nên mới làm được cái gốc cho hiện tượng có, không của vạn hữu. Theo ý Ngài Duệ Công thì vô trụ tức là thật tướng, thật tướng tức là tánh không, chỉ là khác tên mà thôi.

15. Kiết tập : Tập khí phiền não kiết sử.

16. Kỳ cựu : Bực tuổi tác lão thành.

17. Tăng thượng mạn : Tự mình chưa đặng những pháp tăng thượng của bực Thánh, chưa chứng quả Thánh mà tự xưng là đã đặng chứng, khởi lòng ngã mạn, nên gọi là Tăng thượng mạn.

18. Ba thừa : Thanh Văn, Duyên Giác, Bồ Tát.

19. Chiêm bặc : Tàu dịch là Kim sắc hoa thọ, hay Huỳnh hoa thọ : nghĩa là cây hoa sắc vàng, có mùi hương bay rất xa.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật

66

__________________________________________________ _____________________________________

VIII. PHẬT ĐẠO Phẩm.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật

66

__________________________________________________ _____________________________________

Phật Đạo Phẩm

Đệ bát

Nhĩ thời, Văn-thù-sư-lợi vấn Duy-ma-cật ngôn: Bồ Tát vân hà thông đạt Phật đạo?

Duy-ma-cật ngôn: Nhược Bồ Tát hành ư phi đạo, thị vi thông đạt Phật đạo.

Hựu vấn: Vân hà Bồ Tát hành ư phi đạo?

Đáp viết: Nhược Bồ Tát hành ngũ vô gián, nhi vô não nhuế. Chí ư địa ngục, vô chư tội cấu. Chí ư súc sinh, vô hữu vô minh kiêu mạn đẳng quá. Chí ư ngạ quỷ, nhi cụ túc công đức.

Hành sắc, vô sắc giới đạo, bất dĩ vi thắng. Thị hành tham dục, ly chư nhiễm trước. Thị hành sân nhuế, ư chư chúng sinh, vô hữu nhuế ngại. Thị hành ngu si, nhi dĩ trí huệ điều phục kỳ tâm. Thị hành khan tham, nhi xả nội ngoại sở hữu, bất tích thân mạng. Thị hành hủy cấm, nhi an trụ tịnh giới, nãi chí tiểu tội, du hoài đại cụ. Thị hành sân nhuế, nhi thường từ, nhẫn. Thị hành giải đãi, nhi cần tu công đức. Thị hành loạn ý, nhi thường niệm định. Thị hành ngu si, nhi thông đạt thế gian, xuất thế gian huệ.

[Thanh Trúc]

Kinh Duy Ma Cật

66

__________________________________________________ _____________________________________

VIII Phẩm Phật Đạo (1)

Bấy giờ Ngài văn Thù Sư Lợi hỏi ông Duy Ma Cật rằng :

- Bồ Tát thế nào là thông đạt Phật đạo ?

- Bồ Tát thật hành phi đạo (2) (trái đạo) là thông đạt Phật đạo.

- Lại hỏi : Thế nào là Bồ Tát thật hành Phi đạo ?

- Nếu Bồ Tát gây năm tội vô gián (3) mà không buồn giận, đến ở trong Địa ngục mà không có tội cấu; đến trong loài Súc sanh mà không có những lỗi vô minh kiêu mạn; đến trong Ngạ quỉ mà vẫn đầy đủ công đức; đến cảnh Sắc và Vô Sắc giới mà không cho là thù thắng; hiện làm tham dục mà không nhiễm đắm; hiện làm giận dữ mà đối với chúng sanh không có ngại gì; hiện cách ngu si mà dùng trí tuệ điều phục tâm mình; hiện làm hạnh tham lam bỏn sẻn mà bỏ tất cả của cải, không tiếc thân mạng; hiện phá giới cấm mà ở trong tịnh giới, đến như tội bé nhỏ cũng hết lòng sợ sệt; hiện làm giận dũi mà thường từ bi, nhẫn nhục; hiện làm lười biếng mà siêng tu các công đức; hiện làm loạn ý mà thường niệm định; hiện làm ngu si mà thông đạt trí tuệ thế gian và xuất thế gian.